پرهیز از جایگاه تهمت

حضرت علی علیه السلام فرمود:

«من وضع نفسه مواضع التهمه فلا یلومن من أساء به الظن»(1)؛ كسى كه خود را در معرض بدنامى و در جایگاه تهمت قرار مى‏دهد، نباید كسى را كه به او گمان بد مى‏برد، ملامت كند.

شرح:

یكى از دستورهاى اسلامى این است كه: مسلمان مؤمن نباید فقط به این كه كار بد نمى‏كند و حرف بد نمى‏زند، راضى و خشنود باشد. بلكه باید از شنیدن حرف بد و دیدن كار بد نیز خوددارى كند. یعنى اگر در مكانى، عده‎ا‏ى، سخنانی را بشنوند. یا اگر در جایى كارهاى گناه‎آلود انجام شود، نباید در آنجا درنگ كند.

امام علی(علیه‏السلام) نیز، بر اساس همین دستور اسلامى، شیعیان خود را راهنمایى فرموده است. طبق فرمایش امام: مسلمان مؤمن، نباید به جاهایى برود، كه در آنها، كارهاى زشت و گناه‎آلود انجام مى‏گیرد. مثلا هرگز نباید به قمارخانه یا مشروب‎فروشى برود. زیرا با رفتن به چنین مكان‎هایى، به جایگاه تهمت قدم مى‏نهد و خود را در معرض بدنامى قرار مى‏دهد. یعنى هر چند هم كه خود او، اهل قمار و مشروب نباشد، وقتى در این مكان‎ها دیده شود، مورد بدگمانى قرار خواهد گرفت و دیگران كه از باطن او خبر ندارند، ممكن است تصور كنند كه او نیز اهل قمار و مشروب است و به این ترتیب، به او تهمت قماربازى و میگسارى بزنند.

روشن است كه اگر چنین وضعى پیش بیاید، كسى كه مورد تهمت قرار گرفته، نباید كسانى را كه به او بدگمان شده و تهمت زده‏اند، ملامت كند. زیرا، تقصیر از خود اوست، كه با قدم گذاشتن به چنان مكان‎هایى، در دل دیگران، نسبت به خود بدگمانى ایجاد كرده است.

پی‎نوشت:

1- حدیث  159، نهج البلاغه .

برگرفته از کتاب پندهاى كوتاه از نهج‎البلاغه، هئیت تحریریه بنیاد نهج‏البلاغه .

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .