آیات مهدوی(2)

وارثان زمین

خداوند متعال به كتاب‌های انبیا اشاره دارد و می‌فرماید: در كتاب‌های پیامبران نوشته‌ایم كه زمین را بندگان صالح به ارث می‌برند. البته در این اختلاف شده كه: آیا خداوند در همه كتاب‌های پیامبران به این آیه اشاره كرده است یا در بعضی از آنها؟ گروهی می‌گویند: مراد از «زبور» همان كتاب حضرت داوود«علیه السّلام» است و مراد از «ذكر» تورات حضرت موسی«علیه السّلام». برخی دیگر مراد از «ذكر» را قرآن كریم می‌دانند (البته با توجه به اینكه در خود قرآن كلمه، ذكر برای قرآن آمده است). در این صورت مراد از كلمه «بعد» در آیه، بعد بودن از جهت رتبه است، نه زمان.

كملة «ارض» وقتی به صورت مطلق و بدون قرینه می‌آید، همة كرة زمین را در بر می‌گیرد و مراد از «وراثتِ زمین» این است كه سلطه بر منافع و استفاده از آنها از دیگران، به بندگان صالح منتقل شده و بركات زندگی نصیب ایشان و مختصّ آنان خواهد شد.

«وراثت زمین»طبق آیه شریفه به انسان‌هایی خواهد رسید كه دارای دو صفت بسیار مهم باشند:

1. «عبد خدا»بوده و هیچ استقلالی برای خود قائل نیستند. همه وجودشان را برای خدا قرار داده‌اند و مُهر عبودیت بر پیشانی‌شان می‌درخشد. اینان به مرز ایمان و توحید واقعی رسید‌ه‌اند و همه چیز را در شعاع وجود او و برای او و به سوی او می‌بینند.

2. «صالح» و شایسته بوده و لیاقت بهره‌برداری را دارا هستند.

برخی بر این باورند كه تفسیر آیه، مربوط به حضرت مهدی «علیه السّلام» است وحتی اگر در روایتی، به آن حضرت اشاره نشده بود، باز هم آیه حكومت او را مطرح می‌كند، زیرا:

1. قیام جهانی حضرت مهدی«علیه السّلام» یكی از امور مسلّم در معارف اسلامی است.

2. بیان خداوند در آیه، به صورت وعده است؛ یعنی، وعده داده كه زمین در اختیار بندگان صالح قرار می‌گیرد. «كَتَبَ» در اصطلاح از امری حتمی و قطعی حكایت دارد. در مفردات راغب، آمده است:‌از حكم امضا شده واز اثبات، به كتابت تعبیر می‌شود شیء ابتدا به ذهن می‌آید و مورد خواست انسان قرار می‌گیرد، سپس به گفت‌وگو می‌گذارد و پس از تصویب و پذیرفتن، برای عملی شدن ثبت و مكتوب می‌شود.

3. كلمة «ارض» در آیه، سراسر كره زمین را شامل می‌شود و این فقط در زمان ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) تحقّق خواهد یافت.

4. «ارث بردن» یعنی اینكه وارث در نحوه استفاده از مال و همة منافع آن، اختیار كامل داشته باشد و چنین استفاده‌ای از منافع زمین، تنها در زمان ظهور برای«بندگان صالح» فراهم است.

5. البته، عده‌ای دیگر این برداشت را نمی‌پذیرند؛ بلكه معتقدند: آیه عام است و در هر زمان امكان دارد عده‌ای از «بندگان صالح» خدا زمین را به «ارث» ببرند؛ هر چند محدوده‌ای معین وكوچك از زمین را در اختیار داشته باشند و یا برقراری حكومت دینی، بتوانند از منافع شان بهره‌ ببرند. با این همه، حكومت امام زمان«علیه السّلام» مصداق كامل و تمام این آیه شریفه است.

امام باقر«علیه السّلام» می‌فرماید:

«و قوله (وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِی الزَّبورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكر) قال: اَلكُتُبُ كُلُّها ذِكر، (و أَنَّ الْأَرضَ یَرِثُها عِبادیَ الصّالِحون) قال: اَلْقائمُ«علیه السّلام» وَ اَصحابُه»؛2

مراد از كلمه «ذكر» در «وَ لَقَدْ كَتَبْنا...» همة كتاب‌های (پیامبران) است. و مراد از «اَنْ الارضَ...» قائم«علیه السّلام» و یاران او می‌باشد.

از روایت بالا استفاده می‌شود كه این وعدة الهی در همة كتابهای آسمانی بیان شده است. با نگاهی كوتاه به زندگی و آرمان‌های انسان‌ها از آغاز تا كنون، به روشنی در‌می‌یابیم كه یكی از بزرگ‌ترین آرزوها و خواسته‌های همه پیامبران و اولیاء و انسان‌های طالب حق و آزاد اندیش، برپایی جامعه توحیدی و حكومت بر پایة فرمان‌های آسمانی و عدالت گستر الهی است تا در پناه آن با دستیابی عادلانه و صحیح بر منافع و منابع موجود، انسان‌ها به سعادت ممكن و بالندگی و رشد روز افزون و كسب درجات كمال در خور شأن خویش برسند. روشن است كه این امید و آرزو زمانی محقق می‌گردد كه حاكمی عادل، كاردان و توانا، در رأس آن قرار گیرد و خود را موظّف به انجام فرمان‌های الهی بداند.اینك ما در عصری به سر می‌بریم كه تنها و تنها این امید، از آخرین خورشید هدایت و امامت انتظار می‌رود، او كه نامش دركلام پیامبر«صلّی الله علیه و آله و سلّم» و معصومین(علیهم السلام) و به حدّ «تواتر» و یقین بیان شده و جای تردید در این زمینه وجود ندارد.

*با توجه به ذیل آیه «وعد الله» از این آیه نیز وجود امام زنده حاضر استفاده می‌شود.

پی نوشت ها___________

1.انبیاء(105).

2 .مجمع البیان، ج4، ذیل آیه

منبع: امام مهدی علیه السلام در قرآن، مهدی یوسفیان

تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه_شکوری