نگرشى بـه متـون آموزشى حوزه (1)
شناخت و تبيين معارف اسلامى و پاسخگويى به نيازهاى فكرى و عقيدتى افراد جامعه استفاده كامل ازعلوم ابزار ووسايل روز رامى طلبد.درك و دريافت معارف اسلامى بى بهره گيرى صحيح از اين وسايل و پيمودن مقدمات امكان ندارد.
هر دوره اى شرايط و ويژگيهايى دارد كه با دوران پيش متفاوت است.
| نيازها و ضرورتهاى فكرى عصر ما با نيازها و ضرورتهاى فكرى گذشته حتى نه گذشته دور بلكه گذشته بسيار نزديك تفاوت بنيادى دارد. |
غفلت بى توجّهى و بها ندادن به اين گونه گونى و تفاوت دورانه عقب ماندگى از قافله پيشرفت و انزواى ذلّت آفرين را در پى دارد.
براى پاسخ به سؤالات امروزين بشر نمى شود از راهها و روشهاى گذشتگان بدون افزون و كاست بهره برد.راهها و روشه ابزار و وسايل مى بايست بر اساس و طبق نيازهاى امروز باشد و به كار گرفته شود.
| حوزه براى عمل به رسالت الهى ـ انسانى خود و پاسخگويى به نيازهاى اين روزگار اولين گامى كه بايد بردارد تغيير اسلوب و روش تدريس از آن مهمتر دگرگونى در متون درسى كهنسال حوزه است. اين همان ابزار و وسايلى است كه هميشه بايد در حال دگرگونى باشد و با شرايط زمان ومحيط و...هماهنگى عميق داشته باشد. |
حوزهااهدافى دارند كه همان شناخت معارف اسلامى تبيين و ابلاغ دين پاسدارى از ارزشهاى اسلام و تشيّع است.
متون درسى از جمله و سايلى است كه بايد دانش پژوهان حوزوى را به گونه اى به قلّه اين اهداف برساند.
حوزه فعلى با اين كه نيروى جوان و فارغ بال فراوانى در اختيار دارد امّا به خاطر روش و اسلوب ناصحيح تدريس و متنهاى درسى ناپيراسته و ناهماهنگ با مقتضيات روز و در يك كلام غير آموزشى راكد و ازحلّ معضلات فكرى جامعه عاجز است. البته اين تفكر همگانى نيست و تفکر تحول در دروس حوزه به دو گروه عمده باز می گردد
گروهی می پندارند كه كتابهاى درسى فعلى حوزه از اتقان و عمق زيادى برخوردار هستند و علاوه اين جا وآن جا اظهار نظر مى كنند كه: بزرگان و شخصيتهاى برجسته علمى ـ فرهنگى حوزه با فراگيرى همين كتابه به آن مقامات والا دست يافته اند و منشأ بركات فراوانى شده اند. مانند: حضرت امام ،علامه طباطبايى ،شهيد صدر، شهيد مطهرى، شهيد بهشتى و... بگذريم از اين كه (اتقان) (عمق) و... واژگانى است كه درست تبيين نشده منظور چيست. آيا اگر قاعده اى با زبان كودكانه و بر اساس فهم كودك بازگو شد و همين قاعده براى نوجوانان جوانان و... با زبان آنان و بر اساس فهم درك آنان تبيين شد اتقان و عمق ندارد؟
به اين گروه بايد گفت: عميق بودن كتاب دليل نمى شود كه جزو متون درسى و آموزشى قرار بگيرد; بخصوص كه از تاليف آن اثر سالها گذشته باشد.
| چهره هاى برجسته حوزه برجستگى خويش را بنا به اعتراف خود و قراين موجود فقط با خواندن كتابهاى درسى موجود حوزه به دست نياورده اند؛آنان نيازهاى جامعه را شناخته و طبق آن به مطالعه و تحقيق پرداخته اند. |
اگر اين بزرگواران محصول مستقيم نظام آموزشى حوزه بودند بايد گروه زيادى به اين مراحل بالاى علمى دست مى يافتند در حالى كه مى بينيم بسيار اندك و انگشت شمارند كسانى كه به اين مراحل از دانش رسيده اند.
امام رحمة اللّه عليه از طلايه داران جدّى و سختكوش اصلاح حوزه ها بود.
وى بارهاى باركاستى حوزه هاى دينى را اعلام كرد. حتى اجتهاد مصطلح در حوزه هاى علميه را براى اداره جامعه كافى نمى دانست.
جامه عمل پوشاندن به اين سخن حركتى عميق و همه جانبه را طلب مى كند.شعار درون تهى نيست. اعلام درد است دردى جانكاه. بانگ بيدار باشى است براى حوزويان.اين سخن راه را نشان مى دهد. اگر اصلاحى بايد صورت بگيرد مى بايست در جهت كارآيى حوزه باشد در گره گشايى از مشكلات جامعه.
شهيد مطهرى مشكل اساسى روحانيت را بیان کرد. علامه طباطبايى متون جديدى را در فلسفه تدوين نمود. شهيد صدر در اصول فقه و فلسفه كار جديدى را به دانش پژوهان عرضه كرد. شهيد بهشتى تلاش عميقى در جهت اصلاح حوزه نمود و برنامه اى جامع باهمكارى دوستان دلسوز و درد آشناى خود ارائه داد و...
رهبر معظم انقلاب اسلامى آية اللّه خامنه اى قبل و بعد از انقلاب بارها از اصلاح حوزه سخن گفته اند و در اواخر سال70 در سفرى كه به قم داشتند برنامه اى براى اصلاح حوزه ارائه كردند و در جمع علم اساتيد و طلاب حوزه علميه قم درباره ضرورت دگرگونى متون درسى فرمودند:
(كتابهاى درسى يكى ديگر از مشكلات حوزه علميه قم است و حوزه هاى علميه ديگر.... مى گويند: آقا! فلان عالم بزرگ [مثلاً] آخوند هم همين كتابها را خواند يا امام. آنها كه انقلابى ترند [ مى گويند:] امام هم همين درسها را خواند كه امام شد! امام چون همين درسها را خواند امام شد؟ امام يك جوهر مخصوصى بود. آنچه در عظمت امام شما پيدا مى كنيد آن ناشى از اين نيست كه اين كتابهاى درسى را خواند! وانگهى در زمانى كه امام راحل رضوان اللّه تعالى عليه اين كتابها را مى خواند تا حالايى كه من و شما مى خواهيم اين كتابها را بخوانيم شصت ـ هفتاد سال فاصله شده است. خوب كتاب درسيِ جديد توليد كنيد.)1 |
ادامه دارد...
تنظیم برای تبیان حسن رضایی گروه حوزه علمیه
