تبیان، دستیار زندگی
آیا زوجه حق ندارد هم مهریه‏اش را بخواهد و هم نفقه‏اش را؟ قانون چه می‏گوید؟ فقه شیعه چه مقرر داشته است؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

یا مهریه یا نفقه!؟

نفقه

هر چند بر اساس قانون موضوعه کشورمان ایران که بر پایه فقه امامیه پایه‏گذاری شده است تلاش گردیده حقوق مختلف اشخاص به‏ویژه زنان مورد عنایت قرار گیرد و ضمانت اجراهای گونه‏گونی نیز برای هر یک از این حقوق در نظر گرفته شده است لکن در برخی مصادیق می‏توان مسائلی را یافت که قانون به خوبی از فقه شیعه متابعت نکرده است و در نتیجه حقوق زنان به خوبی ادا نمی‏شود و یکی از این موارد که موضوع این مطلب است همین گفته را تصدیق می‏کند، شاید مورد توجه واقع شود.

رابطه مهریه با نفقه چیست؟

هر چند یکی از شرایط دریافت نفقه به عنوان یکی از حقوق مشروع زوجه این است که ناشزه نباشد یعنی وظایف زناشویی خود را کاملاً ایفا نماید لکن چنانکه می‏دانیم گاه زوجه حق دارد به دلیل اینکه زوج حق دیگر او را که عبارت است از مهریه، پرداخت نمی‏کند از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند.

به عبارت ساده‏تر زوجه حق دارد و می‏تواند اگر زوج (شوهر) از پرداخت مهریه استنکاف می‏ورزد، او هم تمکین نکرده و وظایف خود را در مقابل شوهر انجام ندهد و این حق زوجه هم در فقه امامیه و هم در قانون موضوعه ایران  مورد تصریح قرار گرفته است (بنگریده ماده 1085 قانون مدنی) بنابراین خودداری زن در این مواقع  نباید مانع  دریافت نفقه‏اش شود و شوهری که در این موارد نفقه زوجه را نمی‏پردازد باید مجازات شود چرا که حق همسر خود را نمی‏پردازد و همسر او یعنی زوجه هیچ گناهی مرتکب نشده زیرا برای کار خود دلیل قانونی و شرعی دارد و این حق او می‏باشد.

لکن چنانکه در مقالات گذشته توسط بخش حقوق سایت تبیان تقدیم گردید قانون‏گذار ایرانی بر خلاف فقه امامیه تنها مجازات مرتکب را در برخی از حالات ترک عمدی نفقه مجاز شمرده است و شرط مجازات شوهر در موضوع مورد بحث در این مقاله وجود ندارد!!

به بیان ساده همانطور که در رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور در سال 1387 مقرر گردید قانون گذار ایرانی نخواسته و نمی‏‏خواهد مجازات کند شوهری را که نه نفقه زوجه را می‏پردازد و نه مهریه او را!

و این به دلیل عدم متابقت کامل قانون جزایی از فقه امامیه است که باید هر چه زودتر رفع شود.

هر چند یکی از شرایط دریافت نفقه به عنوان یکی از حقوق مشروع زوجه این است که ناشزه نباشد یعنی وظایف زناشویی خود را کاملاً ایفا نماید لکن چنانکه می‏دانیم گاه زوجه حق دارد به دلیل اینکه زوج حق دیگر او را که عبارت است از مهریه، پرداخت نمی‏کند از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند.

نتیجه بحث:

با وجود پایه‏ریزی بسیاری از مواد قانونی حقوق موضوعه ایران براساس فقه امامیه، لکن عدم توجه کافی فقه شیعه گاه سبب خلاء و ناکارآمدی قانون گردیده که یکی از این موارد، موضوعی است که این مقاله بدان اشاره گردید و آن عدم مجازات شوهری است که نه مهریه همسر خود را می‏پردازد و نه نفقه او را تنها به بهانه‏‏ی عدم تمکین زن هر چند کار زن موجه و مشروع باشد و براساس شرع مقدس صورت گرفته باشد.

تذکر پایانی:

یادآوری این نکته ضروری است که آنچه در این مقاله به عنوان حق زن نسبت به عدم ایفای وظایف در مقابل شوهر، به دلیل خودداری زوج از پرداخت مهریه بیان شد مشروط به این است که زوجه قبلاً این حق خود را با گفتار یا بطور عملی (یعنی تمکین کردن پیش از دریافت مهریه) ساقط نکرده باشد.

تبیان _ زهرائی(کارشناس ارشد حقوق)

تنظیم :داوودی

مقالات مرتبط :

طلاق یا ازدواج؟ کدام آسان‌تر؟!

ازدواج قبل از بلوغ!

مشکلات قضایی در خانواده

مردان و زنان ، بهره ای یکسان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.