تفسیر مقام معظم رهبری

(4)

«الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَیقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینْفِقُونَ»(سوره بقره، آیه3)

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است‌] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند

آنچه گذشت:

آنچه در تفسیر آیه سوم سوره مبارکه بقره در اثنای مقالات پیشین از نظر و محضرتان گذشت به اختصار این بود که اهل تقوی واجد ویژگیهای ششگانه ای هستند که نخستین آنها "ایمان به غیب" است. غیب در یک جمله یعنی مجموع آنچه پنهان از حواس آدمی است.

ایمان به غیب نیز گاه به معنای توجه به امور غیبی است و گاه به معنای خشیت به غیب است. مراد از ایمان به غیب در اینجا باورداشتن غیب است. در نوشتار حاضر شرط دوم پرهیزگاری که "بر پاداشتن نماز" است تبیین می شود.

ویژگی دوم پرهیزگاران

... ویقیمون الصلوه: ونماز را به پا می‌دارند. ... من بارها این را گفته‌ام كه "به پاداشتن نماز" غیر از "گزاردن نماز" است و متأسفانه در بعضی از ترجمه‌ها مشاهده می‌شود می‌نویسند: نماز می‌گزارند، در حالی كه نمازگزاردن در عربی می‌شود « یصلون» و «یقیمون الصلوه» یعنی نماز را بپا می‌دارند، پس به پا داشتن نماز چیزی بیش از گزاردن نماز است، كه البته نمازگزاردن را هم شامل می‌شود. یعنی اگر شما بخواهید جزو نماز بپادارندگان باشید نمی‌توانید نمازگزاردن را ترك كنید. به پاداشتن نماز، یعنی در محیط و درجامعه این واجب و این حقیقت لطیف را بوجود آوردن و محیط را محیط نماز كردن و دیگری را به نماز دعوت كردن و نماز را با توجه ادا كردن، و مفاهیم نماز را در زندگی تحقق بخشیدن است، كه مفهوم اصلی نماز عبادت است از: خضوع انسان در مقابل پروردگار و عمل انسان به فرمان پروردگار این آن عنصر اصلی نماز است كه در حاشیه‌اش هم چیزهای دیگری وجود دارد. پس شرط دوم متقین اقامه‌ی صلوه است یقیمون‌الصلوه و آنكه قبلاً گفتیم: الذین یؤمنون‌بالغیب، یكی از مقومات تقوا بود در عالم بینش و این دومی ( اقامه‌ی صلوه ) یكی از مقومات تقوا در عالم خود سازی است و خودسازی بسیار مهم است.

من به عنوان دوست شما جوانها و حقیقتاً علاقمند به سرنوشت شما نصیحت می‌كنم كه خودتان را رها نكنید و دائم درصدد باشید خودتان را بسازید، یعنی خصوصیات مثبتی كه در شما هست آنها را تقویت كنید و اگر خصوصیات منفی در شما باشد، اینها را یا در ذهنتان یا در روی كاغذ لیست كنید و هنر یك انسان این است كه بتواند خصوصیات منفی خودش را پیدا كند، چون غالباً آن چشم محبت شدیدی كه انسان نسبت به خودش دارد در شناختن عیوب خود كور می‌شود و هرعیب خودش را یك حسن تعبیر می‌كند. ولذا با دقت، با موشكافی و با بی‌رحمی نسبت به خودتان، ای عیوب خودتان را اعم از: عیوب خلقی، عیوب رفتاری، عیوب عملی در زندگی عملی خودتان یا در رفتارتان با دیگران، یا در خلقیات‌تان، مثلاً: حسدار، كینه‌را، قساوت قلب را ، و حالات فراوان مثل بخل را، حالت جبن ( ترس ) را و حالت طلبی را كه در كتب اخلاق اینها از عیوب انسان شمرده شده و عیوبی در درس خواندن، مثلاً بعضی‌ها در حال درس حواس‌شان پرت می‌شود، بعضی‌ها در حال درس، حالت امتناع به خودشان می‌گیرند و هردرسی را استاد بگوید اولین قضاوتشان رد كردن آن است و بعضی به عكس اولین قضاوت‌شان تسلیم مطلق در برابر اوست و هر دو بد است، همچنین سوءخلق و از این قبیل: یكی، یكی را برطرف كنید.

یكی از چیز‌هایی كه خیلی كمك می‌كند به انسان در باب خودسازی نماز است، ( البته نماز با توجه ) نماز را باید باتوجه خواند والا این الفاظ را اگر شما فقط بی‌معنا بگوئید یك امواج صوتی در هوا بوجود می‌آورد، در حالی كه امواج صوتی از نماز را می‌خوانیم به این كلمات و به این حقایق دل بدهیم و با آنها آشنا بشویم. ولذا باید در آنها اندیشه كرد و آنها را باتوجه به معنا تلفظ كنیم، كه اگر نماز اینطور باشد، به انسان خیلی ترقی و تكامل می‌دهد و انسان را بطور محسوسی اصلاح می‌كند. این هم یكی از درجات اقامه‌ی صلوه است. پس در محیط كوشش كنید نماز بوجود بیاید و به نماز بی‌اعتنایی نشود، البته امروز در جمهوری اسلامی اقامه‌ی نماز قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. قبل از انقلاب نماز‌خواندن یك عیب بود و در همین مسجد دانشگاه تهران یك عده‌ی بسیار محدودی می‌رفتند نماز می‌خواندند، به‌طوری كه من یك وقتی كا رداشتم و رفته بودم آن‌جا دنبال كسی مسجد خلوت بود و هیچكس سراغ مسجد نمی‌رفت مگر یك چند نفر معدودی از چند هزار دانشجو.

در محیط نماز خواندن مخصوصاً در بعضی از محیط‌ها اگر جایی انسان‌گیر می‌افتاد و می‌خواست نماز بخواند همه تماشا می‌كردند و مایه تعجب بود. در آن زمان اگر می‌خواستند از یك جوانی تعریف كنند، می‌گفتند این جوان خیلی خوب است و نمازخوان است، ( نمازخوان یعنی خیلی خوب ) نمازخوان یك نوع مقدس مآبی به حساب می‌آمد، تازه همان آدم هم یك وقتی اگر كاری داشت و جلسه‌ای داشت، یا درسی داشت، یا قرار شیرین خوبی داشت نماز را خیلی راحت ترك می‌كرد، اما امروز آنطور نیست. امروز جوانهای ما در دانشگاه و در غیر دانشگاه دنبال نماز و علاقمند به نمازو مقید به نماز هستند، لكن این كافی نیست، ولذا در محیط‌تان باید كاری بكنید كه نماز رواج پیدا كند، كاری در جهت اقامه‌ی صلوة و این هم خصوصیت دوم.

برگرفته از: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری