متن پیاده شده سخنرانی شهید مظلوم آیت‏اللّه‏ دکتر بهشتی

هنر در اسلام کرامت و ارزش دارد ولی به یک شرط، به شرط این که هنر در مسایل سکسی خلاصه نشود.

خیلی فرق است بین هنری که نیازهای ارزنده عاطفی و نیازهای ذوقی و معنوی انسان را نوازش می‏کند و تغذیه می‏کند و بین هنری که انسان را به سمت لهو و لعب و فساد جنسی یا فساد طاغوتی سوق می‏دهد. هنرها، سه گونه است:

۱) هنر سکسی، که بخش عظیم هنر در دنیا از دیر زمان تا به حال هنر سکسی است.

۲) هنر طاغوتی، هنر پادشاهان، گردن‏فرازان تاریخ، جباران، به خود بالندگان هنر و موسیقی و آهنگ و شعر و قصیده‏ای که هر قدر بیشتر خوانده می‏شود و بیشتر نواخته می‏شود باد بیشتر به غبغب طاغوت می‏افتد. دیده‏اید این صحنه‏ها را، خوانده‏اید این شعرها را، چقدر از قصاید شعرای ما خلاصه می‏شود در این مطالب.

جباران را جبارتر کردن، از خود راضی‏تر کردن، این هم یک بخش از هنر است، هنر ثناگویی و ستایشگری و غرور آفرینی برای جباران و گردنکشان تاریخ.

۳) هنر انسانی، هنر انسانیت آن هنری که تمام انواع و اقسامش در اسلام نه تنها جایز و مباح است که خوب و مطلوب است.

مگر نه این است که ما همین الان از کسانی که سرودهای انقلاب اسلامی می‏سرایند و آهنگ‏های سالم متناسب با آن می‏سازند و می‏نوازند قدردانی می‏کنیم؟ مگر غیر از این است؟ البته این جا یک تذکر باید بدهم.

این تذکر را به هنرمندان می‏دهم و به هنر دوستان و آن اینکه در این چند ماهه در این چهارده ماه، پانزده ماه که از پیروزی انقلاب می‏گذرد، دو جور سرود انقلاب ساخته می‏شود، یک جور سرود انقلاب با آهنگ انقلاب. این آن است که از نظر ما خوبست و مطلوبست و در خور تقدیر و تشویق، ولی یک جور سرود انقلاب با آهنگ ترانه‏های عشقی، فقط کلمات و شعرها عوض شده، این بدرد نمی‏خورد. این همانست که حرام است.

این همانست که در روایات ما دارد که اگر قرآن را با آهنگ غنا بخوانید حرام است؛ بلکه حرام اندر حرام است. تقاضای من این است که هنرمندان راستین انقلابی، شعر بسرایند و آهنگ بسازند، آهنگی که شور انقلابی را در انسان بالا ببرد، باور کنید الآن عده‏ای از این سرودهای انقلابی که می‏خوانند آدم را شل‏و ول می‏کند، به جای این که در آدم شور انقلابی به وجود بیاورد، چرا؟

چون آهنگ، آهنگ عشقی و سکسی است، توی آن خواستند شعر انقلابی جا بدهند. برای آدم‏های هنر شناس از همان اول معلوم است که عوضی است. این را من در گفتگوهای داخلی خصوصی مکرر گفته‏ام که آیت‏اللّه‏بروجردی مرحوم شده بودند، فوت شده بودند، یک دسته‏ای به مناسبت هفتم یا چهلم ایشان گویا از رفسنجان آمده بودند قم، به مناسبت عزای این مرجع تقلید عامّ، این‏ها عزاداری می‏کردند و شعری می‏خواندند و سینه می‏زدند ولی به محض این که انسان اولین فرد، این شعار را گوش می‏کرد، تداعی می‏کرد با یک ترانه عشقی که همان روزها، رادیو پخش می‏کرد. آهنگ، آهنگ آن ترانه بود. شعر، شعر مرثیه بود! با هم نمی‏خواند با ریتمش می‏شد سینه بزنی اما دل نمی‏شکست، چون آهنگ، آهنگ شاد بود.

و انتظار دارم به خصوص دستگاه عظیم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در این مورد دقت کند و این نوع سرودها را حذف کند و زمینه را خالی کند برای این که سرودسازان، سرودسرایان و آهنگ‏سازان خلاّق علاقمند به انقلاب اسلامی ما بدانند نیاز فراوان است و سرودها و آهنگ‏های واقعا انقلابی بسازند.

هنر تعالی بخش، هنری است که کمک کند به انسان که از زباله دان زندگی منحصر در مصرف، اوج بگیرد، بالا بیاید، معراج انسانیت را با سرعت بیشتر در نوردد، این هنر، هنر اسلام است.

الآن که مسأله انقلاب فرهنگی در جامعه ما به حق، مطرح است البته حال فقط مطرح نیست از پیش مطرح بود ولی روی آن تأکید شایسته‏ای می‏شود باید در این انقلاب فرهنگی جای والایی به انقلاب هنری داده بشود تا معلوم بشود اسلام هنرپرور و هنردوست و هنرخواه است، نه ضد هنر، فقط باید معین کرد کدام هنر؟

ما حرف‏هایمان هم راست و پوست کنده است، تعارف با کسی نداریم. در انقلاب صداقت و صراحت هست با هنر سکسی، پوست کنده می‏گویم مخالفیم. با هنر شاهنشاسی و طاغوتی پوست کنده می‏گویم مخالفیم، هنر تعالی بخش انسانی و انسانیت‏ساز را صادقانه تقدیر می‏کنیم و تشویق می‏کنیم.

پس این را می‏بینید وقتی اسلام می‏خواهد به نیاز هنری انسان بنگرد کاملاً متوجه است که هنر نردبان عروج و تکامل باشد نه وسیله سقوط و تباهی. هنری باشد که انسان را، انسانتر کند، نه انسان را به حیوانیت و سبعیّت یا حیوانیت شهوت، یا حیوانیت طاغوتی و جباریت و سبعیت بکشاند.

این متن سخنرانی، مربوط به سال ۱۳۵۹ می‏باشد که توسط شهید عزیزمان ایراد شده، امید آن که برای راهیان هنردینی روشنگر و راهگشا باشد.

تنظیم برای تبیان:امید واضحی آشتیانی