تبیان، دستیار زندگی
باید توجه داشت كه اراده انسان، تنها جزئی از علت تحقق خواسته و آرزوست و گاه می شود كه انسان مومن با وجود سعی فراوان در رسیدن به هدفی، موانعی شناخته یا ناشناخته میان او و خواسته اش فاصله می اندازد و گاه خواسته ای را به خیر و صلاح خود می داند؛ ولی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آرزو کن اما به اندازه

آرزو

شنیده ام امام علی(ع) آرزوی دور و دراز را مورد نكوهش قرار داده است؛ منظور از آن چیست و با آن كه یك انسان قابلیت رسیدن به آمال زیادی را دارد، این دو، چگونه تعدیل می شوند؟

منظور آن است كه انسان دل به هوای تمنیات نفسانی و آرزوهای دیریاب دنیایی نسپارد؛ زیرا موجب غفلت از حیات جاوید آخرت و سرگرمی به خواهش های رنگارنگ نفسانی می شود.

انسان با آرزو، همزاد است و با آرزو زندگی می كند. شب هنگام به امید و آرزوی روزی سرشار از سعادت و موفقیت، به بستر می رود و صبح به امید طلوع دوباره خورشید و روزی توأم با بهروزی و سعادت، از خواب بر می خیزد. انسان نمی تواند از امید و آرزو و خواسته جدا باشد؛ چون او به گونه ای آفریده شده كه این خواسته ها با اوست و به طور طبیعی و فطری و به حق در وجود او قرار داده شده است. به او شكم داده اند؛ پس غذا می خواهد و ذائقه و چشم وگوش و احساس داده اند، پس باید طالب چشیدن و دیدن و گوش دادن و احساس كردن باشد. به او غریزه جنسی داده اند، پس باید طالب همسر و ازدواج باشد و در درونش میل به داشتن فرزند قرار داده اند؛ پس طبیعی است كه این خواسته را داشته باشد.

هر چند سعی و كوشش در رسیدن به مقصد و هدف نقش تعیین كننده دارد و اراده انسانی دارای نقشی محوری و كلیدی است، ولی باز اراده انسان مقهور اراده خداوند است و اراده خداوند، هرگز مغلوب و مقهور اراده انسان نمی گردد.

آن چه مذموم و ناپسند است و آیات و روایات گوناگون ما، از آن نهی كرده اند، داشتن آرزوی طولانی و دراز، یعنی آرزویی كه متناسب با میزان توانایی و استعداد و در محدوده قدرت ما و حتی عمر كوتاه ما نباشد، چیزی است كه نكوهش شده است و «طول امل»، یعنی آرزوهای غیر معقول و غیر منطقی و دور از دسترس كه معمولاً جز غم و غصه و حسرت و غلطیدن به ورطه گمراهی و دور شدن از حدود شرع و چارچوب دین، ثمری ندارند.

آرزو

طول امل، داشتن آرزوهای دور و دراز دنیوی است؛ البته این به آن معنا نیست كه یك آرزوی خیلی بزرگ در كار باشد، بلكه هر روز به آرزوی دل سپردن و زندگی را در چاله آمال و هوس ها و آرزوها سپری كردن و هر روز در پی چیزی از متاع دنیا بودن، همان طول امل است و برای مبارزه با آن باید:

1. ناپایدار بودن این جهان و جاودانگی و ابدیت آخرت را شناخت.

2. لوح دل را از محبت و وابستگی به دنیا پالایید و بخش مهمی از برنامه های خود را برای ساختن جهان آخرت ترتیب داد.

3. معرفت و خداشناسی خود را بالا برد و دل را خاستگاه عشق به معبود حقیقی قرار داد.

اگر انسان در زندگی بلند پرواز بود و خواسته ای بالاتر از حد امكانات و توانایی خود داشت و اصرار بر رسیدن به آن به هر قیمت و از هر راهی داشت، مجبور است همه حریم ها را بشكند و به هر وسیله روا یا ناروایی متوسل گردد تا به خواسته خود برسد و طبیعی است كه چنین انسانی در چارچوب شرع و دین و عقل حركت نمی كند و اعمالش از حكم دین و عقل پیروی نمی كند و در نتیجه اعمالش زشت و ناپسند و ناگوار می گردد و تازه این به معنای وصول قطعی و صد در صد به خواسته مورد نظر نمی باشد؛ چون ممكن است با وجود دست زدن به هر كار، همه سرمایه او بر باد رود و به مقصد نرسد. برای رسیدن به خواسته های معقول در چارچوب تعالیم شرع و دین، باید از نیروی فكر و اندیشه و اراده قوی كمك گرفت و با استعانت از عنایات و امدادهای الهی و توسل به اولیای برگزیده او، راه رسیدن به خواسته را هموار كرد.

امیرموءمنان(ع) می فرماید:«من اطال الامل اساء العمل؛1 هر كس آرزویش را طولانی كند، عملش را زشت و ناپسند می گرداند».

باید توجه داشت كه اراده انسان، تنها جزئی از علت تحقق خواسته و آرزوست و گاه می شود كه انسان مومن با وجود سعی فراوان در رسیدن به هدفی، موانعی شناخته یا ناشناخته میان او و خواسته اش فاصله می اندازد و گاه خواسته ای را به خیر و صلاح خود می داند؛ ولی چون به ضرر اوست، خداوند از لطف و كرمش این خواسته را تأمین نمی نماید. پس باید با سعی و تلاش منطقی و معقول و با نعمت تفكر و اندیشه و ارزیابی در راه رسیدن به خواسته، به راه افتاد؛ ولی در هر حال، مطیع و پیرو خواست الهی و راضی از آن بود و امور خود را باید به او واگذار كرد تا نتیجه آن سعادت و كامیابی واقعی باشد.

پی نوشت:[ 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، حكمت 35.]

مجله پرسمان

تنظیم برای تبیان: کهتری

مقالات مرتبط

انسان به آرزو زنده است (آرزو و نكته‌های خواندنی)‏

خرابكاری آرزوی دراز! (آرزو در حدیث)

آدمی به امید و آرزو زنده است

امیدوار باشید تا كامیاب شوید

اگر می خواهی خوشبخت باشی

چه چیری آرزوی شما را دراز می کند؟)

مراقب باشید گول نخورید

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.