معاون دست راست شیطان

همانا اسرافكاران برادران شیاطینند وشیطان نسبت به پروردگارش بسیارناسپاس بود». (سوره اعراف، آیه 27)

نكته‌ها:

كلمه «اخ» در عربی‌هم به معنای برادر آمده است، و هم به معنای ملازم و همراه. مثل «اخوالسفر» به كسی كه پیوسته در سفر است، «اخوالكرم» كه به انسان كریم گفته می‌‌شود. «اخوان الشیاطین» یعنی كسانی كه در مسیر شیطان و همراه اویند.

قرآن پیوسته از وسوسه و ولایت شیطان بر افراد، سخن به میان آورده است؛ اما تنها موردی كه «اخوان الشیطان» آمده، این آیه است؛ یعنی اسراف كاران همكار شیطانند، نه تحت امر او.

پس كار از وسوسه شدن و پیروی گذشته و به مرحله همكاری و معاونت رسیده است. چنانكه در جای دیگر می‌خوانیم: (نُقَیض لَهُ شَیطاناً فَهُوَلَهُ قَرین)1

گرچه تبذیر بیشتر در مسائل مالی است؛ ولی در مورد نعمتهای دیگر نیز وجود دارد، مانند صرف بیهودی عمر و جوانی، به كار گرفتن فكر، چشم، گوش و زبان در راه ناصحیح، سپردن مسؤولیت‌ها به افراد ناصالح، پذیرش مسؤولیت بدون لیاقت و بیش از حد توان و ظرفیت، آموزش و آموختن مطالب غیر ضروری و غیر مفید و امثال اینها.2

پیام‌ها:

1. مصرف مال و دارایی در غیر مورد آن، كاری شیطانی و نوعی ناسپاسی است. (المبذرین… اخوان الشیاطین)

2. مبذّر و اهل ریخت و پاش باید مانند شیطان تحقیر شود. (اخوان الشیاطین)

3. مؤمن بامؤمن برادر است. (انما المومنون اخوة) و اسراف كار با شیطان. (انّ المبذرین… اخوان الشیاطین)

4.برادری گاهی نسبی است، گاهی مسلكی ومرامی؛ اسراف كاران برادران مرامی شیطانند.

5. تبذیر، نشانه كفران و ناسپاسی است، نه نشانه سخاوت و بخشندگی. (المبذّرین… لربّه كفوراً)3

------------------

1. زخرف، 36‌. 2.

2. تفسیر اطیب‌البیان و فرقان. 3. حجرات، 10‌.

3. بشارت، شماره 20