تبیان، دستیار زندگی
خداوندا اگر در ایام جوانی به‌مطالعه پرداخته و به‌اخلاق پسندیده خو گرفته بودم اکنون صاحب آشیانه و رختخواب نرمی بودم ولی هیهات! چون کودکان زشت کار از مدرسه فرار کردم ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تاریخ ادبیات فرانسه (6)

قسمت اول ، قسمت دوم ، قسمت سوم ، قسمت چهارم ، قسمت پنجم

پایان قرون وسطی

انحطاط
قرون چهاردهم و پانزدهم

این دو قرن از لحاظ ادبی بسیار فقیر بوده و عصر کج سلیقگی محسوب می‌شود. در طی این دویست سال جنگ‌های سخت و قحط و غلاء در سراسر فرانسه فرانسه حکمفرما گشت و ایمان مسیحیت و مبانی اخلاقی سست گردید. تنها یک مورخ نامی و یک شاعر نابغه در این عهد پیدا شد که «کوم‌مین» و «ویل لون» نام دارند.

کوم‌ مین

(1445- 1511) ابتدا «کوم مین» به خدمت شارل لوته مرر همت گماشت سپس به‌‌ او خیانت ورزید و در خدمت دشمنش لوئی یازدهم درآمد و در تذکره معروف خود رقابت‌های این دو حریف را نگاشته است. کوم‌مین وقایع نگار ساده‌ای نیست، بلکه به‌تمام معنا مورخ می‌باشد زیرا همواره سعی کرده است علل وقایع را به وسیله وقایع قبلی و سجایای پادشاهان و اراده الهی تفحص و اثبات نماید.

شعر در قرون 14 و 15

شعر و شاعری در این عهد جنبه فضل فروشی داشته و بسیار ناچیز است شارل دورلئان که تاسن پنجاه سالگی در لندن زندانی بوده دارای طبعی ظریف و حساس می‌باشد.

فرانسوا ویل لون

(1431- 1485) ویل لون یگانه شاعر بزرگ اواخر قرون وسطی محسوب می‌شود این شاعر ولگرد واوباش زندگانی پر تشویش و پر آشویی داشته است. دانش آموزی بی‌انضباط، دانشجویی عیاش و بالاخره راه زنی چالاک و مشهور می‌باشد. چندین بار به‌دست مامورین گرفتار و از چوبه دار به‌طور معجز آسائی نجات یافته است. با وصف خطاها و جنایات عظیمی که مرتکب شد روحی معصوم و پر محبت داشت. خاصه به نیکی و جوانمردی متمایل بود. به‌مادر و عموی خود مهر می‌ورزید و به‌خدای یگانه و حضرت مریم ایمانی راسخ داشت. به‌همین مناسبت در بیان احساسات و شکنجه‌های درونی خویش لحنی شاعرانه و فصاحتی سحر‌انگیز نصیب وی گشت.

آثار وی عبارتند از«لوپتی تستامان » که در اواخر جوانی نگاشته و«لوگران تستامان » که در سال‌های اخیر عمر خود به رشته تحریر درآورده است. هنگام مردن ویل لون به جوانی پریشان و از دست رفته خود افسوس می‌خورد:

«خداوندا اگر در ایام جوانی به‌مطالعه پرداخته

و به‌اخلاق پسندیده خو گرفته بودم

اکنون صاحب آشیانه و رختخواب نرمی بودم

ولی هیهات! چون کودکان زشت کار از مدرسه فرار کردم

و اکنون با سرودن این ابیات نزدیک است یکباره

قلبم از هم پاشیده شود.»

انحطاط

باز در هنگام به‌درود گفتن زندگانی تمام آنهائی که به‌او محبت ورزیده و آنهائی‌ که وی را شکنجه بودند در مقابل دیدگانش مجسم می‌شوند. ویل لون تصویر  عموی خود را در خیال می‌بیند که برای وی از پدر مهربان‌تر بود و چندین بار او را از مخمصه خلاصی بخشوده بود. صورت مام مهربان خویش را «فقیر و فرسوده» به‌خاطر می‌آورد که الف را از ب  نمی‌شناخت و به‌نام وی قطعه می‌سراید. شبح رفقای عیش وطرب ودر صحنه خاطر وی می‌رقصند و او را به یاد جوانی می‌آورند. زمانی در عالم خیال گرد کوی و برزن‌های پاریس عزیز تفرج می‌کند و در قبرستان شهر برای زیارت اموات و کارگاه مرگ متوقف می‌شود و گردش خود را تا «مون فوکون» برای نظاره دار آویختگان ادامه می‌دهد.

سپس روح خود را به یزدان پاک می‌سپارد و کالبد خود را به‌زمین مهربان ارزانی می‌دارد و با فراغ خاطر منتظر مرگ می‌شود.

پایان قرون  وسطی

ویل لون استثنائی بیش نیست ادبیات این عهد بسیار فقیر و ناچیز است. قرون وسطائی که عظمت خود را به‌وسیله ایمان، عمل و هنر نشان داده بود، در اواخر قرن پانزدهم به انحطاط پیوست ولی بزودی نشانه‌های ادبیات جدیدی در شرف ظهور بود. اکتشافات بزرگ مانند چاپ و غیره جنبش جدیدی برپا کرد و آثار روم و یونان قدیم را در دسترس اهل مطالعه قرار داد. فرانسه از دیدن و شناختن فرهنگ ایتالیا خیره شد و اولین اشعه رنسانس در افق پدیدار گشت.


دکتر عیسی سپهبدی

تهیه و تنظیم : بخش ادبیات تبیان