انسان(2)
در كنار این ویژگیها در انسان كششها و تمایلاتی مشاهده میكنیم كه در ذات و طبیعت او ریشه دارند و بخشی از ساخت اصلی او را تشكیل میدهند. خویشتن دوستی، سودجوئی، لذت طلبی، برتری و انتقام جوئی، زیبائی دوستی و غریزه جنسی نمونههای عمدهای از این كششها و تمایلات هستند. این كشش های فطری كه «غرایز» نام دارند و در تمامی موجودات جهان نهفته است، برای ادامه زندگی انسان ضروری میباشند و شاكله انسان زیست شناسی و بیولوژیكی را بوجود میآورند و همین بخش از انسان است كه محمل جاذبه های الوان و گوناگونی است كه انسان را هر دم به سویی میكشد. در تحقیق پیرامون شناخت انسان باید دانست كه انسان زیست شناسی ملاك انسانیت نیست بلكه تنها زمینه انسان واقعی و حامل استعداد انسانیت است. شكی نیست كه بخشی از انسان مادی است ولی انسان با همه وجوه مشتركی كه با جانداران دیگر دارد، یك سلسله تفاوتهای اصیل و عمیق با آنها خواهد داشت كه هر یك از آنها بعدی جداگــانه به او میبخشد و رشــتهای جداگانـه دربــافت هستی او بـشمار میرود. این تفاوتها در ســه نــاحیه است.
1ـ ناحیه ادراك و كشف خود و جهان.
2ـ ناحیه جاذبه هایی كه بر انسان احاطه دارند.
3ـ ناحیه كیفیتِ قرار گرفتن او تحت تأثیر جاذبه ها و انتخاب آنها.
اما در ناحیه ادراك و كشف جهان، حواس حیوان راه و وسیلهای است برای آگاهی حیوان به جهان. انسان در این جهت با حیوانهای دیگر شریك است و احیاناً برخی حیوانات از انسان در این ناحیه قویترند، آگاهی و شناختی كه حواس به حیوان و یا انسان میدهد سطحی و ظاهری است، به عمق ماهیت و ذات اشیاء و روابط منطقی آنها نفوذ ندارد. ولی در انسان نیروی دیگری برای درك و كشف خود و جهان وجود دارد كه در جانداران دیگر وجود ندارد و آن نیروی مرموز« تعقل» است.
اما در ناحیة جاذبه ها، انسان مانند جانداران دیگر تحت تأثیر جاذبه ها و كشش های مادی و طبیعی است، میل به غذا، میل به خواب، میل به امور جنسی، میل به استراحت و آسایش و امثال اینها او را به سوی ماده و طبیعت میكشد، اما جاذبههایی كه انسان را به خود میكشد، منحصر به اینها نیست. جاذبه ها و كششهای دیگر ، انسان را به سوی كانونهای غیر مادی، یعنی اموری كه نه حجم دارد و نه سنگینی و نمی توان آنها را با امور مادی سنجید، به سوی خود می كشاند. مانند علم و دانایی، خیر اخلاقی، جمال و زیبائی، تقدیس و پرستش و انگیزه اكتشاف حقایق و واقعیتها كه انسان با این انگیزه در پی شناخت جهان محیط خود و حل مسائل و پیچیدگیهای آن خواهد بود. از كنجكاوی كودكان تا تحقیق و مطالعه پر رنج دانشمندان و پژوهشگران همه وهمه نشانگر آنست كه انسان برای شناخت خود و دیگران و نیز جهان پیرامون خود چه اهمیت و ارزش والائی قائل است. این كوششها در واقع برای آنست كه این موجود هم می خواهد انگیزه اكتشاف خود را ارضاء كند و هم می خواهد ازامكاناتی كه در محیط او قرار دارد بیشتر و بهتر بهره مند گردد.
نوشته: محسن سید اسماعیلی
تنظیم برای تبیان: پایدارجهت خرید کتب حکمت و عرفان کلیک نمایید.
جهت خرید کتب روانشناسی کلیک نمایید.
جهت خرید کتب اسلامی کلیک نمایید.
جهت خرید اشتراک کتاب کلیک نمایید.
جهت خرید اشتراک اینترنت تبیان کلیک نمایید.
جهت خرید قاب و تابلو کلیک نمایید.