تبیان، دستیار زندگی
اهداف عملیات موقعیت منطقه سازمان رزم خودی طرح عملیات شرح عملیات نتایج عملیات در قرارداد 1975 الجزایر، خط الراس ارتفاعات میمك به عنوان مرز ایران و عراق تعیین گردید. سپس كمیته های مشترك دو كشور برای تهیه اسناد لازم و میله گذار...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عملیات عاشورا

اهداف عملیات

موقعیت منطقه

سازمان رزم خودی

طرح عملیات

شرح عملیات

نتایج عملیات

در قرارداد 1975 الجزایر، خط الراس ارتفاعات میمك به عنوان مرز ایران و عراق تعیین گردید. سپس كمیته های مشترك دو كشور برای تهیه اسناد لازم و میله گذاری مرز به گفتگو پرداختند. این گفتگوها كه به كندی انجام می شد، تا آستانه وقوع انقلاب اسلامی به نتیجه تعیین كننده ای نرسید. در این میان، رژیم عراق كه به تعیین قطعی مرزها تمایلی نشان نمی داد، با پیروزی انقلاب اسلامی زمینه را بر ملغی كردن قرارداد مذكور فراهم دید و در تاریخ 19/6/1359 به میمك حمله كرد و در تاریخ 21/6/1359 آن را اشغال كرد.

چهار ماه بعد (19/10/1359)، طی عملیات ضربت ذوالفقار، اگر چه دشمن از قلل میمك عقب رانده شد، لیكن شمال و غرب این منطقه همچنان تحت اشغال او بود. این وضعیت ادامه داشت تا این كه عملیات عاشورا به منظور آزادسازی ارتفاعات شمال میمك و نیز دامنه غربی آن طراحی و به اجرا درآمد.

اهداف عملیات

-        انهدام بخشی از قوای دشمن.

-        تحمیل پدافند در دشت به دشمن.

-        ایجاد تسهیلات در رفت و آمد از جنوب به غرب و بالعكس و نیز ارتباط و اتصال جبهه های جناحین میمك.

-        آزاد سازی قسمتی از اراضی اشغالی.

-        تامین منطقه میمك با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه، همچون: گرگنی، فصیل و فرورفتگی میمك.

موقعیت منطقه

سراسر منطقه عملیاتی پوشیده از شیارها و پستی و بلندی های بسیاری است كه پراكندگی آنها شكل پیچیده ای به منطقه می دهد. نوع زمین منطقه از خاك رس و در بعضی نقاط همراه با شن می باشد كه حركت خودروها را دچار مشكل می كند.

حد فاصل تنگه های بینا و بیجار كه عملیات در آن متمركز گردیده بود، ارتفاعات نسبتا بلندی قرار دارد كه مرتفع ترین آنها كوه میمك است. به هر میزان كه از ارتفاعات به طرف خاك عراق پیشروی شود، به تدریج زمین پست تر گردیده و تقریبا مسطح می شود.

ارتفاعات مهم این منطقه عبارتند از: كانی سخت، زالوآب، شورشیرن، شینو، میمك، فصیل، گرگنی، تلخاب، گلم زرد، قلالم و كانی شیخ.

استعداد دشمن

-        تیپ های 403، 503 و 604 پیاده.

-        تیپ 4 پیاده كوهستانی.

-        تیپ 46 مكانیزه.

-        تیپ 12 زرهی.

-        یك گردان از گارد ریاست جمهوری.

-        یك گردان كماندویی.

-        یك گردان جیش الشعبی.

سازمان رزم خودی

فرماندهی و هدایت عملیات بر عهده قرارگاه سلمان بود و نیروهای عمل كننده متناسب با وظایف و اهداف مورد نظر به چهار قسمت به شرح زیر تقسیم شدند:

قرارگاه سلمان

فجر 1

سپاه = تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با 4 گروهان تانك از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش = تیپ 1 لشكر 81 زرهی با 2 گردان.

فجر 2

سپاه = تیپ مستقل انصار الحسین (ع).

در احتیاط كل عملیات بودند و تا پایان عملیات وارد عمل نشدند.

فجر 3

سپاه = لشكر  5 نصر با 4 گردان + 1 گروهان تانك از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش = گردانِ 211 تانك از لشكر 84 پیاده.

فجر 4

سپاه = تیپ مستقل 29 نبی اكرم (ص).

ارتش = یك گروهان از گردان 211 تانك.

توپخانه = 3 گردان از ارتش و 2 گردان از سپاه.

طرح عملیات

پس از انجام شناسایی های لازم، عملیات از سه محور زیر طراحی گردید:

محور اول= ارتفاعات فصیل، 350 و بانی-  تلخاب، كه در مأموریت فجر 1 بود.

محور دوم = ارتفاعات فصیل و یال میمك، كه در مأموریت فجر 3 بود.

محور سوم = فرورفتگی میمك، كه در مأموریت فجر 4 بود.

شرح عملیات

از غروب روز 25/7/1363، نیروها به طرف اهداف خود حركت كردند. درگیری با دشمن با رمز یا اباعبدالله الحسین (ع) حدود ساعت 01:30 بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز شد و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد موفق شدند در ساعت حدود 9 صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاكسازی كنند. در این میان، تلاش برای تصرف یال میمك (348) به نتیجه نرسید.

در محور جنوبی (فرورفتگی میمك) كه درگیری در ساعت 02:45 آغاز شد، اگر چه نیروها توانستند به برخی از اهداف خود دست یابند، لیكن در حالی كه فاقد سنگرهای دفاعی بوده و از امكانات پشتیبانی نیز بی بهره بودند، با پاتك زرهی دشمن مجبور شدند عقب نشینی كنند.

در محور شمالی (گرگنی)، نیروها كه اغلب اوقات خود را به خنثی سازی میادین مین و بازكردن معبر اختصاص داده بودند، سرانجام پس از مدتی درگیری با دشمن توانستند ارتفاع گرگنی را تصرف كنند.

در این میان دشمن با جمع آوری و سازماندهی نیروهایش از صبح روز دوم پاتك های سنگین خود را كه به آتش شدید توپخانه و حملات هوایی همراه بود، آغاز كرد و هر بار با مقاومت نیروهای خودی مواجه شد و ضمن تحمل تلفات و ضایعات مجبور می شد عقب نشینی كند.

نهایتا، پس از چند روز درگیری بین طرفین، مواضع متصرفه تأمین گردید.

نتایج عملیات

-        بازپس گیری بیش از 50 كیلومتر مربع از مناطق اشغالی.

-        تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل – گرگنی).

-        در معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره – مندلی.

-        آزاد شدن جاده مرزی خودی.

-        كشته و زخمی شدن حدود 1500 نفر از نیروهای دشمن.

-        به اسارت درآمدن 190 نفر.

-        انهدام چندین دستگاه تانك و خودرو نظامی.

-        به غنیمت درآمدن 4 تانك، 7 خودرو، 6 قبضه تفنگ 106 میلیمتری، 29 قبضه خمپاره انداز و تعداد زیادی سلاح سبك و مهمات.