دستاوردهای علمی کشور در سال 87
جامعه علمی ایران در حالی سال 87 را به پایان میبرد كه علیرغم تمامی مشكلات، كمبودها و محدودیتها، موفقیتها و دستاوردهای ارزشمندی را در عرصههای گوناگون علمی و پژوهش به دست آورده است.
تداوم روند رشد كمی و كیفی تولیدات علمی بینالمللی كشور و به موازات آن دستاوردها و موفقیتهای باارزش و بعضا بیسابقه دانشگران و پژوهشگران ایرانی در عرصه فنآوریهای نوین از جمله هوافضا، زیست فنآوری و پزشكی، روباتیک، نانوفنآوری و ... چشماندازهای امید بخشی را در افق آینده علمی كشور گشوده است.
زیست فناوری
کشاورزی
محققان پژوهشکدهی گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی موفق شدند تا با استخراج بن یاختههای گیاهی از گیاه آلوورا و استفاده از آن در تکثیر گیاه سرعت تکثیر گیاه را افرایش دهند. گیاه آلوورا یک گیاه دارویی است که در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی کاربرد فراوان دارد. به جهت آنکه تکثیر آن از طریق بذر یا پاجوش بسیار طولانی است و پاسخگوی نیاز صنایع نیست دستیابی به این فناوری در سرعت بخشیدن تولید و تکثیر این گیاه از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است. همچنین این فناوری در تکثیر گیاه دارویی در حال انقراض انقوزه نیز استفاده شده است.
موسسهی تحقیقات برنج ایران با همکار سازمان انرژی هستهای توانست با تکنیک جهشزایی توسط پرتوی هستهای گاما، موفق به تولید ارقام برنج محلی مقاوم به خشکسالی شود. این ارقام برنج با عنوان «برنج پاکوتاه» معروف بوده و از هر گونه آفت مصون است چرا که پاکوتاهی آن امکان تغذیهی بهتر را برای آن فراهم میکند.
محققان پژوهشکدهی بیوتکنولوژی کشاورزی جهاد دانشگاهی موفق به تکثیر و تولید پیاز گلهای سوسن از طریق فناوری کشت بافت شدند. این امر تولید و تکثیر گلهای با پیاز سالم، در زمان کوتاهتر و قیمت کمتر را موجب میشود و علاو بر جلوگیری از خروج ارز برای وارد کردن پیاز، امکان پرورش زود بازده گلهای زینتی و به دنبال آن خود کفایی و ارز آوری را فراهم میسازد.
محققات مرکز تحقیقات ویروسشناسی موفق به تولید گونهای گندم تراریخت مقاوم به «ویروس کوتولگی زرد جو» شدند.
از دیگر دستاوردهای این مرکز در سال جاری کشف ویروسهای گیاهی موزائیک مرغ، ویروس نوراک ایرانی گندم، موزائیک نوراکلروتیک قیاق، ویروس موزائیک علف دانهی قناری و ویروس موزائیک جنوبی مرغ میباشد.
این مرکز همچنین موفق به تولید گیاهان مقاوم به ویروسهای DNA دار شدهاند. ایجاد مقاومت ویروسی در گیاهان از طریق وارد کردن بخشی از ژنوم به گیاه صورت میگیرد.
محققان مرکز رشد پارک فناوری سمنان با ستفاده از نانوذرات سیلیس و سیلور موفق به مهار «زنگ زرد» و «زنگ سیاه» گندم شدند.
پزشکی
o پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران موفق به کشف و جداسازی نوعی بن یاختهی کلیوی شدند.
o محققان دانشگاه شهید بهشتی موفق به تولید اینترفرون گاما 1b به طریق نوترکیبی شدند. این اینترفرون با کاربرد دارویی با نام گاما- ایمنوکس، اردیبهشت امسال وارد بازار شد. کاربرد این دارو در درمان بیماران مبتلا به نقص ژنتیکی CGD و جانبازان شیمیایی میباشد. ایران پس از آمریکا و آلمان سومین کشور است که توانسته است این دارو را تولید و وارد بازار کند.
o پژوهشگران پژوهشكده رویان جهاد دانشگاهی برای نخستین بار در سطح خاورمیانه و به عنوان پنجمین كشور جهان توانستند به فنآوری تولید سلولهای بنیادی پرتوان القایی (IPS) از سلول های پوست دست یابند. این دستاورد راه حلی اساسی برای مشکلات موجود در به کاربردن بن یاختههای جنینی را فراهم میکند و گامی بنیادین در جهت نیل به توان تولید بافت یا ارگان از طریق بن یاختهها خواهد بود.
o نوآوری ساخت کبد مصنوعی به کمک مهندسی بافت توسط دکتر جلال الدین غنوی محقق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. دکتر غنوی در این نوآوری توانست با کمک کلاژن، بن یاختههای کبدی را بر روی داربستی از نانوالیاف مستقر کند و تولید بافت تصفیه کنندهی کبد را هدایت کند.
o اردیبهشت امسال نوآوری چسب بافتی هوشمند که توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای اولین بار در جهان ارائه گردیده بود مورد بهره برداری و کاربرد قرارگرفت. این چسب که با استفاده از 150CC پلاسمای خون فرد و نانوذرات با قطر 1-100 نانومتر سنتز میشود باید تا 6 ساعت پس از تولید مصرف شود و در ترمیم اعضای آسیب دیدهی خاص نظیر نخاع و اعصاب کاربرد دارد.
o ساخت کیت تشخیصی پوکی استخوان برای نخستین بار. یکی از شرکتهای خصوصی مستقر در پارک علم و فناوری اصفهان موفق به طراحی و ساخت نخستین کیت کنترل و ارزیابی هیدروکسی پرولین به عنوان شاخص پوکی استخوان شد.
نانوفناوری
اكنون كشور پس از 7 سال از شروع فعالیت ایران در زمینه نانو به مدد متخصصین متعهد و جوانان فعال در این عرصه به دستآوردهای علمی و فناوری بزرگ در زمینههای تولید چند نوع نانوپودر، نانولولههای كربنی، استفاده از نانوذرات در عروق مصنوعی، تولید مكمل روغن، تولید چند نوع نانوكامپوزیت، تولید مواد و سیالات مغناطیسی، لایهنشانی نانومتری، ساخت یك نمونه دستگاه STM و تولید مواد نانوباكتریال دست یافته است. در بحث نفت برای اولینبار در دنیا با استفاده از فناوری نانو توانستهایم نفت سنگین را به نفت سبك تبدیل كنیم كه دستآورد بسیار بزرگی است.
دستگاه STM با نام تجاری “نما“ در ایران طراحی، ساخته و به تولید انبوه نیز رسیده است. این دستگاه به عنوان یك میكروسكوپ تونلی روبشی پیشرفته، در تمامی مراحل از طراحی تا ساخت، مولود توانمندی یك تیم ایرانی است و نمونه افتخارآمیزی از بومیسازی فناوری تجهیزات آزمایشگاهی میباشد. این میكروسكوپ، توانمندی ارائه تصاویر دو و سه بعدی را در ابعاد نانومتر دارد و قادر است از تمام نانو ساختارها، آنتی بادیها، پروتئینها، مولكولهای DNA و... تصویربرداری كند. و از نظر برخی مشخصات فنی منحصر به فرد است.
قدرت تصویربرداری این میكروسكوپ از یك نانومتر تا 8 میكرون است، كه از این لحاظ منحصر به فرد است؛ و نوك تیپ آن به طور خودكار تا یك نانومتری نمونه قابل تنظیم است، در حالی كه در برخی نمونههای خارجی نوك تیپ میكروسكوپ باید با دست تنظیم شود كه میتواند به نمونه آسیب بزند. این دستگاه با حمایت شبكه آزمایشگاهی فناوری نانو، در مقیاس تجاری تولید شده و علیرغم اینكه ساخت نمونه آزمایشی آن در سال 85 ساخته شد، پس از رفع اشكالات و بهینه سازی در سال 86 با قیمت حدود یك سوم نمونههای خارجی به تولید انبوه رسید. با چنین تلاشی بود كه اینك، ایران به جمع چند كشور صاحب فناوری ساخت میكروسكوب های تونلی روبشی از پیشرفتهترین تجهیزات مورد استفاده در تحقیقات نانوفناوری پیوسته است.
رایانه
برترین دستاوردهای این زمینه را در اینجا مطالعه نمایید.
نجوم و هوافضا
1- رتبه سوم المپیاد جهانی نجوم برای ایران - در این مسابقات كه با حضور نزدیك به 30 كشور از 29 مردادماه در شهر «یاندونگ» اندونزی برگزار شد، سید صدرا صدرالدینی به مدال طلا، سید امیر سادات موسوی به مدال نقره، عرفان اسماعیلی و فراز عنایتی آهنگر به مدال برنز و زهرا ارجمندی لاری به دیپلم افتخار دست یافتند. سید صدرا صدرالدینی همچنین در قسمت تئوری، مقام اول را در بین تمام شركتكنندگان كسب كرد.
2- در سال جهانی نجوم(2009) در شهر زنجان - دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه - زنجان در تاریخ 9-8 بهمن 1387 سیزدهمین گردهمایی پژوهش نجوم ایران برگزار شد. همچنین به مناسبت سال جهانی نجوم در همین دانشگاه همایش تاریخ نجوم قبل و بعد از گالیله در تاریخ 10و 11 بهمن 87 برگزار گردید.
3- تغییر مدیریت در شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران- در جلسه 30 آبان ماه 1387 كه در دفتر انجمن نجوم ایران برگزار شد هیات مدیره انجمن نجوم ایران طی نامه های جداگانه ای ضمن تقدیر از زحمات چندین ساله دكتر منصور وصالی،آقای محمد مهدی مطیعی را به عنوان مدیر جدید شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران منصوب كرد.
4- پایان هفت سال مكانیابی رصدخانه ملی در انتظار دو شب آسمان صاف! - با گذشت حدود هفت سال از آغاز مكانیابی «رصدخانه ملی ایران» و وقفههای مكرر در اعلام مكان نهایی احداث رصدخانه، شورای راهبری رصدخانه ملی ایران در سال 87 نیز در مورد انتخاب یكی از دو ارتفاع مورد بررسی در قم و كاشان برای احداث رصدخانه به نتیجه نرسید و تعیین محل رصدخانه به منظور انجام مطالعات دقیقتر و حصول اطمینان بیشتر به روزهای آینده موكول شد.
5- برگزاری دومین رقابت رصدی صوفی ایران - دومین رقابت بین المللی صوفی ایران 7 و 8 شهریور 1387 در استان سیستان و بلوچستان و با همراهی صمیمانه جمعیت منجمان مهبانگ زاهدان به ویژه سحر سرگلزایی(دبیر انجمن) با موفقیت برگزار شد و آغازی برای فعالیت های گسترده تر نجوم آماتوری ایران بود. حدود 70 رصد گر از سراسر ایران به همراه دو میهمان خارجی از کردستان عراق در این رقابت شرکت داشتند.
6- اولین ماهواره ایران با موفقیت به فضا پرتاب شد. - در شب ولادت با سعادت حضرت امام موسی كاظم(علیهالسلام) و در خجسته ایام دهه فجر انقلاب اسلامی، نخستین ماهواره ملی جمهوری اسلامی ایران با نام «امید» با موفقیت به فضا پرتاب شد. ماهواره ملی «امید» به وسیله ماهوارهبر «سفیر 2» كه به صورت كاملا بومی در كشور طراحی و ساخته شده است، در مدار زمین قرار گرفت.
با آرزوی موفقیت برای شما دوستان گرامی در سال جدید.
بخش دانش و فناوری سایت تبیان