تبیان، دستیار زندگی
روغن کبد ماهی دارای یک سری فواید و یک سری مضرات است. مهم‌ترین فایده‌ روغن کبد ماهی مربوط به اسیدهای چرب امگا - 3 موجود در آن است...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

روغن کبد ماهی؛ فواید و خطرات

(Cod Liver Oil)

کپسول روغن کبد ماهی

روغن کبد ماهی دارای یک سری فواید و یک سری مضرات است.

مهم‌ترین فایده‌ روغن کبد ماهی مربوط به اسیدهای چرب امگا - 3 موجود در آن است، اما باید گفت روغن ماهی (Fish Oil) که از گوشت آن استخراج می‌شود نه از کبد آن، نیز دارای چربی امگا- 3 است، بدون اینکه خطرات روغن کبد ماهی را داشته باشد.

اسیدهای چرب امگا- 3 برای حفظ سلامت مغز ، قلب ، مفاصل ، دستگاه گوارشی و بسیاری از اندام های دیگر بدن مفید هستند.

فایده دیگر روغن کبد ماهی مربوط به ویتامین E موجود در آن است. ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است و بدن را از آسیب رادیکا‌ل‌های آزاد حفظ می‌کند. همچنین به فرآیند اسیدهای چرب در بدن کمک می‌کند و سلامت موها و پوست را افزایش می‌دهد.

فواید روغن کبد ماهی

اسیدهای چرب غیراشباع امگا- 3 که برای حفظ سلامت بدن ضروری هستند، در داخل بدن نمی‌توانند ساخته شوند، لذا باید آنها را از طریق غذاها یا مکمل‌ها به دست آورد.

بهترین و مهم‌ترین منبع تامین اسیدهای چرب امگا- 3، ماهی است که در انواع چرب آن بیشتر است.

دو نوع اسید چرب امگا-  3 وجود دارد که برای حفظ سلامتی انسان ضروری‌‌اند:

الف) دو کوزاهگزنوئیک اسید یا (DHA).

ب) ایکوزا پنتانوئیک اسید یا (EPA).

بدن می‌تواند سایر اسیدهای چرب امگا- 3 مانند آلفا لینولینک اسید یا (ALA) را به DHA و EPA تبدیل کند، اما این فرآیند، کافی نیست. کارشناسان معتقدند برای دستیابی به فواید DHA و EPA باید مقدار خیلی زیادی ALA مصرف نمود.

روغن تخم ‌کتان دارای اسید چرب ALA است و بعضی افراد معتقدند، این روغن همان فواید روغن کبد ماهی را دارد، بدون اینکه ضرری برای بدن داشته باشد. اما این موضوع جای بحث دارد، زیرا معلوم نیست که ALA دقیقا همان فواید DHA و EPA  را داشته باشد.

کپسول روغن کبد ماهی

خطرات روغن کبد ماهی

روغن کبد ماهی دارای مقدار زیادی ویتامین‌های A و D است. همچنین امکان دارد حاوی مواد مضری مثل جیوه و آفت‌کش باشد.

مصرف مقادیر کافی ویتامین‌‌های A و D برای حفظ سلامتی بدن ضروری است، ولی مصرف مقادیر بیش از حد آنها مضر است.

ویتامین D به مقدار کافی در غذاهای طبیعی وجود ندارد، ولی بسیاری از غذاهای فرآیند شده و کارخانه‌ای به طور مصنوعی با ویتامینD غنی شده‌اند.

قبلا فواید روغن کبد ماهی را مربوط به ویتامین‌های A و D موجود در آن می‌دانستند. ولی این موضوع قبل از شناخت اسیدهای چرب امگا- 3 و غنی سازی مواد غذایی با ویتامین و املاح بود.

* ویتامین D:

مقدار مورد نیاز ویتامین D برای افراد کمتر از 50 سال سن و کودکان، 200 واحد در روز است. ولی افراد بالای 50 سال باید بیشتر دریافت کنند.

برای مردان بالای 50 سال، 400 واحد در روز و برای زنان بالای 50 سال، 600 واحد در روز است.

برای اینکه بدن بتواند کلسیم را مورد استفاده قرار دهد، نیاز به ویتامین D دارد، لذا این ویتامین در جلوگیری از پوکی استخوان و حفظ سلامت آنها موثر است.

اما هر قاشق مرباخوری روغن کبد ماهی، دارای 4000 تا 5000 واحد ویتامین D است که خیلی بیشتر از مقدار مورد نیاز افراد در روز است.

* ویتامین A:

بیشترین حد مجاز مصرفی ویتامین A ، برای یک مرد 25 ساله 10000 واحد بین‌المللی است. خانم‌ها باید کمتر از نصف این مقدار را مصرف کنند. خانم‌های باردار نباید مکمل‌های حاوی ویتامین A را مصرف کنند، زیرا خطر بروز نقایص مادرزادی در نوزاد وجود دارد.

یک قاشق روغن ماهی

از آنجایی که ویتامین A برای رشد جنین و حفظ سلامت او لازم است، لذا در سلول‌های چربی ذخیره می‌شود و نیاز به مصرف اضافی آن از طریق مکمل نیست.

همچنین مصرف بین از حد ویتامین A باعث پوکی استخوان می‌شود.

هر قاشق مرباخوری روغن کبد ماهی حاوی 4000 تا 5000 واحد بین‌المللی ویتامین A است.

اگر این مقدار به مقدار ویتامین A که از طریق مصرف سایر مکمل‌ها و غذا به بدن می‌رسد، اضافه شود، فرد را در معرض خطر مصرف بیش از حد مجاز ویتامین A و مسمومیت ناشی از آن قرار می‌دهد.

در حالی که فایده مصرف روغن کبد ماهی به دلیل اسیدهای چرب امگا- 3 موجود در آن گفته شده است، ولی عوارض مصرف بیش از حد ویتامین A که این فواید را از بین می‌برد، هنوز گفته نشده است.

مکمل بهتر برای تامین ویتامین A، مکمل بتاکاروتن و سایر کاروتنوئیدهاست. کاروتنوئیدها در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شوند و عوارض بدی ندارند. تنها عارضه مصرف بین از حد کاروتنوئیدها، زرد شدن رنگ پوست بدن است که «کاروتنوزیس» نام دارد. این عارضه هیچ خطری برای بدن ندارد و فقط از ظاهری برای فرد خوشایند نیست.

کپسول روغن ماهی

مواد جایگرین روغن کبد ماهی

روغن ماهی نیز مانند روغن کبد ماهی ، دارای چربی امگا- 3 است، ولی فاقد ویتامین های A و D می باشد. این ویتامین‌ها معمولاً به مقدار کافی در مکمل‌های مولتی ویتامینی و مواد غذایی غنی شده مثل شیر وجود دارند.

اگر چه افراد بالای 50 سال نیاز به مکمل ویتامین D دارند، ولی این ویتامین فقط در روغن کبد ماهی نیست، بلکه مکمل های بهتری برای تامین این ویتامین وجود دارند.

نیره ولدخانی – کارشناس علوم تغذیه تبیان

* مطالب مرتبط:

فواید روغن ماهی

خواص ماهی و امگا 3 موجود در آن

دو بار در هفته ماهی بخورید

چرا باید ماهی بخوریم؟

افرادی که به مکمل ویتامین D نیاز دارند

نیاز‌ افراد خانواده به مکمل ویتامینی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.