تبیان، دستیار زندگی
ایران توانست اولین ماهواره خود به نام امید را با موشک ایرانی سفیر به مدار زمین ارسال کند که این امر موجبات ترس غربی ها را فراهم کرده است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

"امید" ایرانی ها و ترس غربی ها

مقدمه:

پرتاب ماهواره ایرانی به فضا

مسلما شما در جریان پرتاب غرورآفرین ماهواره امید به وسیله موشک ماهواره بر سفیر قرار گرفته اید.این پرتاب موشک  و ماهواره  از اقدامات بسیار مهمی بود که پیشرفت فنی و علمی ایران را در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اثبات رسانید.

این نکته جالب است که بدانید ،در سالهای قبل از ملی شدن صنعت نفت  و در ایام رژیم  وابسته پهلوی در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی ،رزم آرا( نخست وزیر وقت) لایحه «گس- گلشائیان» را كه یك قرارداد نفتی میان كشور ایران و انگلیس بود, برای تصویب نهایی به مجلس برد. قصد او از طرح این مسئله نادیده گرفتن مساله ملی شدن صنعت نفت و مبارزات آیت الله كاشانی و جبهه ملی بود. وی در دفاع از این طرح گفت: ما لیاقت لولهنگ سازی (آفتابه سازی) نداریم. پنجاه سال است كه آن را می‌سازیم اما هیچ ترقی نكرده‌ایم. چطور می‌توانیم صنعت نفتمان را اداره كنیم.این سخنان در دوران پهلوی گفته شد که الان جشن سی امین سالگرد سقوط آنها توسط ایرانیان گرفته می شود. سخنان رزم آرانشانه احساس واستگی و عدم اعتماد به نفس و ذلت نخبگان آن عصر است.

رزم آرا نخست وزیر دوره شاه: ما لیاقت لولهنگ سازی (آفتابه سازی) نداریم. پنجاه سال است كه آن را می‌سازیم اما هیچ ترقی نكرده‌ایم. چطور می‌توانیم صنعت نفتمان را اداره كنیم؟!!

 در مقابل این نگاه ،ساخت ماهواره و پرتاب آن  به مدار زمین از تکنولوژیهایی است که دارای اهمیت فراوان و در انحصار کشورهای محدودی است و دسترسی به آن نیازمند حس اعتماد به نفس ملی است. ماهواره امید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است و تمام تجهیزاتش در سازمان صنایع هوافضای ایران طراحی و تولید شده‌است. ساخت ماهواره تحقیقاتی «امید» طی یک پروژه 10‌ساله انجام گرفته‌است. با ساخت این ماهواره ایران یازدهمین کشوری است که توانمندی ارسال ماهواره به فضا را پیدا کرد.

ماهواره «امید» بامداد سه شنبه، 15 بهمن 1387 مصادف با 3 فوریه 2009 در مدار فضا قرار گرفت. قطعاً یكی از گلوگاه های هر پروژه برای كشوری كه تجربه قبلی آن را نداشته باشد، طراحی سامانه‌ای آن خواهد بود و با توجه به ماهیت پیچیده پروژه‌های فضایی، حساسیت طراحی سامانه‌ای آن دو چندان خواهد بود.

از نقاط بسیار برجسته این پروژه این است كه طراحی سامانه‌ای ماهواره امید بصورت كاملاً بومی توسط متخصصان داخلی انجام شده است.

ماهواره امید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است و تمام تجهیزاتش در سازمان صنایع هوافضای ایران طراحی و تولید شده‌است

دستیابی به تجربه طراحی سامانه ای یك پروژه فضایی خود به تنهایی از موفقیتهای بسیار بزرگ این پروژه می‌باشد و این دستاوردی است كه آهنگ حركت پروژه های آتی را بسیار سریع خواهد نمود.

ایران در باشگاه فضایی ها:
موشک

پیش از این برای اولین بار شوروی سابق در اکتبر سال 1957 اولین ماهواره خود را با نام اسپوتنیک 1را به فضا پرتاب کرد .در پاسخ به این پرتاب موفق ایالات متحده آمریکا در ژانویه سال1958 ماهواره اکسپلورر1 را به فضا فرستاد.فضای رقابتی جتگ سرد موجب شده بود که هر عملی از سوی یک ابرقدرت با عمل متقابل ابرقدرت دیگر روبرو گردد.در طول سالهای بعد باشگاه دارندگان تکنولوژی فضایی توسعه یافت و کشورهای دیگر نیز به دارندگان این تکنولوژی پیوستند.فرانسه،ژاپن،بریتانیا،چین،هند و بعدها اسراییل از کشورهای دارنده این تکنولوژی پیشرفته هستند.البته برخی از کشورهای تازه استقلال یافته از شوروی سابق مثل اوکراین نیز دارنده این تکنولوژی شمرده می شوند .آخرین کشوری که به این باشگاه پیوسته بود،رژیم صهیونیستی است که در سال 1988 با حمایتهای علمی ایالات متحده به این فناوری دست یافت.

مشخصات فنی:

این ماهواره در هر 24 ساعت، 15 بار به دور زمین می‌چرخد و گزارش‌های دورسنجی به مرکز فضایی در ایران می‌فرستد. این ماهواره همچنین دو باند بسامد و هشت آنتن برای ارسال اطلاعات دارد که در هربار چرخش، دوبار توسط ایستگاه‌های زمینی کنترل و هدایت می‌شود. نوع ماهواره امید مخابراتی می باشد.ابعاد كلی سازه در حالت بسته 40 در 40 سانتیمتر می باشد  و حدود 27 كیلو گرم وزن دارد. این ماهواره دارای سه گونه ایستگاه زمینی است.

ما در این مقاله بر آنیم که پیامدها و اهداف این پرتاب ماهواره را از لحاظ روابط بین الملل مورد برسی قرار دهیم

1-بی اثری تحریم ها و تاثیر بر پرونده هسته ای:

اگرچه ایران سالهای سال است که تحت تحریم علمی،اقتصادی،مالی و فن آوری غرب قرار دارد،اما ابا توجه به نسل جوان دانشگاهی،دانشگاه های خوب صنعتی،سرمایه گذاری مطلوب بر روی فناوریهای نوین و ارتباطات خوب با بازار سیاه دانش و فناوری  و مراجع و منابع چندگانه دسترسی به فناوری، این تحریمها بی اثر بوده اند.اگرچه همواره غرب تصور می کند تحریم ها برای تغییر رفتار دولت ایران ابزار و چماق موثری است ،اما دسترسی ایران به فناوریهای نانو،هسته ای،شبیه سازی و حالا  فن آوری ساخت و پرتاب ماهواره  نشانگر عدم کارایی این سیاستها است.ایران بر خلاف خواست غرب با وجود مشکلات اقتصادی به این فناوری ها دست یافته و غرب با ابزار ناکارای تحریم روبروست. این واقعیتی است که سیاستمداران و دانشمندات غربی پذیرفته اند.برای مثال  جفری فوردن متخصص موشکی از دانشگاه معروف MITآمریکا به نیویورک تایمز گفت:ایران علی رغم مخالفت جهان غرب و تحریمهای بین المللی اولین پرتاب ماهواره خود را انجام داد که یک پیروزی بزرگ و فوق العاده محسوب می گردد.

دسترسی ایران به فناوریهای نانو،هسته ای،شبیه سازی و حالا  فن آوری ساخت و پرتاب ماهواره  نشانگر عدم کارایی  سیاستهای تحریم  است

این پرتاب در آستانه برگزاری اولبن نشست 5+1 پس از بر سرکار آمدن دولت جدید آمریکا دارای اهمیت فراوانی است.چراکه به طرفین ایران می فهماند با ایران  قوی تری روبرو بوده و در عین حال نباید چندان به کارایی سیاستهای تحریمی دل خوش کنند

2- افزایش قدرت موشکی ایران:

پرتاب ماهواره ایرانی به فضا

یکی از نکات اصلی پرتاب ماهواره امید، موفقیت آمیز بودن شلیک موشک بالستیک سفیر بود که این ماهواره را به فضا و مدار زمین رسانید. موشک بالیستیک نوعی موشک است که پس از پرتاب و به‌پایان رسیدن سوخت آن، هدایت‌پذیر نیست و صرفاً بر پایه قوانین پرتابه‌ها یا بالیستیک به سوی هدف می‌رود. موشکهای بالیستیک معمولا ارتفاع بسیار بالایی می گیرند و برخی از آن‌ها موسوم به موشک بالیستیک قاره‌پیما حتی از جو خارج می شوند.

یکی از مسائل مهم در این زمینه ،ارتباط تکنولوژیک موشکهای پرتاب شده با اهداف فضایی و موشکهای با اهداف نظامی از حیث بالستیک بودن است.همین نکته بلافاصله مورد تاکید غربی ها قرار گرفت.روبرت  ای وود سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا بلافاصله پس از پرتاب این موشک اظهار داشت: توانایی ایران در ایجاد و راه اندازی تاسیسات پرتاب موشکهای ماهواره بر و تولید این موشکها در واقع ایجاد پایه های تولید موشکهای بالستیک قاره پیما است.از نگاه تحلیلگران نظامی جهان موشک سفیر 2 تغییر شکل یافته و تکامل یافته موشک شهاب 3 است که متناسب با ماموریت جدید بهینه سازی و توسعه یافته است.

جهان موشک سفیر 2 تغییر شکل یافته و تکامل یافته موشک شهاب 3 است که متناسب با ماموریت جدید بهینه سازی و توسعه یافته است

.برای مثال فیدزپاتریک متخصص مسائل هسته ای موسسه مطالعات استراتژیک لندن به بی بی سی گفته است:سفیر دو نسخه تکامل یافته شهاب 3 می باشد که از لحاظ دقت و قابلیت اعتماد بسیار توسعه یافته است.یا مثلا  تایمز نوشت: ایران همان طریقی را می پیماید که آمریکا، روسیه و چین در مراحل اولیه گسترش برنامه های موشکی شان برای تبدیل قابلیت موشک ماهواره ای به موشک بالستیک طی کردند. گاردین نیز نوشت: ماهواره امید این مطلب را تایید می کند که دانشمندان ایرانی به توانایی پرتاب موشک و در مدار قراردان آن به طرز درست دست یافته اند.

این روزنامه انگلیسی افزود: این دو مهارت بدان معنی است که ایران می تواند موشکهای قاره پیما نیز تولید کند. اما این بدان معنی نیست که ایران می تواند واشنگتن را با سلاح هسته ای مورد هدف قرار دهد.

نتیجه:

روحیه اعتماد به نفس ملی وقتی به صورت علمی مورد بهره برداری قرار گیرد ،یکی از ارکان تقویت کننده قدرت سخت و قدرت نرم است.انقلاب اسلامی نخبگانی را جایگزین نخبگان وابسته قبلی کرد که نه تنها معتقدند ایرانی می تواند تمام ابزارهای رسیدن به قدرت ملی را پیدا کند،بلکه در عمل نیز به این امر  را اجرا می نمایند.اعتماد به نفس ملی ایران را در سی امین سال پیروزی انقلاب اسلامی به قدرت تکنولوژیک برتر منطقه تبدیل کرده است.

سید حسین زرهانی

گروه جامعه و سیاست