گروه های مسلح مسلمان مبارز علیه رژیم شاه

گروه مهدویون

این گروه در سال 1352 توسط سید مهدی امیرشاه کرمی بنیان گذاشته شد. سید مهدی در سال 1331 در یک خانواده ی مذهبی در اصفهان متولد شد. مهدی پس از اخذ دیپلم وارد دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف) شد. وی به دلیل روحیات مذهبی فعالیت سیاسی خود را علیه رژیم آغاز کرد. او در دهم خرداد 1351 به عنوان اعتراض به ورود رئیس جمهور آمریکا در دانشگاه دست به تظاهرات و درگیری با پلیس زد. به گزارش دادرسی ارتش «در هنگام عبور اتومبیل های اسکورت حامل اعلی حضرت همایون شاهنشاه آریامهر و میهمانان عالی قدر ایران از بزرگ راه ونک به سوی فرودگاه در روز 10/3/51 از داخل دانشگاه توسط عده ای که متهم نام برده ی بالا پیشتاز آنان بوده در تظاهرات شرکت و به دادن شعارهای سوء اهانت آمیز اقدام می نماید که از طرف مأمورین امنیتی دستگیر» می شود.(1) وی در دادگاه بدوی به یک سال حبس تأدیبی محکوم گردید و دادگاه تجدید نظر آن را به شش ماه حبس تبدیل کرد. مهدی پس از آزادی فعالیت خود را در انجمن اسلامی دانشگاه آغاز کرد. فعالیت وی موجب شد تا عناصری از سازمان مجاهدین خلق وی را جذب نمایند. وی با برادر و خواهر و عده ای از دوستانش هسته ای را تشکیل می دهد و به مطالعات ایدئولوژیک می پردازندد. یک روز که گارد دانشگاه قصد دستگیری وی را داشت، مهدی از آن جا متواری می شود و دیگر دانشگاه را ترک و زندگی مخفی خود را آغاز می کند. پس از مدتی متوجه ی انحراف ایدئولوژیکی سازمان می شود و رسماً به آن ها می گوید: «شما مارکسیست هستید و خود نمی دانید.»(2) وی از همان سال 1352 سازمان را رها و تصمیم بر ایجاد گروهی مؤمن با خط مشی مسلحانه می گیرد. او با همراهی همان گروه خود هسته ی اولیه ی مهدویون را بنیان گذاری می کند و در هان ابتدای کار به مطالعه ی مبانی اسلامی و تدوین ایدئولوژیک می پردازد. آثار به جای مانده از او عبارت است از: «شناخت، نقش روزه در روند تکاملی انسان، حمد می آموزد، خواست های خلق ما چیست؟ جهان نگاه خداوند است، فلسفه ی وجودی امام زمان، عاشورا را چگونه گرامی بداریم؟ تحلیلی از نهضت محمد(ص).» (3)

او به این جهت نام گروه را مهدویون گذاشت که مقدمات ظهور امام مهدی(ع) را فراهم کند.

محور مرام گروه عبارت بود از:

1- اصالت مکتب اسلام بدون التقاط مکتب های دیگر؛

2- مبارزه با مارکسیسم و مکاتب مادی؛

3- انتظار ظهور امام زمان(ع)؛

4- خط مشی مسلحانه؛

5- حمایت از روحانیت مبارز؛

سازمان با خطی مشی مسلحانه شروع به توسعه و گرفتن نیرو کرد. چندین خانه ی امن در تبریز، کرج، مشهد، تهران و اصفهان تهیه نمود و چندین قبضه اسلحه و نارنجک تهیه کرد و برای عملیات، مطالعاتی را آغاز کرد؛ اما حوادثی پیش آمد که پی در پی ضرباتی را به سازمان وارد کرد و اعضای آن شهید و یا دستگیر شدند. طبق گزارش ساواک مهدی امیرشاه کرمی در 31/3/1352 «هنگام عبور از جاده ی خوراسگان – اصفهان به طور ناگهانی مواد منفجره ای که همراه داشته منفجر و بلافاصله به زمین می خورد و پس از سوختگی شدید، فوت می کند.»(4)

هنوز چندماهی از شهادت مهدی نگذشته بود که برادرش محمد نیز در تهران در یک درگیری مسلحانه به شهادت می رسد. به دنبال شهادت مهدی و محمد، گروه تصمیم به ادامه ی کار می گیرند و طرح انفجار پاسگاه ژاندارمری یکی از روستاهای اصفهان را در دستور کار قرار می دهند. دو نفر از اعضای گروه به نام محمدعلی اکبری انتفاقی و شمس الدین امیرشاه کرمی در شب 23/11/1353 عملیات را به عهده می گیرند؛ اما قبل از هر اقدامی ژاندارمری آن ها را دستگیر و بازداشت می نماید و عملیات بی نتیجه می ماند.

ساواک که اینک اطلاعاتی از سازمان به دست آورده بود، برای دستگیری اعضا از جمله عباس صادقی گوقزی، سیداکبر موسوی فعالیت خود را آغاز نمود. در ادامه حسین جان زینعلی (متولد 1326، گلپایگان) دانشجوی صنعتی آریامهر (شریف) تحت تعقیب قرار گرفت. زینعلی در تاریخ 18/11/1354 با تغییر قیافه وارد دانشگاه صنعتی شد و پس از خروج، نیروهای ساواک درصدد دستگیری وی برآمدند. طبق گزارش ساواک وی «ضمن حمله و گلاویز شدن و مضروب نمودن افسر اطلاعاتی متواری» شد. افسر مذکور «به سوی وی تیراندازی و در نتیجه» وی «به علت اصابت گلوله به شدت مصدوم شد» و دستگیر گردید. زینعلی با همان حالت مجروحیت شدید علیه رژیم مرتباً شعار می داد تا این که درون اتومبیل نیروهای اطلاعاتی به شهادت رسید.(5)

باقی مانده ی اعضا به بررسی علل شکست می پردازند. عده ای معتقد می شوند که ادامه ی کار نظامی بی نتیجه است و باید بیشتر به کارهای فرهنگی پرداخت تا جامعه آمادگی قیام مسلحانه را به پیشتازی نیروهای چریکی داشته باشد؛ اما در جمع بندی به ین نتیجه می رسند که هر دو کار باید انجام گیرد. از این به بعد اعلامیه های افشاگرانه ی گروه مهدویون بیشتر می شود. ابراهیم جعفریان، همسرش طیبه واعظی و مرتضی واعظی و همسرش فاطمه جعفریان برای ادامه ی مبارزه ی مسلحانه به تبریز می روند و چند خانه ی امن اجاره می کنند؛ ولی ساواک خانه هایشان را شناسایی می کند. روز 31/1/1356 یکی از این خانه ها مورد هجوم نیروهای رژیم قرار می گیرد که مرتضی واظعی به شهادت می رسد و خواهرش طیبه واعظی دهنوی دستگیر می گردد. از طیبه واعظی «یک قبضه سلاح کمری» و از ابراهیم یک قبضه نارنجک جنگی کشف می کنند و از بازرسی منزل «یک قبضه سلاح کمری برتا، 11 عدد نارنجک جنگی، 3 عدد پوسته ی نارنجک، مقادیری وسایل مخصوص تهیه ی بمب» کشف می کنند. بعد از ظهر همان روز خانه ی دیگر مورد هجوم قرار می گیرد که در این درگیری فاطمه جعفریان، همسر مرتضی واعظی به شهادت می رسد. در بازرسی از منزل نیز تعدادی نارنجک و مقادیری مواد منفجره کشف شد. در این درگیری ابراهیم جعفریان نیز دستگیر گردید.

دو ماه بعد ساواک مرتکب یک جنایت تازه گردید. بعد آزاد شد صلیب سرخ به زندان ها و سرکشی به زندانیان، ساواک موظف شد دستگیر شدگان را قبل از محاکمه به قتل برساند؛ به همین جهت دستگیر شدگان مهدویون در روز 2/3/1356 آقای ابراهیم جعفریان و همسرش طیبه واعظی را به بیابان های بین تهران و قم بردند و آنان را به گلوله بستند و به شهادت رساندند. آن ها در گزارشی ساختگی نوشتند: «در ساعت 17:00 روز 2/3/1336 مأمورین کمیته دو نفر خراب کاران نام برده ی بالا را که در تبریز دستگیر و برای انجام تحقیقات به مرکز اعزام گردیده بودند، جهت ملاقات با همکارانشان به ابتدای جاده ی قم برده که نام بردگان از فرصت استفاده کرده و مبادرت به فرار می نمایند. و چون به ایست توجهی نمی نمایند ناچار به سمت آنان تیراندازی شده، هر دو نفر مقتول می گردند. اجساد به بیمارستان شهربانی منتقل و نتیجه ی کالبد شکافی به عرض خواهد رسید.»(6)

_____________________________

1- آرشیو اسناد انقلاب اسلامی، پرونده مهدی امیرشاه کرمی، کد 178/400

2- بیانیه شماره ی 67 سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی

3- روزنامه ی جمهوری اسلامی ایران، 6/4/1359

4- آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده ی مهدی امیرشاه کرمی، کد 178/400

5- همان.

6- سند شماره 42