پژوهش در عمل

اشاره

برای انجام " پژوهش در عمل " به صورت نظامدار، مانند هر پژوهش دیگری، در نظر گرفتن گام های روشن و هدایت کننده نیاز است. معلمانی که پژوهشگران صحنه عمل هستند، می توانند با تمرین چند پژوهش، گام های " پژوهش در عمل " را به صورت خودکار در نظر آورند و پژوهش های خود را سازماندهی کنند. راهنمای حاضر، به منظور معرفی گام های مفروض برای " پژوهش در عمل " ارائه می شود. باور عمومی بر این است که هیچ چیز به اندازه انجام پژوهش در کسب مهارت های پژوهش اثر گذار نیست .

پژوهش کنید تا پژوهشگری بیاموزید!

گام نخست:شناسایی موضوعات یا ایده هایی که امکان پژوهش درباره آن ها برای شما وجود دارد.

سه موضوع یا ایده ای را که امکان دارد درباره آن ها پژوهش کنید، بنویسید. مجبور نیستید این کار را درباره ایده ای که باید بهبود یابد یا علاقه ای که باید برای نوآوری آموزشی و پرورشی پدید آید، انجام دهید.

درباره سؤال های زیر فکر کنید:

در حال حاضر، با چه چیزی درگیرم؟ چرا؟

برای چه تلاش می کنم؟ چرا؟

چه چیزی نیاز به بهبود دارد و چه کار باید کرد؟

گام دوم: اقداماتی را که انجام خواهید داد و مطالعه ای را که سازمان دهی خواهید کرد، توصیف کنید.

1- از میان ایده های مطرح شده در گام نخست یکی را برای پژوهش انتخاب کنید.

الف) ایده انتخاب شده چه قدر برای شما مهم است؟ برای دانش آموزانتان چه قدر؟

ب) آیا پژوهش درباره ایده انتخاب شده، امکان پذیر است؟

پ) آیا امکان کاربرد نتایج حاصل از این پژوهش وجود دارد؟

2- شیوه عمل مورد نظرتان را بنویسید. برای این کار، سؤال های زیر را هم جدی بگیرید.

الف) اقدامات ویژه ای که در دست برنامه ریزی دارید، کدامند؟

ب) چه کسانی به شما یاری خواهند داد؟

پ) برای اقدام به پژوهش به چه منابعی نیاز دارید؟

3- منطق اقدامات خود را بنویسید. برای تدوین منطق اقدامات یا کارهایتان، سؤال های زیر را هم در نظر داشته باشید :

الف) چرا چنین اقدامی را انتخاب کرده اید؟

ب) چرا فکر می کنید اقدامی که پیش گرفته اید، می تواند سبب بهبود موقعیت مورد نظرتان شود؟

پ) اقداماتی که پیش بینی کرده اید، تا چه حدودی با تجربه ها یا خوانده هایتان ارتباط دارد؟

گام سوم: سؤال های مربوط به پژوهش را بنویسید.

الف) انتظار چه چیزی را درباره ایده ها یا اقدامات خودتان دارید؟

کارتان را با هر سؤالی که به ذهنتان می رسد، آغاز کنید. سؤال هایتان را جمع بندی کنید تا حدی که اقداماتتان را در بر بگیرند.

ب)سؤال هایتان را برای نهایی کردن بازبینی کنید. آن ها را طوری دسته بندی کنید که بتوانید از آن ها به عنوان یک راهنما استفاده کنید.

گام چهارم: طرح گردآوری اطلاعات را آماده کنید.

برای انتخاب ابزار گردآوری اطلاعات به این فهرست رجوع کنید:

یادداشت های روزانه

یادداشت های میدانی

کارنما

پرسش نامه ها

چک لیست ها

ضبط ویدیویی

کار یا عملکرد دانش آموز

تجزیه و تحلیل اسنادی

مصاحبه ها

ضبط صوت

عکس ها و اسلایدها

هنگام انتخاب ابزارهای گردآوری اطلاعات، سؤال های زیر را در نظر بگیرید:

الف) آیا ابزاری که انتخاب کرده اید، اطلاعات مورد نیاز مربوط به سؤال های پژوهشتان را فراهم می آورند؟

ب) آیا در به کار بردن ابزار انتخاب شده، احساس راحتی می کنید و در موقع نیاز می توانید از آن استفاده کنید؟

پ) آیا ابزار انتخاب شده، از بار کار شما می کاهد، یا برایتان کار اضافی ایجاد می کند؟

با گرد آوری اطلاعات مربوط به اقدام هایتان، از نتایج کارتان اطمینان حاصل کنید.

اطلاعاتی را که به دست می آورید، ثبت کنید.

گام پنجم: برای هدایت پژوهش خود برنامه زمانی بنویسید.

درباره مدت زمان اجرای پژوهشتان، گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، بیندشید. واقع نگر باشید. زمانی را به خواندن، تأمل، تجزیه و تحلیل اطلاعات، دریافت بازخورد و بازبینی تخصیص دهید.پژوهشتان را می توانید به صورت ماهانه یا هفتگی زمان بندی کنید.

پس از انجام پژوهش، فرد دیگری را برای ارزشیابی کیفیت کارتان انتخاب کنید. برای داوری در این باره می توان از چک لیست ارائه شده کمک گرفت.

چک لیست ارزشیابی کیفیت پژوهش در عمل

اقدام ( اقدامات )

1- آیا بر مسأله / مورد یا عمل جدیدی تأکید شده است؟

* آری

*خیر

2-  آیا اقدام ( اقدامات ) ، مربوط به کلاس درس است یا مسؤولیت های کاری جدید؟

*آری

* خیر

3-  آیا اقدام یا اقدامات بر مبنای همکاری و نوع همکاری افراد خاصی توصیف شده است؟

*آری

* خیر

منطق پژوهش

4- آیا پژوهش ، منطقی خاص و عینی دارد؟

*آری

*خیر

5- آیا منطق پژوهش بر ادبیات پژوهشی مبتنی است یا بر افکار دیگران؟

*آری

*خیر

سؤال / سؤال ها

6- آیا سؤال / سؤال ها به قدر کافی خاص بوده اند که پژوهش را هدایت کنند؟

*آری

*خیر

7- آیا سؤال / سؤال ها با منطق پژوهش یا اقدامات مفروض مرتبط هستند؟

*آری

* خیر

8- آیا سؤال / سؤال ها به گونه ای تنظیم شده اند که نتوان پاسخ " آری " یا " خیر " به آن ها داد؟

*آری

*خیر

ابزارهای گردآوری اطلاعات

9- آیا ابزارها، برای گردآوری اطلاعات، به منظور پاسخگویی به سؤال های پژوهش ، مناسب بوده اند؟

* آری

* خیر

10- آیا امکان بهره گیری راحت و مؤثر از ابزارها وجود داشته است؟

*آری

*خیر

11- آیا ابزارها با شیوه پژوهش انتخاب شده، تناسب دارند؟

*آری

*خیر

جدول زمانی انجام پژوهش

12- آیا زمان تنظیم شده، واقعی است؟

*آری

* خیر

13- آیا در زمان تنظیم شده، امکان تفکر و تجزیه و تحلیل وجود دارد؟

*آری

*خیر

14- آیا زمان تخصیص یافته برای دریافت بازخورد و بازبینی کفایت می کند؟

*آری

*خیر

منابع

1. Martin_Kniep , G.O.(2000) . Becoming a Better Teacher: Virginia: ASCD.

2. Cunningham, D. (1998) . Learner_Centered Initiatives, Ltd.

مجله رشد معلم ، شماره 5

ترجمه پروین سنه