مرگ درد آور

دانشمندان مجلس درس امام صادق علیه السلام

در دوران زندگى امام صادق علیه السلام شرایط و امکانات فراوانى پدید آمد که آن امام بزرگوار در پرتو آن ها توانست زیر نظر خویش شاگردانى برازنده تربیت نماید.

افرادى که در رشته هاى مختلف علمى از سرچشمه علوم وى استفاده نموده اند، بسیارند به طورى که در تاریخ ثبت شده، تقریباً 4000 نفر مى باشند که به طور اختصار به چند تن از فرهیختگان آنان اشاره مى شود:

1. «ابان بن تغلب» وى در علم تفسیر، حدیث و فقه و لغت و نحو از افراد سرآمد زمان خویش بود و تألیفات فراوانى داشت. از جمله تألیفات او «تفسیر غریب القرآن» و «کتاب فضایل» مى باشد. این مرد برجسته، علاوه بر بهره بردن از مکتب علمى امام صادق علیه السلام محضر امام زین العابدین و امام محمد باقر علیهم السلام نیز بهره برده بود. وى به تنهایی سى هزار حدیث از امام صادق علیه السلام از حفظ داشت، او به اندازه اى مورد علاقه آن حضرت بود که مرگ وى آن حضرت را داغدار کرد، به گونه اى که فرمود: «مرگ ابان دل مرا به درد آورد».

2. «ابوحمزه ثمالى» مقام علمى وى به آن اندازه رفیع بود که زمانى که براى زیارت قبر حضرت على علیه السلام رفته بود، دانشمندان زیادى دور وى جمع گشته، از وى بهره علمى مى بردند. وقتى ابوحمزه بر امام وارد مى شد، حضرت به او مى فرمود: «دیدن تو مایه نشاط و شادمانى من مى گردد».

3. «محمد بن مسلم» درباره او گفته شده که سى هزار حدیث از امام باقر علیه السلام و شانزده هزار حدیث از امام صادق علیه السلام فرا گرفته بود. یکى از شاگردان حضرت صادق علیه السلام از حضرت پرسید:

«در مواقعى که به شما دسترسى نداریم، در مورد پاره اى از مشکلات علمى چه کنیم؟» آن حضرت در پاسخ فرمود: «مشکلات خودت را با محمد بن مسلم در میان بگذار و حلّ آنها را از وى بخواه».

4. «جابربن حیان» که در زمینه علم شیمى مطالب فراوانى از آن حضرت فراگرفته و رساله هایى در این زمینه تألیف نموده است. وى پایه گذار علم شیمى شمرده مى شود و هم اکنون برخى از رساله هاى وى، در کتابخانه هاى بزرگ اروپا وجود دارد.

گردآورنده: رسول آموزنده.