راهكارهای جرأت ورزی كدامند؟
در روان شناسی نوین، به ویژه در روان شناسی سلامت، جرأت ورزی یكی از بنیان های دستیابی به رفتار سالم فرض شده است. شخص جرأت مند و جرأت ورز كسی است كه به حقوق مفروض خود از طریق تلاشی كه ازخود نشان می دهد، دست می یابد. به هر روی، پژوهش های گوناگون در اقصی نقاط جهان نشان می دهد، كه عدم جرأت ورزی یا بهره مندی اندك از جرأت، مجموعه رفتارهای فرد را كه زمینه سازگاری با محیط (اجتماعی و طبیعی) را ایجاد می كند، خدشه دار می كند. اگر امروز شاهد ناهنجاری های رفتاری نظیر اعتیاد، فرار از خانه، فرار از مدرسه، چاپلوسی، دزدی، فحشا و... هستیم، از عوامل بنیادی آن می توان به عدم جرأت ورزی اشاره كرد. در چارچوب خانواده، مدرسه، دانشگاه و هم در اجتماع باید زمینه ها یا بسترهایی را فراهم آورد كه افراد بتوانند با اندیشه ورزی به حقوق مفروض خود دست یابند تا از ابتلا به رفتارهای ناسالم فردی و اجتماعی برحذر شوند. از پیش شرط های اساسی گام نهادن در راه آموزش و پرورش، جرأت ورزی و پایه ریزی فضای رفتاری دموكراتیك است.
رفتارهای جرأت ورزانه خارج از فضا و سپهر دموكراتیك، رفتارهای طغیانی، خشونت آمیز و انقلابی است. آنچه در ادامه می آید بیان حقوقی است كه افراد را در یك فضای دموكراتیك به جرأت ورزی رهنمون می گرداند:
۱- حق دارم افكار و نظریات خود را حتی اگر متفاوت از دیگران باشد، اعلام كنم.
۲- حق دارم احساسات خود را نشان دهم و مسئولیت و عواقب آن را بپذیرم.
۳- حق دارم به مردم «بلی» بگویم، آن چنان كه حق دارم «نه» بگویم.
۴- حق دارم فكرم را تغییر دهم، بی آن كه عذرخواهی كنم.
۵- حق دارم اشتباه كنم و مسئولیت اش را بپذیرم.
۶- حق دارم بگویم «نمی دانم».
۷- حق دارم بگویم «نفهمیدم».
۸- حق دارم دلیل خواسته هایم را بیان كنم.
۹- حق دارم بی آن كه احساس گناه كنم، «نه» بگویم.
۱۰- حق دارم محترم شمرده شوم و احترام بگذارم.
۱۱- حق دارم جدی گرفته شوم و به گفته هایم توجه شود.
۱۲- حق دارم مستقل باشم.
۱۳- حق دارم موفق شوم.
دكتر محرم آقازاده
روزنامه همشهری
