چه چیزی پیامبر را به پرواز درآورد؟
شناختنامه قرآن 21
سوره‌ی مبارکه‌ی اسراء
اسراء، هفدهمین سوره‌ی قرآن با 111 آیه است كه بنی اسرائیل نیز خوانده می‌شود. این سوره‌ی مبارکه، بیانگر امر توحید خداوند تعالی و منزه دانستن او از شریک می‌باشد. تسبیح در سوره‌ی مبارکه بر حمد غلبه دارد و با توجه به داستان معراج به این امر اشاره می‌کند که برای عروج به سوی خداوند منزه باید از نقایص و آلودگیها منزه شد. سوره با تسبیح آغاز شده و به معراج رسول خدا -صلی الله علیه وآله-اشاره می‌کند. داستان بنی اسرائیل و بالا رفتن و سقوط کردن آنها بیان می‌شود . ذکر می‌گردد هر زمان اطاعت خداوند تعالی را نمودند آنها را بالا برد و هر زمان گردنکشی کردند خداوند آنها را پایین آورد. حال امت اسلامی ذکر و شباهت آنها به بنی اسرائیل بیان می‌گردد. آنها نیز مانند بنی اسرائیل اگر اطاعت کردند پاداش گرفتند و اگر عصیان ورزیدند عقاب شدند. این گونه سنت پروردگار عز و جل در بین امتها جاری می‌گردد.در بخش دیگر، معارف بلند راجع به مبدأ و معاد و شرایع عمومی از قبیل بیان می‌گردد.
«و ننزّل من القرآن ما هو شفاءٌ و رحمةٌ للمؤمنین و لا یزید الظالمین إلا خسارا»
قرآن، شفا نامیده شده است. قلبها حالاتی دارد و نسبت قرآن به آن حالات، نسبت داروی شفابخش است. همانگونه که جسم صحت و سلامتی و اعتدالی دارد، روح نیز صحت و سلامتی دارد و بیماری‌های روحی نیز مانند آلام بدنی وجود دارد. برای هر دردی دوایی است و دوای دردهای روحی قرآن است. این مرض که در دلهای مؤمنین است غیر از مرض کفر و شرک و نفاق است که علاج ندارند. بلکه این مرض، برهم زننده‌ی ثبات قلبهای مؤمنان، از جنس شک و ریب و موجب اضطراب و تزلزل و میل به باطل و تبعیت از هواست. با ایمان بیشتر مؤمنان قابل جمع است مگر با مراتب عالی ایمان که در آن مراتب هیچ کفر و ظلم و شرکی راه ندارد.
قرآن آلودگیها و صفات پست و بی ارزش را از دلها پاک می‌کند و با زدودن تاریکیهای جهل و نابینایی و شک و ریب، قلبها را با نور یقین و علم نورانی می‌سازد و دلها را با ملکات فاضله و حالات شریفه زاکیه، زیور می‌بخشد. ابتدا دلها را شفا می‌دهد و سپس با نزول رحمت لباس سعادت را برتن می‌پوشاند.
در نتیجه این گفتار، معنای آیه شریفه این گونه است: «ما امری را به سوی تو فرو می‌فرستیم که مرض دلها را شفا می‌دهد و از میان می‌برد و حالت صحت و استقامت را بازگردانده جان را از نعمت سعادت و کرامت برخوردار می‌سازد.»
«و لا یزید الظالمین إلا خسارا.» بهترین غذاها در معده‌ی بیمار، اثری جز افزایش بیماری نمی‌دهد. در قبال اثر شفابخش در مؤمنین، اثر این کلام در جان ظالمان چیزی نیست جز خسارت و ضرر خسارت یعنی ازدست دادن اصل سرمایه. ظالمان رأس المال، یعنی دین فطری و سرمایه الهام الهی را می‌بازند و با کفر و اعراض از قرآن، تمامی سرمایه حقیقی خود را از دست می‌دهند.
1- المیزان، ج 13، ص5
2- اسرا:17/82
3- المیزان، ج13، ص179-180
