از همایش روز دیابت چه خبر؟
گزارش از همایش "روز جهانی دیابت" مرکز پزشکی خاص
این روزها بحث دیابت داغ است. در هفته ای که گذشت در گوشه و کنار کشور ما همایش ها، کنفرانس ها و برنامه های مختلفی راجع به دیابت برگزار شد. ما نیز روز دوشنبه (20 آبان) به یکی از این مراکز در شهرمان رفتیم.
مرکز پزشکی خاص حدود 5 سال است که فعالیت خود را به طور مستمر آغاز کرده است. در این مرکز حدود 5000 نفر دیابتی تحت نظر هستند.
در این همایش که جمعی از مبتلایان به دیابت به همراه خانواده های شان در آن شرکت داشتند، راجع به دیابت و موضوعاتی که مرتبط با دیابت بود، حرف هایی زده شد.
در ابتدا خانم دکتر آرزو باجوری راجع به کلیاتی از دیابت صحبت کردند. ایشان در رابطه با اپیدمیولوژی دیابت ذکر کردند که حدود 246 میلیون نفر در کل جهان مبتلا به دیابت هستند. در ادامه بیان داشتند که "در کشور ما 3/5 تا 4 میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند( حدود 5 تا 6 درصد جامعه) و بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد است (16/3درصد). در تهران 13 تا 14درصد افراد بالای 30 سال دیابت دارند. آمارها نشان می دهد که از هر پنج نفر یک نفر به دیابت مبتلا است یا در آینده به آن مبتلا می شود."
خانم دکتر باجوری می گویند "حدود 10درصد افراد دیابتی دچار اختلالات بینایی شدید می شوند، حدود 50 تا 70 درصد دیابتی ها به علت بیماری قلبی عروقی و حدود 10 تا 20 درصد به علت نارسایی کلیه فوت می کنند."
ایشان در ادامه گفتگوهای شان بیان داشتند "وزن ناسالم و کاهش فعالیت بدنی باعث می شود 50 درصد جامعه در خطر ابتلا به دیابت باشند. از این رو WHO (سازمان بهداشت جهانی) (1) و IDF (فدراسیون بین المللی دیابت) (2) در سال 2008 تصمیم گرفتند که شعار "روز جهانی دیابت" را بر اساس اهمیت افزایش آگاهی بیماران طرح ریزی نمایند:
( Bringing Diabets to light پیش به سوی سلامتی با آگاهی و دانش بیشتر)
ایشان در رابطه با تشخیص دیابت، قند خون ناشتای بالاتر از 126 و قند خون 2 ساعت بعد از غذای بالاتر از 200 را مطرح کردند. ایشان بیان داشتند که اگر قند خون ناشتا بین 100 تا 126 و قند خون 2 ساعت بعد از غذا بین 140 تا 200 باشد، شخص دیابت پنهان دارد.
خانم دکتر باجوری در رابطه با علائم دیابت گفتند "در نوع یک، علائم خیلی سریع اتفاق می افتند، اما در نوع دو دیابت، به کندی رخ می دهند، طوری که فرد در دیابت نوع 2 در زمان تشخیص، از 7 سال قبل، قند خون بعد از غذا بالای 150 داشته است".
علائم دیابت همان گونه که می دانید:
1- تکرر ادرار، 2- تشنگی بیش از حد، 3- از دست دادن وزن بدون افزایش فعالیت، 4- ضعف و خستگی، 5- گزگز یا بی حسی اندام ها و 6- سایر علائم مانند خشکی و خارش پوست، عفونت های مکرر و دیر خوب شدن عفونت ها می باشد.
ایشان عوامل خطر دیابت را چاقی، کاهش فعالیت، HDL کمتر از 35 یا TG (تری گلیسرید) بالاتر از 250، سابقه ی فامیلی دیابت، سابقه دیابت بارداری یا تولد نوزاد با وزن بیش از 4/5 کیلوگرم و علائم مقاومت به انسولین ذکر نمودند.
ایشان 5 اصل را مطرح کردند که باعث می شود یک فرد دیابتی یک زندگی خوب داشته باشد. این 5 اصل عبارتند از: آموزش، کنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف روزانه داروها.
ایشان با تأکید بر موارد فوق اذعان داشتند "در صورتی که هر یک از پایه های فوق سُست شود، تعادل و در واقع کنترل دیابت به هم خواهد خورد."
در نهایت ایشان به بحث استرس و دیابت پرداختند. بنا به گفته ایشان استرس دارای دو منبع جسمی(ضربه یا بیماری) و روحی(مشکل در ازدواج، شغل، مشکلات مالی و...) است. ایشان انواع استرس را به دو قسمت کوتاه مدت و طولانی مدت تقسیم کردند و بیان داشتند این استرس بلندمدت است که با سطوح قند خون بالا در ارتباط است. در پاسخ به استرس، بدن پاسخی به نام "جنگ و گریز" دارد که در بیمار دیابتی این پاسخ خوب کار نمی کند. در پاسخ به استرس سطوح بسیاری از هورمون ها که قند خون را بالا می برند، افزایش می یابد. از طرف دیگر استرس باعث می شود که فرد کمتر به خودش توجه کند و در نتیجه مراقبت فرد از خودش کاهش می یابد. به این ترتیب مصرف داروها را فراموش می کند، رژیم غذایی را رعایت نمی کند، کمتر فعالیت می کند، سیگار استفاده می کند. پس با یادگیری "روش آرام بودن" می توان پاسخ دهی هورمونی را در بدن معکوس کرد.
سپس خانم کیانا معدنچی(کارشناس تغذیه) راجع به موضوع تغذیه و دیابت صحبت کردند. ایشان رعایت اصل تعادل، تنوع، میانه روی و کنترل کالری رژیم غذایی روزانه را برای داشتن تغذیه صحیح لازم دانستند. خانم معدنچی در سخنرانی شان درباره ی گروه های غذایی مختلف صحبت کردند.
سپس اندیس(نمایه) گلایسمی را مطرح نمودند. به این ترتیب که "اندیس گلایسمی برای طبقه بندی غذاهای کربوهیدراتی به کار می رود. از آنجایی که کربوهیدرات ها در بدن ما به طور یکسان عمل نمی کنند و از نظر سرعت و میزان بالا بردن قند خون با هم متفاوت هستند، غذاها را به طور قراردادی در سه دسته تقسیم بندی می کنند: غذاهایی که دارای اندیس 70 و بالاتر هستند، که افراد دیابتی باید مراقب این دسته باشند، غذاهای با اندیس گلایسمی 56 تا 69 و دسته ی سوم که امن هستند، مواد غذایی هستند که دارای اندیس گلایسمی زیر 55 می باشند."
ایشان در ادامه صحبت های شان به نقش فیبرها در کاهش سرعت افزایش قند خون اشاره کردند و گفتند که منابع اصلی فیبرها : سبزی ها، میوه ها، حبوبات و غلات کامل می باشد که مصرف حداقل 25 گرم فیبر در روز لازم است. هر واحد سبزی 1 تا 4 گرم، هر واحد میوه تقریباً 2 گرم و هر لیوان حبوبات پخته 15 گرم فیبر دارد. ایشان متذکر شدند که به ازای هر 5 گرم فیبر یک لیوان آب باید نوشید.
سپس خانم یاسمن مؤیدی مخترع ورزش برایتونیک(برای تونیک) برنامه شان را اجرا کردند. خانم مؤیدی بیان داشتند که پس از 40 سال تلاش این نوع ورزش را ابداع کردند که برای خیلی از بیماران مانند دیابتی ها، نابینایان، ناشنوایان و ... کاربرد دارد. این ورزش به گونه ای است که فکر، جسم، خلاقیت و خوب خواهی برای همه در آن دخالت دارد. این ورزش به صورت نمادین در سالن به همراه کودکان دبستانی شرکت کننده در این همایش اجرا شد.
خانم پولادیان مسئول کلینیک دیابت این مرکز که سابقه 15 سال پرستاری دارند، راجع به سبک زندگی صحبت کردند.
ایشان به مواردی چون برنامه ورزشی منظم، کفش و جوراب مناسب، پیاده روی ، راه رفتن در عرض استخر، برنامه غذایی منظم، نقش میان وعده ها، روش طبغ غذاها ، استفاده ی صحیح از گلوکومتر و خیلی از موارد مهم دیگر اشاره نمودند.
آقای دکتر میلادی پور، فوق تخصص بیماری های کلیه نیز در این همایش به طور کامل در رابطه با بیماری دیابت و ارتباط آن با بیماری های کلیوی صحبت کردند که در فرصتی مناسب آن را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
در نهایت جلسه ی پرسش و پاسخی بین بیماران حاضر در سالن و خانم دکتر فریبا محسنی فوق تخصص غدد مطرح شد که نکات مهم آن به این شرح است:
* قرص های دیابت مانند گلی بنکلامید و متفورمین عوارض جدی ندارند، یعنی موجب مشکلات کلیوی و کبدی نمی شوند، اما چون دیابت موجب این بیماری ها می شود، پس از به وجود آمدن این بیماری ها مصرف این داروها تحت نظر پزشک قطع می شود و با داروهای دیگری جایگزین می شود.
*قرص آکاربوز برای کسانی مناسب است که قند خون ناشتای شان خوب است، اما قند خون 2 ساعت بعدشان بالاست و نسبت به قرص های مذکور قدرت کمتری دارد.
* در مورد داروهای گیاهی مراقب باشید. خیلی از گیاهان دارویی با درمان بیماری، تداخل ایجاد می کنند. این بیماران باید درباره مصرف این داروها، حتما با پزشک معالج شان مشورت نمایند. این مشکل زمانی حادتر می شود که مشکل کلیوی عارض شده باشد.
* قرص های دیابت اثرات دیررسی دارند. پس فکر نکنید اگر بعد از خوردن غذای زیاد، قرص بخورید قند خونتان افزایش نمی یابد، بلکه 3 تا 4 ساعت بعد، درست زمانی که نباید، این داروها اثر می کنند و دچار هیپوگلسیمی (کاهش ناگهانی قند خون) می شوید که خیلی خطرناک است.
در پایان همایش، از بیماران موفق تقدیر به عمل آمد و با فرآورده های سویا از بیماران و شرکت کنندگان در جلسه پذیرایی به عمل آمد.
پی نوشت :
1-World Health Organization
2- International Diabetes Federation
*مطالب مرتبط:
افق های تازه برای درمان بیماری قند...
