یكی صبور،یكی قدرشناس
لزوم شناخت حقوق و وظایف دو جانبه در خانواده
شناخت وظایف دو جانبه و تقسیم كار، مى تواند در نظام خانواده تعادل پدید آورد. بدین خاطر برآنیم تا در این مقاله به بررسی و معرفی این وظایف بپردازیم :
شناخت حقوق
در بسیارى مواقع ، نشناختن حق و وظیفه ، ریشه ی عدم انجام وظیفه است و اگر آگاهى از وظیفه وجود داشته باشد ، تا حدى جلوى كوتاهی ها و تخلفات گرفته مى شود.
پس در یك مجموعه كه هر كدام از افراد ، وظایفى بر دوش دارند ، گام نخست آن است كه وظیفه را بشناسند ، سپس به آن عمل كنند.
وظایف دو جانبه
در یك خانواده ، دو طرفى كه زندگى مشترك دارند ، حقوق متقابل نیز دارند. وقتى زن و شوهر ، همچنین اولیاء و فرزندان هر كدام وظیفه اى نسبت به طرف مقابل دارند ، اگر آن را بشناسند و به آن عمل كنند ، على القاعده نباید در خانه مشكل و اختلافى پدید آید.
باید هم زن در برابر شوهرش مطیع ، صبور ، متحمل ، قدردان و وفادار باشد ، هم شوهر نسبت به همسرش بردبار، نیكوكار، قدر شناس ، احترام گذار و تامین كننده نیازهاى معیشتى و آسایش باشد.
در سامان یافتن مساله حقوق و وظایف در خانواده سه مرحله وجود دارد:
اول : شناخت این حقوق و وظایف
دوم : عمل به آن وظیفه و تكلیف
سوم : مراعات دو جانبه این حقوق
اگر این سه با هم در رفتار و معاشرت خانوادگى وجود داشته باشد ، كار به بروز مشاجره و دعوا و شكایت و دادگاه و زندان و جدایى و... كشیده نمى شود و محلى براى نزاع نخواهد بود.
باید هم زن در برابر شوهرش مطیع ، صبور ، متحمل ، قدردان و وفادار باشد ، هم شوهر نسبت به همسرش بردبار، نیكوكار، قدر شناس ، احترام گذار و تامین كننده نیازهاى معیشتى و آسایش باشد.
اگر صبورى و قناعت و پرهیز از پرخاش و بددهنى و بى احترامى خوب است ، باید از هر دو سو باشد ، نه آنكه یكى به خود حق بدهد هر چه خواست بگوید و هر چه خواست انجام دهد ، ولى از طرف مقابل انتظار داشته باشد كه جز تسلیم و سكوت و تحمل و ادب ، برخوردى نداشته باشد و در مقابل هتاكی ها و بى حرمتی هاى او حتى پاسخى معمولى هم ندهد!
در احادیث آمده است كه : زن از شوهر خویش ، فرمانبردارى داشته باشد ، بى رضایت او كارى نكند و جایى نرود ، نسبت به او حالت تمكین داشته باشد ، شوهر را نیازارد ، او را اندوهگین نسازد ، در خانه خدمت كند ، شوهر دارى نماید ، رضایت او را از هر جهت جلب كند ، چراغ روشن كند ، غذا بپزد ، خانه را مرتب كند ، وقتى شوهر مى آید از او استقبال كند و آنگاه كه از خانه بیرون مى رود بدرقه اش كند ، خود را براى غیر شوهرش نیاراید ، بى اجازه و رضایت او در اموالش دخل و تصرف نكند و... (1)
از سوى دیگر بر عهده مرد است كه لوازم زندگى و خوراك و پوشاك و مسكن را تهیه كند ، در حد توان بر خانواده اش وسعت و گشایش دهد ، احترام زن را نگه دارد و از آزار و ضرب و شتم او بپرهیزد ، خود را براى همسرش آراسته و مرتب سازد ، بخشى از وقت خود را صرف رسیدگى به كارهاى خانه و انس با خانواده كند ، با مدارا و خوش زبانى برخورد كند و...
طبیعى است كه اگر زن و شوهر ، هر دو به این وظایف عمل كنند ، خانه و خانواده اى خواهند داشت با صفا، آرام ، گرم و با محبت كه زمینه ی رشد اخلاقى و تعالى فرهنگى خود و فرزندان شان نیز فراهم خواهد بود.
رسول خدا (صلى الله علیه و آله ) فرمود:
خیركم ، خیركم لاهله و انا خیركم لاهلى (2)؛ بهترین شما كسى است كه نسبت به خانواده اش بهتر باشد و من بهترین شمایم نسبت به خانواده ام .
اگر در روایات است كه : زن ، محبت خویش را نسبت به شوهر ابراز كند و خویش را براى او بیاراید و سخنان دلپسند بگوید تا در چشم و دل شوهرش جاى بگیرد ، این را هم گفته اند كه شوهر ، در بیرون از خانه حریم نگاه ها و ارتباط هایش را نگه دارد و به نوامیس دیگران چشم ندوزد و چون از سفر باز مى گردد براى همسرش سوغاتى بیاورد و هدیه بدهد و نیازهاى عاطفى و جسمى او را بر آورد و...
اگر همسران پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله ) به سفارش قرآن كریم ، به زندگى با قناعت و زاهدانه آن حضرت مى ساختند ، آن حضرت نیز در كارهاى خانه كمك مى كرد ، از هر چه مى خوردند ، مى خورد و هرگز از هیچ غذایى بد نمى گفت .
این است مفهوم عدل و انصاف در زندگى مشترك و خانوادگى . مراعات دو جانبه نسبت به حقوق متقابل زن و شوهر، رمز دوام و استحكام بنیان خانواده و تقویت انس و الفت در میان همسران است .
ادامه ی این مطلب را که راجع به تقسیم کار توضیح بیشتری می دهد را در مقاله ی بعد مطالعه کنید.
پی نوشت ها :
1- وسائل الشیعه ، ج 14، ص 111،
2- وسائل الشیعه ، ج 14، ص 122.
منبع : تلخیص شده از كتاب " الفباى زندگى (آشنایى با اصول و عوامل تحكیم خانواده ) "
نویسنده : جواد محدثى
مقالات مرتبط :
