تبیان، دستیار زندگی
در حالی كه كارشناسان تغذیه معتقدند حذف یارانه‌ها علیرغم حل هر نوع مشكلی، مشكلات تغذیه‌ای مردم را حل نمی‌كند، وزارت بهداشت مخالفت خود را با پرداخت یارانه به روغن و قند و شكر اعلام كرد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تاثیر حذف یارانه‌ها بر سلامت مردم

سبد خرید

در حالی كه كارشناسان تغذیه معتقدند حذف یارانه‌ها علیرغم حل هر نوع مشكلی، مشكلات تغذیه‌ای مردم را حل نمی‌كند، وزارت بهداشت مخالفت خود را با پرداخت یارانه به روغن و قند و شكر اعلام كرد.

دكتر رسول دیناروند، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت، گفت: "تلاش وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت مواد غذایی عمدتاً روی چند عامل مهم خطرساز متمركز بوده كه كاهش مصرف روغن و قند و شكر از مهم‌ترین آنهاست."

این در حالی است ‌كه بانك جهانی در گزارش اخیر خود ایران را بزرگ‌ترین پرداخت‌كننده یارانه مواد غذایی در منطقه خاورمیانه معرفی كرده است.

با این اوصاف، دكتر ربابه شیخ الاسلام، متخصص اپیدمیولوژی تغذیه كه ریاست دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت را در دولت‌های سابق به‌عهده داشته است، در این خصوص، با بیان اینكه هیچ جای دنیا یارانه‌های غذایی را حذف نمی‌كنند، به همشهری می‌گوید:

"بر اساس تعریف جدید سازمان جهانی غذا (فائو)، در گذشته برای كاهش گرسنگی، فقرزدایی می‌شد، ولی در شرایط فعلی باید با گرسنگی جنگید تا فقر را از بین ببریم، به همین علت هم در كشور آمریكا برنامه‌ای با این هدف اجرا می‌شود كه زنان و كودكان را مورد حمایت قرار می‌دهد."

به گفته او، حذف یارانه راحت‌ترین كار است، اما باید با شناسایی گروه‌های نیازمند و با اجرای برنامه‌های كامپیوتری و استاندارد، نقشه محرومیت و ناامنی غذایی كشور را تهیه كنیم و بر اساس این سامانه مراقب باشیم و گروه‌های هدف را تحت نظر داشته باشیم.

وی درخصوص هدفمند كردن یارانه‌ها می‌افزاید: "هدفمند كردن یارانه‌ها با نقدی كردن آن فرق دارد. در هدفمند كردن، ما باید گروه‌های هدف آسیب پذیر را شناسایی كنیم و برای آنها سبد كالایی تعریف كنیم و در اختیارشان بگذاریم.

در تمام دنیا، روش سامانه اطلاعاتی یا همان «نقشه آسیب پذیری كشور» با اطلاعات و ابزار موجود در كشورشان یك سامانه زنگ خطر ایجاد می‌كند كه هشدار می‌دهد به محض اینكه منطقه‌ای به لحاظ تغذیه‌ای دچار مشكل شد، مداخلات لازم و ضروری برای مهار آن انجام شود."

توزیع یارانه‌ها در حوزه مواد غذایی صحیح نیست

آمارها نشان می‌دهد تنها 20 درصد مردم از تغذیه مطلوب برخوردارند و به این ترتیب، ساده‌ترین نتیجه‌ای كه می‌توان گرفت این است كه توزیع یارانه‌ها در حوزه مواد غذایی صحیح نیست. از سوی دیگر، نگاهی به آمار‌های سوء تغذیه در ایران نشانگر این است كه 30 درصد از كودكان ایرانی دچار فقر تغذیه‌ای از نوع پروتئین و انرژی هستند و در 11 درصد آنها این سوء‌تغذیه متوسط تا شدید است.

همچنان‌كه 13 تا 53‌ درصد از دختران و زنان ، 12تا 30 درصد از كودكان و 8 درصد از مردان دچار كم خونی ناشی از سوء تغذیه هستند، 10 درصد كودكان زیر خط وزن ایده آل و 16‌درصد زیر خط قد طبیعی هستند؛ و بالاخره اینكه در مجموع، فقط 20 درصد از مردم از لحاظ میزان و نوع تغذیه (پروتئین و انرژی) در حد مناسب هستند.

به همین دلیل است كه دكتر دیناروند هم اذعان دارد، اصلاح عادات غذایی مردم فقط با سخت‌گیری در صدور پروانه تولید مواد غذایی، نظارت بر تولید این مواد و كنترل كیفی محصولات بسته‌بندی شده میسر نیست، بلكه مهم‌ترین اقدام افزایش آگاهی مردم و هوشیاری جامعه نسبت به مصرف مواد مضر سلامت است: "با وجود اقدامات انجام شده در 3 سال اخیر برای كاهش مصرف روغن‌های نباتی جامد و كاهش اسید چرب ترانس، هنوز 55 درصد مردم روغن جامد مصرف می‌كنند و اسید چرب ترانس روغن‌ها نیز براساس آخرین مصوبه باید به زیر 10 درصد برسد، اما این وضعیت با استانداردهای مطلوب هنوز فاصله زیادی دارد و از حد مجاز خیلی بالاتر است."

قند و شکر

معاون وزیر بهداشت تاكید كرد: "مصرف روغن جامد عامل مهم بروز بیماری‌های قلبی-عروقی است كه درمان آنها مانند انجام عمل‌های جراحی قلب باز و خدمات وسیع درمانی برای این بیماری‌ كه در كشور ما آمار بالایی دارد، هزینه‌های زیادی را به جامعه تحمیل می‌كند، در حالی كه با اصلاح فرهنگ تغذیه و آگاهی بخشیدن به مردم می‌توان جلوی این هزینه‌ها و بیماری‌ها را گرفت."

دیناروند مصرف بیش از حد نوشابه‌های قندی و قند و شكر در كشور را از جمله مخاطرات مهم سلامت مردم كشور عنوان كرد و افزود: "ما فقط می‌توانیم مردم را نسبت به خطرات این مواد غذایی آگاه كنیم و‌ البته وزارت بهداشت بارها مخالفت خود را با پرداخت یارانه به روغن و قند و شكر اعلام كرده كه با عنایت به توجه دولت نهم به سلامت مردم، امیدواریم شاهد اصلاح این روند در این دولت باشیم."

دولت پول می‌دهد تا مردم بیمار شوند؟

در حالی كه كارشناسان تغذیه معتقدند علت اصلی مصرف بالای روغن جامد، ناآگاهی مصرف‌كنندگان از مضرات این نوع روغن و بهره‌مندی روغن‌های نباتی جامد از یارانه دولتی و در نتیجه برخورداری از صرفه اقتصادی بیشتر نسبت به روغن‌های مایع است، حدود 50 درصد از روغن‌های عرضه شده در بخش دولتی از یارانه استفاده می‌كنند.

25 تا 30 درصد انرژی دریافتی روزانه جمعیت ایران از محل چربی‌ها تامین می‌شود. با این اوصاف، كارشناسان بهبود تغذیه توصیه می‌كنند كه تا حد امكان از روغن مایع كه فاقد اسیدهای چرب اشباع شده و ایزومر ترانس است، استفاده شود، یا در صورت اجبار به مصرف روغن جامد، مصرف‌كنندگان در هنگام خرید، به مشخصات درج شده روی برچسب كالا توجه كنند. در چنین شرایطی، روغن‌های جامد یا نیمه جامدی كه میزان اسید چرب اشباع شده آنها حداكثر 25 درصد و اسید چرب ترانس آنها كمتر از 10 درصد باشد، برای مصارف خوراكی مناسب‌ترند و از زیان كمتری برخوردارند.

در حالی كه هم‌ اكنون در كشورهای پیشرفته صحبت از تولید محصولات غذایی بدون ترانس به میان آمده و ثابت شده است كه كاهش 2 درصد ایزومر ترانس، در كاهش 25 درصدی بیماری‌های قلبی-عروقی مؤثر است، وزارت بازرگانی در سال‌های اخیر سعی كرده است كه 50 درصد از واردات روغن را به تولیدكنندگان روغن واگذار كند تا از این راه، آنها روغن‌های مرغوب تری را در بازار جهانی خریداری كنند و كیفیت روغن تولید شده در داخل كشور نیز افزایش یابد.

البته در حال حاضر كارخانه‌های داخل کشور، روغن‌های جامد با ترانس بسیار كم تولید می‌كنند و روغن مایع نیز فاقد ترانس است، اما این روغن در مقابل حرارت مقاوم نبوده و صرفا برای مصارف سالاد و پخت با دمای كم مناسب است.

در حال حاضر 90 درصد روغن مصرفی در روستاها و 80 درصد آن در شهرها روغن جامد است.

روغن جامد و مایع

در حالی كه مصرف روغن مایع در روستاها روزانه یك گرم و در شهرها روزانه 3 گرم برآورد شده است، اعلام می‌شود كه شهرنشینان در طول روز 45 گرم و روستاییان در همین مدت 46 گرم روغن مصرف می‌كنند. همچنین در حال حاضر 65 درصد از تركیبات چربی جمعیت ایران از منابع گیاهی و 35 درصد باقیمانده از منابع حیوانی به دست می‌آید كه با روند افزایش مصرف روغن در كشور، تغییرات اپیدمیولوژیك، افزایش شهرنشینی، بالارفتن نرخ اشتغال زنان و افزایش تمایل به مصرف غذاهای آماده، باعث افزایش دوباره مصرف روغن حیوانی خواهد شد.

بر خلاف نگاه جامع كارشناسان تغذیه به سمت كاهش مصرف روغن در برنامه غذایی خانواده های ایرانی، به‌نظر می‌رسد تا زمان برخورداری این ماده غذایی از یارانه دولتی، هیچ نهادی قادر به كنترل مصرف روغن نخواهد بود.

كارشناسان تغذیه همچنین معتقدند كه روغن می‌تواند چربی و انرژی مورد نیاز اقشار آسیب‌پذیر جامعه را فراهم آورد و چنانچه یارانه از این ماده غذایی حذف شود، اقشار آسیب پذیر در تامین آن با مشكل مواجه خواهند شد.

اما با توجه به ضرورت بحث پیشگیری از بیماری ها در بین اقشار آسیب پذیر، برای كاهش بار هزینه‌های درمانی، این واقعیت هم باید در نظر گرفته شود كه بیشترین نفع ناشی از حذف یارانه از روغن، متوجه اقشار آسیب پذیر جامعه خواهد شد.

مریم غفاری- همشهری

*مطالب مرتبط:

ممنوعیت مصرف قند در ادارات

صدور كارت هوشمند سلامت

روغن نباتی جامد نخورید

روغن هایی که قلب را به درد می آورند

روغن جامد بهتر است یا مایع؟

از هر 5 زن، یکی کم خون است

کم خونی، عارضه ای همه گیر

سوء تغذیه و سوانح در کمین كودكان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.