وبلاگ؛ موجود زنده اجتماعی

1. وبلاگ از پدیده های روز فناوری و رسانه ی اینترنت است که در آن مرزهای مجاز و حقیقت درهم می آمیزد. دو بلاگر ممکن است بی آنکه از هم مطلع باشند در جهان فیزیکی و عینی در همسایگی هم زندگی کنند و ممکن هم هست در دو نقطه ی بسیار بسیار دور از هم در کره ی زمین ساکن باشند. شاید دو وبلاگ نویس در یک هواپیما در حال سفر به مقصدی واحد مطالب جدید خود را در بلاگ خود بنویسند و با یک لپ تاپ در دنیای اینترنت قرار دهند.

2. قدرت یک وبلاگ پیش از آن که به نویسنده (بلاگر) وابسته باشد به زمینه ذخایر فرهنگی و اجتماعی وی باز می گردد. اینکه از چه توان و توشه ای برخوردار باشد. فرصت و دایره ی واژگانی چقدر باشد. چگونه بتواند از ظرفیت های تاریخی و فرهنگی خودش استفاده کند.

3. وبلاگ، یک رسانه است. شما را دعوت می کند که به آن سر بزنید. بخوانید و ببینید و در نهایت نظر بدهید. این سرآغاز یک رابطه انسانی مجازی است که سرشار از واقعیت، حقیقت و پیچیدگی است. با این سه نکته مقدماتی به اصل موضوع می پردازیم.

تأملی در وبلاگهای جوانان ایرانی می تواند ابعاد عمیق فرهنگی و اجتماعی تاریخی و مذهبی بلاگرها و شخصیت و هویت آنها را به ما نشان بدهد. ما در این جا با عنایت به مرکزیت «مسأله اجتماعی» صرفاً به ابعاد اجتماعی آن اشاراتی می کنیم.

وبلاگ ستون و سهمی است که در فضای مجازی یک فرد به خودش اختصاص می دهد. نخستین نشانه ی قابل بررسی در این ماجرا این است که نیازی پشت آن قرار دارد. نیازهایی انسانی از قبیل تعامل مجازی، شناساندن خود به دیگران، نیاز به انتقاد و اعتراض، ابراز احساسات، جلب توجه. این نیازها همه طبیعی است گاه بلاگر حوصله ای وصف ناپذیر در تهیه مطالب، طراحی، چینش مطالب، ارایه آمار و ارقام، پیوست کردن تصاویر و طرح و گرافیک از خود نشان می دهد که مایه شگفتی و تعجب است. این توش و توان و سلیقه به خرج دادن دلیلی بر وجود انگیزه ها و نیازهای مهمی است که بلاگر دارد.

عنوان وبلاگ به نوعی پیشانی و تیتر آن است. هر وبلاگ کلبه کوچکی است که عنوانش سردر آن می باشد. عنوانهای وبلاگهای جوانان بسیار متنوع و برخوردار از وسواس، دقت و ظرافت های فرهنگی و ویژگی های اجتماعی است. برای مثال در این عنوانها دقت کنید: کویر بی انتها، شقایق سوخته، سوسوی امید، خانه خراب، رواق آشنایی، معجون زندگی، با شوق رفاقت، خاک پا و... عنوان وبلاگهای جوانان حکایت از آرمانها پاک و آرزوهایی دارند که از مجرای زبان بعنوان یک واقعیت اجتماعی مؤثر و زنده عبور می کنند و بطور طبیعی وجوه اجتماعی متنوعی را به ما عرضه می دارند. پس از عنوان به مقدمه و محتوای وبلاگ می رسیم.

چیدن وبلاگ ها در کنار هم و توجه به کلیت آنها، انجام بررسی های مقایسه ای و تطبیقی در نوبت های مختلف و طبقه بندی نقاط مشترک، و نقاط اشتراک و تحلیل و پردازش آنها ابعاد اجتماعی پنهان آنها را به ما نشان خواهد داد. بیان آرزوهای شخصی و عمومی ابراز نارضایتی از وضع اجتماعی، افتخار کردن به داشتن ها و ثروتهای تاریخی و فرهنگی، بیان علایق اجتماعی و سیاسی، تولید دانش و اطلاعات. توجه به رنجها و آلام مشترک بشری، دعوت به زندگی، ترس از مرگ، تنهایی، ماشین زدگی و... همگی خصلت اجتماعی پدیده وبلاگ را نشان می دهد.

ظرفیت ها و قابلیت های نمایشی، گرافیکی و رسم الخط فارسی، ذخایر فرهنگی ایرانی مثل شعر، ضرب المثل ها، حدیث و روایات، هنر و... در کنار ظرفیت های فناورانه وبلاگ ها مثل؛ فتوشاپ، مونتاژ تصاویر و عکسها، فلش، انیمیشن رنگ آمیزی و... قابلیت های زیادی به وبلاگهای ایرانی داده است و این به معنای تنوع و تجلی ابعاد اجتماعی یک وبلاگ است.

وبلاگ درست مثل یک آپارتمان شخصی است که مالک یا ساکنان آن چهار دیواری خود را به سلیقه ی خود آرایش و تزیین می کنند. انتخاب پرده، گل، تابلو، مبل، فرش و نقاشی در و دیوار همگی در محیطی بزرگتر و شاید نامحسوس بنام ضوابط، هنجارها و باورها بروز پیدا می کند.

یک بخش مهم از یک وبلاگ که می تواند در تحلیل اجتماعی وبلاگها کمک خوبی بکند، بخش نظرات بازدیدکنندگان است. این قسمت در واقع از این حیث که مرتبط به نیاز به یک رابطه ی انسانی است، بسیار بیشتر صیغه ی اجتماعی به خود می گیرد. در قسمت نظرات انواع ترکیب های ادبی را می توان مشاهده کرد که به خوبی از وضعیت های اجتماعی حکایت دارد. برای مثال اگر در قسمت نظرات یک مطلب ده نظر آمده باشد. ما ترکیب هایی را مثل ده دسته ی گل محمدی، ده درددل، ده غزل رفاقت، ده کلید تنهایی، ده دل سوخته، ده فانوس، ده قطره صفا و نظایر آن را می توان مشاهده کنیم.

محتوای قطرات شامل تعریف و تمجید، همنوایی و موافقت، دعوت به وبلاگ، تشکر و قدردانی، شکوه و شکایت، نصیحت، مخالفت، بیان احساس و... می باشد که همگی سطوحی از وضع اجتماعی جوانان ایرانی هستند.

گویی بلاگر در کلبه شخصی خودش مهمانی می دهد. او میزبان جمع کوچکی است که برای همدیگر اهمیت دارند. به هم سر می زنند، درددل می کنند و بعد میروند سراغ دنیای واقعی خودشان و کار و زندگی باز از سر گرفته می شود. وبلاگ هم نوعی زندگی است که اتفاقاً جوانان ایرانی استقبال زیادی از آن کرده اند و همین هاست که وبلاگ را به یک موجود زنده مستقل و دارای اهمیت خاص تبدیل کرده است.