بگذار باد نیاید

تبیاد : در منابع اسلامی حدیثی از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم با این مضمون نقل شده است که :

اغتنموا برد الربیع فانّه یفعل بابدانكم مایفعل باشجاركم و اجتنبوا برد الخریف فانّه یفعل بابدانكم مایفعل باشجاركم .

فرمود: غنیمت شمارید خنكى بهار(نسیم بهار) را، كه با بدن هاى شما آن كند كه با درختان مى كند و بركنار دارید خود را از خنكى فصل خزان(باد پاییزی) ، كه با بدن هاى شما همان كند كه با درختان مى كند.

مولوی این حدیث را تاویل می کند و معتقد است معنای "باد خزان" در این حدیث "هوا و هوس نفسانی " و منظور از "نسیم بهار " همان "عقل" است .

مر ترا عقلیست جزوی در نهان

کامل العقلی بجو اندر جهان

جزو تو از کل او کلی شود

عقل کل بر نفس چون غلی شود

و چون به "عقل" اشاره می کند در باره ان بیشتر می گوید :

عقل من و تو جزئی است در کنار باقی اجزاء اما اگر به دنبال "عقل کلی" بگردی جانت از دم بهاری او جوانه میزند ، سبز می شود و به بار خواهد نشست. جانت از دم عاقلی روحانی پر خواهد شد . فصل روحت "همیشه بهار".

نصیحت می کند که از پند بزرگان دین سر مپیچانی چراکه سخنان آنان جوهره بندگی و رشد را در خود دارد و از "نسیم روح بخش" کلام انان است که ارواح شاداب و سر سبز ، نور صبح هدایت را جذب می کنند .

و نشانه عاقل :

بر دل عاقل هزاران غم بود

گر ز باغ دل خلالی کم شود

آنانکه اگر از باغ دلشان به قدر ذره ای کم شود ، کوه کوه غصه می خورند.

مثنوی_ دفتر اول