با هزار اسم صداش بزن

یاد او (4)

# مراتب داشتن ذكر

ذكر واقعى همان توجه درونى می باشد، اما این توجه همیشه و در همه افراد یكسان نیست؛ گاهى بسیار ضعیف و گاهى بسیار قوى است به گونه اى كه شخص مشغول ذكر كاملا به آنچه مى گوید توجه دارد و حضور خداوند را با تمام وجود درك مى كند. بنابر این ذكر قلبى داراى مراتب بى شمارى است.

گاهى مرتبه اول ذكر زمینه رسیدن به مرتبه بالاترى از آن مى گردد ،به این حقیقت در برخى از دعاها اشاره شده؛ مثلا در مناجات شعبانیه مى خوانیم:

«الهى و الهمنى و لها بذكرك الى ذكرك؛ خدایا با موفق داشتنم به یاد خودت، به من اشتیاق و شیفتگى بیشترى نسبت به مراتب عالی تر یاد خودت عنایت فرما»

براى رسیدن به مراتب عالى ذكر ابتدا باید از مراتب ضعیف تر شروع كرد. ابتدا باید از ذكر لفظى شروع كنیم و به این بهانه كه در هنگام گفتن ذكر لفظى توجهمان به خداوند ضعیف است، آن را رها نكنیم گاهى هنگامى كه دعا و ذكر ما بى رمق و بى روح است و از توجه كافى به مبداء هستى برخوردار نیست، شیطان ما را وسوسه مى كند كه آن را رها كنیم؛ چرا كه دعایى كه از توجه قلبى كافى به خداوند برخوردار نباشد، چون جسمى بى روح و مرده است و فایده اى ندارد!

برخى از روشنفكران نیز كه دچار انحراف و لغزش شده اند سخنانى شبیه این را تكرار مى كنند؛ مثلا در مورد نماز مى گویند: نمازهایى كه اغلب مردم مى خوانند، صرفا لقلقه زبان و عارى از توجه به خداوند و توجه به محتواى نماز است و خواندن و نخواندنش یكسان است!

هم چنین اگر به هنگام خواندن قرآن حال و توجه كافى نداریم . باید مراقب باشیم شیطان ما را وسوسه نكند كه خواندن قرآن بدون توجه به محتوا معناى آن چه فایده اى دارد. چنان كه عده اى تحت تاثیر القائات شیطان، خواندن قرآن بدون توجه و درك معانى آن را خالى از فایده مى دانند. درست است كه این قرائت در مقابل قرائت اولیاى خدا قطره اى در برابر دریا به حساب مى آید، اما وقتى انسان با توجه به خداوند و جهت اظهار بندگى قرآن را بگشاید و آیات آن را بخواند، كارى پرثمر انجام داده است البته گر چه ما باید به ذكر لفظى اهمیت بدهیم و آنها را ترك نكنیم، اما نباید هم به آنها اكتفا نماییم .

ما غالبا، متناسب با حالمان، فقط به وسیله یك یا دو اسم از اسامى خداوند به او توجه پیدا می كنیم این در حالى است كه براى مثال در دعاى جوشن كبیر با ذكر

آیت‌الله مصباح یزدی، كتاب یاد او، بااندكی تصرف