تبیان، دستیار زندگی
استان قزوین ( قسمت دهم ) آب انبارسردار بزرگ  آب انبار سردار بزرگ شهر قزوین ، بزرگترین آب انبار تك گنبد ی ایران است و در خیابان راه آهن این شهر قرار دارد. بانیان این بنا " محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار " ا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آب انبارهای استان قزوین

معرفی آب انبارهای استان قزوین

آب انبارسردار بزرگ

آب انبار سردار بزرگ شهر قزوین ، بزرگترین آب انبار تك گنبد ی ایران است و در خیابان راه آهن این شهر قرار دارد. بانیان این بنا " محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار " از امرای فتحعلی شاه قاجار بودند. این آب انبار دارای سردری رفیع با قوس جناغی است . راه شیر آب انبار ، پنجاه پله سنگی دارد و برای دسترسی به آب باید دوازده و نیم متر پایین رفت. مخزن آب آن ، مربع شكل و به ابعاد تقریبی هفده متر است . مصالح به كار رفته در جرزهای آن ، شفته آهك با روكش ساروج (مخلوطی است از آهك و خاكستر یا ریگ كه در آب به مرور جذب انیدرید كربنیك كنند و آهكش به صورت سنگ آهك كه محكم و پایدار است در می آید و از آن در جهت ساختن بنا استفاده می كنند. )و قطر آنها  در حدود سه متر است . گنبد عظیم آب انبار ، آجری و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار دارد و ارتفاع بلندترین نقطه آن تا كف آب انبار، حدود 5/28 متر است . حجم مخزن این آب انبار سه هزار و ششصد متر مكعب است .

آب انبارسردار كوچك

این آب انبار مقابل مسجد و مدرسه سردار در خیابان تبریز شهر قزوین قرار دارد و از بناهای ساخته شده توسط برادران " سردار " از امرای فتحعلی شاه قاجار درسال 1229 هـ . ق است . سردر آب انبار، مزین به كاشی كاری و داخل ورودی آن دارای رسمی بندی و كتیبه ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق است . راه شیرآب انبار سی و شش پله دارد . مخزن آب انبار به صورت مربع و به ابعاد تقریبی بیست متراست . در مركز این مربع ، ستون عظیمی با قطر چهار متر قرار دارد. پوشش آب انبار را چهار گنبد خفته تشكیل می دهند كه در مركز هر یك ، بخاركش كوچكی قرار دارد . گنجایش مخزن آب انبار ، حداكثر 3800 متر مكعب است و از این نظر بزرگ ترین آب انبار شهر محسوب می شود.

آب انبارآقا

آب انبار آقا از آثار دوره قاجاریه و نزدیك مسجد ی به همین نام در خیابان شهید انصاری شهر قزوین قرار دارد . این آب انبار دارای سردری مزین به كاشی معقلی و كاربندی است .

راه شیرِ آب انبار در حال حاضر دارای سی پله سنگی است و پایین ترین قسمت آن با كف كوچه ، 9/60 متر اختلاف سطح دارد . مخزن آب انبار به شكل مستطیل است و جرزهای آن با قطر تقریبی 2/20 متر ، از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده است . طاق مخزن آجری و گنجایش مخزن آن حدود هشتصد متر مكعب است .

آب انبار زنانه ی بازار

آب انبار زنانه بازار واقع  در ضلع غربی مسجد النبی ، بزرگ ترین آب انبار بازار شهر قزوین است . بانی آن مرحوم " حاج ملا عبدالوهاب " از علمای بنام ( مشهور ) شهر و معاصر فتحعلی شاه است . سردر اصلی این آب انبار از بین رفته  و از روی شواهد سردر آن در قطع كوچك وساده ، باز سازی شده است . راه شیرِ آب انبار دارای چهل  و سه پله است و گنجایش 2350 متر مكعب آب را دارد . جرزهای آ ب انبار به قطر 1/60 متر از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده است . این آب انبار پنج بادگیر دارد كه همگی در پشت دیوارهای بازار و مسجد پنهان گشته اند .

آب انبار مسجد جامع ( خیابان )

آب انبار مسجد جامع در جلو خانِ مسجد جامع شهر قزوین واقع ، و بنابر كتیبه ورودی آن ، در زمان سلطنت " شا ه سلیمان صفوی " ساخته شده است .

سردر آب انبار دارای طرحی ساده و فاقد هرگونه تزیین است . راه  شیرآب انبار دارای سی و هفت پله سنگی و مخزن آن گنجایش 1800 متر مكعب آب را دارد . جنس دیواره های آن از شفته آهك به قطر 40/2 متر است .

معرفی آب انبارهای استان قزوین

آب انبار حاج كاظم

این آب انبار در سال 1256 هـ . ق بنا و زیبا ترین آب انبار شهر قزوین محسوب می شود. آب انبار دارای سردری زیبا ، مزین به كاشی و طاق رسمی بندی و كتیبه سنگی است . راه شیر آب انبار دارای سی و سه پله با سقفی با قوس جناغی است. مخزن مستطیل شكل آب انبار با شفته آهك و آجر ساخته شده است . از ویژگی های دیگر این آب انبار ، وجود دو بادگیر به ارتفاع هشت متر با تزیینات كاشی كاری است . این آب انبار در انتهای خیابان تبریز قرار دارد .

آب انبار حكیم

آب انبار حكیم در انتهای بازارچه ی سپه شهر قزوین واقع ، و بانی آن " حاج میرزا آقای حكیم " است . این آب انبار دارای سردری زیبا با رسمی بندی است و در كتیبه آن ، تاریخ 1244هـ . ق آمده است . راه شیرِ آب انبار سی و پنج پله سنگی دارد . مخزن آب انبار از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده و گنجایش آ ن در حدود نهصد متر مكعب است . در مقابل سر در این آب انبار، سقاخانه ای هم زمان با آب انبار شكل گرفته است .

منبع: کتاب میراث فرهنگی استان قزوین

تهیه و تنظیم: زهره پری نوش