سوغات سفیرمرگ در جنگ ایران
به بهانه نوزدهمین سالروز اولین حمله شیمیایى در جهان
انجمن غیردولتى حمایت از قربانیان سلاحهاى شیمیایى به عنوان تنها نماینده ایران، براى اولین بار در روز 22آوریل2005 برابر با دوم اردیبهشت ماه 1384 در نوزدهمین سالروز اولین حمله شیمیایى در شهر «اپیر» كشور بلژیك شركت كردند.
و باز براى اولین بار است كه جانبازان شیمیایى ایران به عنوان شاهدان زنده و اسنادگویاى این بزرگترین جنایت جنگى تاریخ معاصر در این مراسم بین المللى شركت كردند تا صداى مظلومیت هزاران مصدوم و جانباز شیمیایى رابه گوش جهانیان برسانند.
تاریخ نام كشور آلمان را به عنوان نخستین كشورى كه در 22آوریل1915م.م اردوگاه متفقین در شهر «اپیر» بلژیك را مورد حمله شیمیایى خود قرار داد، به ثبت رساند.ثبت فاجعه اى كه 50 هزار نفر قربانى و100 هزار نفر مصدوم را به همراه داشت. حمله آلمان به بلژیك و رهاسازى 5 هزار سیلندر (راكت و بمب) حاوى یكهزار و 700 تن گازهاى كلر مایع در حالى كه آسمان شهر «اپیر» را ابر سمى پوشانده بود، نه تنها انسانها، بلكه سایر جانداران را به كام مرگ كشاند.
استفاده از سلاحهاى شیمیایى در جنگها ریشه در تاریخ كهن دارد. برخلاف تصورات برخى كه استفاده از این سلاح را مختص عصر نوین مى دانند باید اظهار كرد كه كاربرد این تجهیزات به دوران پیش از رنسانس نیز باز مى گردد. به كارگیرى گوگرد، زغال نیم سوز، مواد مذاب و... در ادوات جنگى اى چون گرز و شمشیر و نیزه خود شاهدى بر این ادعا است. حتى در تاریخ نقل شده است كه از مردار انسانى و حیوانى به عنوان یك نوع سلاح شیمیایى در جنگها استفاده مى شده است. با گذر از تاریخ كهن و بازگشت به عصر نوین، مى توان گفت فرانسه و متعاقباً انگلیس از جمله كشورهایى بودند كه پس از آلمان استفاده از این سلاح را در جنگ، به خود ضرورى و بدون مانع تلقى كردند.اوج استفاده از گازهاى خطرناك و كشنده اى چون خردل و سیا نور توسط این كشورها در پایان سال1915 م بود. اما از نظر وسعت به كارگیرى این مواد كشنده مى توان به حمله آلمان به شهر «اپیر» در سال1917 م اشاره كرد كه براى نخستین بار به ثبت تاریخ رسید. كشته شدن 120 هزار نفر و یك میلیون مصدوم شیمیایى حاصل جنگ جهانى اول و به كارگیرى سلاحهاى شیمیایى توسط كشورهاى مذكور بود. پس از جنگ جهانى دوم در سال1925 م 40 كشور از سراسر جهان براى منع كاربرد سلاحهاى شیمیایى در ژنو معاهده اى به امضا رساندند كه اساس این پروتكل تا 1993 به طول انجامید. با وجود تعهد كشورها براى منع كاربرد این سلاح خطرناك، همچنان روند استفاده از آن در جنگ میان كشورها ادامه داشت.استفاده از این سلاح توسط آمریكا علیه كره و ویتنام و مصر علیه یمن و... از آن جمله بود. در حال حاضر كشور آمریكا به دلیل عوام فریبى و نگهدارى سهل و آسان، مبادرت به تهیه سلاح شیمیایى و مخرب، مضاعف و دوگانه كرده است كه در مرحله اول در ظاهر سلاح شیمیایى به نظر نمى رسد و در مرحله دوم یعنى هنگام پرتاب در فضا و زمان خروج از كلاهك انفعالات شیمیایى صورت مى گیرد. این كشف آمریكا در سال 1986 صورت گرفت و پس از آن این كشور اقدام به ساخت و نگهدارى این سلاح در خارج از كشور خویش كرد.
گفتنى است اتحاد جماهیر شوروى را مى توان بزرگترین و قدرتمندترین كشورى دانست كه به سلاحهاى شیمیایى دسترسى داشته است اما با تجزیه این كشور این قدرت نیز تجزیه شد. برخوردارى از بیش از 5 برابر حجم كره زمین به سلاحهاى مرگبار شیمیایى از نشانه هاى قدرت این كشور در این عرصه بود. درجنگ 8 ساله و تحمیلى عراق علیه ایران كه از سال 59 آغاز شد، رژیم بعثى از همان ابتداى جنگ مبادرت به استفاده از سلاحهاى شیمیایى كردكه ابتدا به طور آزمایشى و عملیاتى و سپس به صورت خارق العاده از آن بهره مى برد. نیروهاى ایرانى براى اولین بار بعد از آغاز جنگ در تاریخ 14 مهرماه سال1359 یعنى دوهفته پس از آغاز جنگ با به اسارت گرفتن تعدادى از نیروهاى عراقى كه تجهیزاتى از جمله ماسك هاى مخصوص داشتند، متوجه استفاده عراق از این سلاح علیه نیروهاى خودى شدند.
پس از آن نیروهاى بعثى در 24 مهرماه59 براى اولین بار در جبهه با شلیك گلوله هاى شیمیایى به سمت لشكر92خوزستان نیروهاى ایرانى را مورد تهاجم قرار دادند و بعد از آن در 27 و 28 همان ماه نیروهاى ارتش و سپاه گزارشاتى را مبنى بر به كارگیرى گلوله هاى شیمیایى توسط عراق علیه ایران مخابره كردند كه براى نخستین بار تعدادى مصدوم را به جاى گذاشت.پس از این حادثه، وزیر امورخارجه وقت اقدام به ارسال نامه اعتراض آمیزى به دبیركل سازمان ملل، علیه این اقدام غیرانسانى كرد كه در پى آن از سوى سازمان مذكور بیانیه اى مبنى بر عدم كاربرد سلاح شیمیایى صادر شد.در حماسه هویزه در 15دى ماه 59 تعدادى از دانشجویان خط امام در اثر مصدومیت شیمیایى به شهادت رسیدند و در 19همان ماه با گلوله هاى شیمیایى كه نیروهاى عراقى به سمت شهرهاى اهواز، دزفول و میمك پرتاب كرد10شهید و 40مصدوم قربانى این اقدام شدند. در نوروز سال1360یك نفر بر اثر گلوله باران شیمیایى به شهادت رسید و پس از آن در 11اردیبهشت ماه1360 براى نخستین بار یكصدنفر در اثر بمبارانهاى شیمیایى مصدوم شدند.ادامه این روند در مناطق مختلف مرزى و شهرهاى جنوبى ادامه داشت تا اینكه در سوم اسفندماه62 رژیم بعثى براى اولین بار از طریق هلى كوپتر و همزمان با استفاده از 250قبضه توپخانه اقدام به بمباران مناطق مرزى از جمله هورالعظیم و تمام جزایر و خطوط پشتیبانى تا شهر اهواز و خرمشهر كرد كه حاصل آن صدها شهید و 2هزار مصدوم بود.
در تاریخ 15 اسفندماه سال63 زمانى بود كه نیروهاى عراقى سه روز پى در پى و براى اولین بار از انواع تركیبات شیمیایى (هیدروسیانید و فسفات و...) كه اثرات پوستى، روانى و سوزش نیز به همراه دارد را به كار برد. این تركیبات به حدى خطرناك بود كه بسیارى از نیروهاى ایرانى در دم به شهادت رسیدند و به عبارتى در این عملیات كه با نام خیبر آغاز شده بود بیش از660 شهید و 5 هزار و 500 نفر مصدوم قربانى این عملیات شدند. در عملیات خیبر نیروهاى بعثى یكهزار بمب و ?هزار توپ و راكد حامل موادشیمیایى كه بعضاً عامل اعصاب تاوون T.E و خردل HD بود را به سمت نیروهاى جمهورى اسلامى روانه كردند كه هر بمب با وزنى حداقل 250 كیلوگرم حاوى 40 لیتر محلول شیمیایى بود كه حاصل آن به جاى ماندن صدها شهید و هزاران مصدوم بود.این حملات در كنار سایر عملیات جنگى طى 8 سال دفاع مقدس ادامه داشت تا اینكه در 25 اسفندماه سال66 رژیم بعثى به نشانه انتقام از مردم حلبچه كه به نیروهاى ایرانى پیوسته بودند، برخلاف كنوانسیون مصوب1949 م اقدام به بمباران شهروندان خود كرد كه حاصل آن 5 هزار كشته و بیش از یكهزار مصدوم بود.به دنبال افزایش كاربرد سلاحهاى شیمیایى از جانب رژیم عراق در جنگ تحمیلى و تقاضاهاى مكرر جمهورى اسلامى از دبیر كل سازمان ملل براى بازدید از آثار كاربرد سلاحهاى شیمیایى واعزام مجروحان به شهرهاى اروپایى و صحت گفته هاى ایران، میزان رسوایى دولت عراق به حدى رسید كه سازمان ملل نتوانست منفعل بماند و دبیر كل هیأتى را براى بررسى موضوع به ایران فرستاد.
در ژوئن1984 م دبیر كل سازمان ملل متحد طى یادداشتى خطاب به رئیس جمهورى ایران و رئیس رژیم عراق گفت: واقعیت رقت آمیز آن است كه استفاده از سلاحهاى شیمیایى برخلاف مفاد پروتكل1925 ژنو صورت گرفته و توسط هیأت اعزامى در مارس1984 م به ایران مورد تأیید قرار گرفته این مسأله در سطح بین المللى به طور وسیع محكوم شده و ضرورت دارد كه توسل به چنین سلاحهایى دوباره صورت نگیرد كه پس از آن سازمان ملل اقدام به صدور دوقطعنامه 612و 620 مبنى بر عدم كاربرد سلاحهاى شیمیایى كرد.
با مرور زمان و اوج گیرى حملات از سوى دوكشور درگیر جنگ، سازمان ملل اقدام به صدور قطعنامه598 كه به جنگ ایران و عراق خاتمه مى داده كرد. با وجود اعلام آتش بس میان نیروهاى دوكشور و موافقت طرفین، مع الوصف، بعد از قطعنامه، در تاریخ4 شهریورماه سال67 نیروهاى عراقى آخرین گلوله هاى شیمیایى خود را به سوى نیروى ایرانى شلیك كردند.128 هزار قربانى بمبهاى شیمیایى به طور كلى در طول 8 سال جنگ تحمیلى، كشور عراق 539 بار نیروهاى ایرانى را مورد حمله شیمیایى خود قرار داد كه طى آمار رسمى بیش از 66 هزار نفر مصدوم و 26 هزار و 700 نفر شهید شدند.
اما سردار محمد باقر نیكخواه معاون اجرایى صنایع هوایى نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى ایران كه بخش عمده اى از این اطلاعات را در اختیار ما قرار داده است رقم مصدومین را تا یكصد هزار نفر قابل افزایش ذكر كرده است. بنا بر همین آمار، طى حملات گسترده نیروهاى بعثى و به كارگیرى این سلاح مخرب در خاك خود، 5 هزار و 500 نفر از مردم عراق شهید و 10 هزار نفر مصدوم شدند.
گفتنى است طى بررسیهاى آمارى، در حملات شیمیایى بیشتر از گازهاى تاول زا، خردل، هیدروژن و سیانور و مخرب اعصاب استفاده شده است و 15 درصد از عوامل سیا نور، 10درصد گازهاى خفه كننده و فستژن وعوامل سرگردان كننده و مابقى سایر گازهاى كلر مایع و... به كار رفته است. همچنین به یك مورد عوامل میكروبى نیز در بررسى ها اشاره شده است. لازم به ذكر است بیشترین مناطق مورد اصابت گلوله هاى شیمیایى و مورد تهاجم دشمنان، مناطق خیبر، فاو، طلایه، مریوان، بانه، قصرشیرین، گیلانغرب، سردشت، آبادان و الوندرود و ماهشهر بوده است.
منبع:روزنامه ایران با اندکی تغییر
