کتاب مستند الشیعه فى احكام الشریعة
كتاب مستند الشیعه فى احكام الشریعة، یکی دیگر از تالیفات مولى احمد بن محمد مهدى نراقى است . این كتاب شامل فقه استدلالى گسترده از كتاب الطهارة تا آخر كتاب الارث مىباشد و از مشهورترین آثار فقهى بر جاى مانده از مولى احمد نراقى است كه در نوع خود از نظر زیادى فروعات فقهى، جامعیت طرح اقوال و نظریات فقهى، ایجاز و اختصار متن، مطرح نمودن مهمترین مسائل همراه با كاملترین دلائل، ترك مسائل غیر مهم و فروع نادر و قیاسهاى ضعیف و اسلوب جدید و عمق تحقیق كمنظیر است.
در بین مباحث فقهى این كتاب، مباحث كتاب قضاء از آنچنان شهرتى برخوردار است كه بعضى آن را بىنظیر دانستهاند. از زمان نگارش آن فقهاى بزرگ به آن توجه داشته و بزرگانى همچون سید محمد بحر العلوم (ره) در بلغة الفقیه شیخ انصارى در كتابهاى زكاة، خمس، صوم المكاسب، سید محمد كاظم یزدى (ره) در كتابهاى سوال و جواب دلیل الناسك، محقق نائینى در كتاب الصلاة، مرحوم حكیم در مستمسك العروة الوثقى، صاحب جامع المدارك و بسیارى دیگر از فقهاى بعد از وى مكررا به بررسى و استناد به نظریات وى پرداختهاند مؤلف نیز در كتابهائى كه پس از مستند الشیعه تألیف نموده مثل عوائد الایام و رسالههاى علمیهاش مثل وسیلة النجاة، سوال و جواب، به این كتاب استناد نموده است.
وى در این كتاب علاوه از نوآوریهاى فقهى، در مباحث اصولى نیز مثل انقلاب نسبت در روایات، شهرت فتوائى، تعارض اخبار، استصحاب، ابداعات و نوآوریهایى داشته كه مورد توجه شیخ انصارى در الرسائل و سایر علماى علم اصول فقه قرار گرفته كه از این جهت نیز بر اهمیت كتاب مىافزاید .
تاریخ تألیف
آنچنان كه در الذریعه ج 21/ص 14 آمده است این كتاب در روز جمعه دهم شعبان سال 1234 ق پایان یافته است.
تقسیمبندى مطالب کتاب
همانطور كه گذشت مباحث كتاب شامل كتاب طهارت تا آخر كتاب الارث مىباشد كه به ترتیب ذیل چاپ شده است جلدهاى اول تا سوم كتاب الطهارة، جلد چهارم تا هشتم كتاب الصلاة، جلد نهم كتاب الزكاة، جلد دهم كتابهاى الخمس و الصوم و جلد یازدهم تا سیزدهم كتاب الحج، جلد چهاردهم كتاب المكاسب، جلد 15 كتاب المطاعم و المشارب، صید و ذبائح، جلد 16 كتاب النكاح، جلد 17 كتاب القضاء و الشهادات، جلد 18 كتاب الشهادات، جلد 19 كتاب الفرائض و المواریث.
ویژگیهای این کتاب
مستند الشیعه داراى ویژگیهاى ممتازى نسبت به سایر كتب فقهى است كه به بعضى از آنها به زبان مؤلف كه در مقدمه آمده است اشاره مىشود:
1ـ دورى از بیان موارد نادر و كمیاب
2ـ بیان مطالب مهم
3ـ بیان اسامى فقهاء به رمز در عین حفظ احترام آنان
علاوه بر مواردى كه از متن مقدمه كتاب از مولف ذكر شد مىتوان به ویژگیهاى دیگرى نظیر؛ استقراء تام اقوال فقها، بررسى عمیق مباحث فقهى، بررسى جهات و فروعات مختلف مورد نیاز، بیان تعارض آراء و اسانید، طرح مباحث دقیق علم رجال، بررسى متن روایات و فقه الحدیث اشاره داشت.
از مهمترین ویژگیهاى كتاب، طرح نظریات مولى محمد مهدى نراقى از كتاب اللوامع و غیر آن است كه مؤلف غالبا با عبارت والدى فى اللوامع به آنها پرداخته است.
"محمدحسین رسولى"
پیوند به:
