جوانی و زیبایی
کلام امیر کلام(3)
سلسه مباحث( کلام امیر کلام) به شرح و توضیح برخی از سخنان برگزیده علی علیه السلام می پردازد. در این شماره بخشی از وظایف محبّین اهل بیت علیهم السلام را از منظر امیرالمومنین مورد بررسی قرار می دهیم.
اَعیُنونی بِوَرَع و اجتهادٍ وعِفَّة و سَدادٍ. مرا با ورع و تقوی، تلاش و كوشش، خویشتنداری و عفت، ثبات و استواری كمك كنید.
چگونه علی علیه السلام را یاری كنیم؟
پیوند معنوی انسان با پیشوا و مقتدا، ریشه امامت و پیشوایی است كه بدون آن، اساساً مفهوم پیشوایی و امامت، معنی و مصداقی نخواهد داشت. تفاوت رابطه ای كه بین امام و ماموم ـ یعنی پیشوا و پیرو ـ وجود دارد با سایر اقسام روابط ـ مانند رابطه استاد و دانشجو، والدین و فرزند، دو همسر یا دو دوست ـ در همین
«پیوندِ فكری و عملی» است كه نقطه وصل معنوی ماموم و پیرو، با امام و پیشوا است. هر قدر استحكام و عمق این پیوند بیشتر شود، پیروی از پیشوا، نتیجه و بازدهی متعالی تر و كامل تری خواهد داشت و قرب و نزدیكی ماموم به امام بیشتر خواهد شد و نیل به كمال مطلوب و سعادت ابدی ـ كه جز در پرتو پیوند با خلیفة الله و انسان كامل تحقق نخواهد یافت ـ حاصل خواهد گشت.از دیدگاه امام علی علیه السلام، هر مامومی، امامی دارد كه به او اقتدا می كند و از تابش دانش وی بهره می بَرد، و
جوهره امامت و ولایت، همین پیوند عملی و علمی است. اما قله اندیشه و چكاد عمل و رفتارِ امامی همچون امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام، آنچنان بلند و باعظمت است كه برای پیروان عاشق‌ِ او، دور از دسترس می نماید. این واقعیتی است كه امیر عاشقان خود بدان واقف است و صریحاً بیان می كند كه:«شما نمی توانید همچون رفتار من، عمل نمائید»
پس چه باید كرد؟
رهنمود امام علیه السلام این است كه:
«مرا با ورع ، مجاهدت، عفت و استواری یاری كنی
* * * * * * * *
1- «ورع» یعنی خداترسی، خودداری از انجام گناه، تقوی و پرهیزگاری. وَرَع ، شعار متقین و همراه و همگام تقوی و اساس و پایه آن است. زینت و زیبایی مومن و برترین صفتی كه یك انسان می تواند داشته باشد، وَرَع و پرهیزگاری است: مراقبت و حفظ خویش از آلوده شدن به هر اندیشه ای یارفتاری و یا گفتاری.
وَرع موجب حیات و تحرك معنوی انسان و واسطه تزكیه و پاك‌شدن روح و جان انسان است و همین خصلت، انسان را از سطح مادیّت و حیوانیّت برمی كشد و به افق انسانیت ـ كه همان برخورداری از نفحه الهی وحركت در مسیر خلیفة اللهی است ـ می رساند. بدون ورع و تقوی، هیچ تلاش و رفتاری نمی تواند زمینه سعادت و فلاح انسان را فراهم سازد.
* * * * * * * *
2- «اجتهاد» یعنی تلاش و كوشش سخت و مجدّانه، تمام سعی خود را بكاربردن برای رسیدن به تعالی و سعادت، همّت ورزیدن برای خودسازی و آمادگی مبارزه با كژی ها و كاستی ها. بدون این تلاش و سعی، پیوند بین ماموم با امامش حاصل نخواهد شد.
كسی كه تلاش و سعی را فرو گذارد و همّت و كوشش برای خودسازی و رشد نداشته باشد، به جایی نخواهد رسید. اولین مرحله و مهم ترین گام درجهاد، جهاد با نفس است ـ به معنی تلاش برای غلبه بر شهوات و خواست های نامحدود حیوانی ـ و البته چنین جدّ و اجتهادی با
تمرین، تكرار، مراقبت، استواری، محاسبه و عزم راسخ حاصل می شود.* * * * * * * *
3- «عفّت» یعنی پارسایی، پاكدامنی، خویشتنداری در برابر شهوات و تمایلات حیوانی و زمام نفس را در دست داشتن. بدون پاكدامنی و خویشتنداری در برابر شهوات، مجال و فرصتی برای گرایش های عالی انسانی و الهی فراهم نخواهد شد. به خصوص جوانی و زیبایی، دو نعمت بزرگی است كه بدون «عفّت» نمی تواند در جهت تعالی و تكامل انسان بهره برداری شود، به همین جهت از منظر حضرت علی علیه السلام، زكات زیبایی، عفّت و حفظ خویش از دستبردِ نامحرمان است. كسی كه خُلق و خوی عفت را در خود بپرورد و ریشه دار كند، بار گناهش كم می شود و ارزش او نزد خداوند بالا می رود. درحقیقت عفاف وسیله ای است برای صیانت و حفظ نفس و پاك كردن آن ازپستی ها و زشتی ها.
* * * * * * * *
4- «سداد» یعنی استواری و درستی گفتار و كردار، بی عیب و نقص بودن و معقول و منطقی بودن رفتار و سخن. سفارش قرآن كریم نیز همین است كه در نظر و گفتار، استواری و درستی را در نظر بگیرید و گفتار شما «قول سدید» باشد. در هر كاری و هر سخنی مراقبت كردن كه خلاف رضای الهی نباشد و در هر اظهارنظری دقت كردن كه سُست و بی پایه و بیهوده نباشد، مقتضای سَداد است.
علی علیه السلام از پیروان خود می خواهند كه اكنون كه نمی توانند به قله های عمل و رفتارِ آن حضرت برسند، آن حضرت را با این
چهار ویژگی كمك كنند و ورع ، كوشش، عفت و درستی كلام و عمل را رعایت كنند و بدین وسیله امام متقیّن و پیشوای مومنین را در راهی كه برای آن حضرت هدف نهایی وغایی است ـ كه همانا راه تعالی انسان ها و نزدیك‌شدن آنان به تقوی و ایمان است ـ یاری و كمك رسانند.* * * * * * * *
ادامه دارد ...
منبع:
ذوعلم، علی، کتاب چهل گام، با اندکی تصرف
