كارهای لازم برای یك مسافرت خوب
آداب و آثار مسافرت در گفتار امامان
پیامبر اكرم صلّی اللّه علیه و آله در مسافرت كمك به همسفران می‌نمود. هر كسی كاری را به عهده گرفت، پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود: جمع كردن هیزم به عهده‌ی من باشد. بعد فرمودند: ولكن الله عزّوجلّ یكره من عبده اذاكان مع اصحابه ان ینفردمن بینهم.بحار/76/273
خداوند دوست ندارد وقتی بنده‌اش در میان دوستانش است خود را از آنان جدا كند.
حضرت علی علیه السلام با شخصی ذمی (اهل كتاب) هم سفر شد در بین راه مرد ذمی گفت: كجا می‌روی؟ فرمود: به كوفه و چون راه مرد ذمی به طرف دیگر بود حضرت مقداری با او رفتند شخص ذمی گفت: مسیر شما به طرف كوفه است چرا همراه من می‌آیی؟ حضرت فرمود: انسان وقتی از هم سفرش جدا می‌شود باید مسافتی او را مشایعت كند مرد ذمی به خاطر این منطق اخلاقی مسلمان شد. سفینه /1/416
آداب مسافرت
1 انتخاب رفیق
قال علی علیه السلام: سل عن الرفیق قبل الطریق و عن الجار قبل الدار. نهج البلاغه / نامه 31
قبل از مسافرت، از رفیق و همسفرت سوال كن و اطلاع بیاب، و قبل از تهیه مسكن از همسایه‌ات آگاه شو
2 انتخاب رفیق هم‌طراز
اذا صحبت فاصحب نحوك فلا تصحب من یكفیك فانّ ذلك مذلة للمؤ من.مكارم الاخلاق / 131
هنگام همنشینی، با سطح خود همراه شو، نه با كسی كه به تو برسد. چراكه این كار موجب خواری مومن است.
3 انتخاب رئیس
قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: اذا كان ثلاثة فی سفر فلیؤ مّروا احدهم.كنزالعمال / 17550
هرگاه سه نفر به مسافرت روند باید یكی از آنان مسئول كارها و تصمیمات شود.
4 صدقه
قال الصادق علیه السلام: افتتح سفرك بالصدقة و اخرج اذا بدالك فانّك تشتری سلامة نفسك.بحار / 100 / 103
5 به دیگران اطلاع دادن
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله حقّ علی المسلم اذا اراد سفرا ان یُعلم اخوانه و حق علی اخوانه اذا قدم ان یأتوه. كافی / 2 / 174
پیامبر فرمودند وظیفه هر مسلمانی است كه وقتی خواست به مسافرت برود دوستان و برادرانش را مطلع كند و دوستانش نیز وظیفه دارند هرگاه برگشت به دیدنش بروند.
6 تهیه زاد و توشه؛ 7 موافقت با دوستان
قال لقمان لابنه: تزوّد معك الادویة فتنتفع بها و من معك و كن لاصحابك موافقا الاّ فی معصیة الله. بحار / 73 / 275
[در مسافرت] توشه زیاد بردار تا خود و همراهانت از آن بهره برند و با همراهانت موافق و همراه باش جز در گناه و عصیان پروردگار
8 دعا و نماز خواندن
قال الرضا علیه السلام:و اذا اردت سفرا فاجمع اهلك و صلّ ركعتین و قل اللهم انی استودعك دینی و نفسی و اهلی و ولدی و عیالی. مستدرك / 2 /2 5
هرگاه خواستی به مسافرت روی خانواده خود را گرد آور و دو ركعت نماز بخوان و بگو «خدایا دینم و خود و خانواده و زن و فرزندم را به تو می‌سپارم».
قال الصادق علیه السلام: من قرأ قل هو الله احد حین یخرج من منزله عشر مرّات لم یزل فی حفظ الله عزّ و جلّ... حتی یرجع الی منزله. كافی / 4 /3 33
هركه هنگام خروج از خانه‌اش ده بار "قل هو الله" رابخواند، تا آنگاه كه به خانه‌اش برگردد در پناه خدا خواهد بود.
9 بذل و بخشش 10 حفظ اسرار 11 شوخی نمودن
قال الصادق علیه السلام: "المروّة فی السفر كثرة الزاد و طیبه و بذله لمن كان معك و كتمانك علی القوم سرّهم بعد مفارقتك ایاهم و كثرة المزاح فی غیر مایسخط الله عزّوجلّ.بحار/73/266
مردانگی و بزرگی در سفر، در این است كه: توشه زیاد وخوب برداری و به همراهانت هم ببخشی و اسرارشان را كه در سفر از آن مطلع شده‌ای، بعد از جدایی از آنان بپوشانی و با آنان با كارهای غیر گناه ، زیاد شوخی كنی.
12 بازگو نكردن مشكلات سفر
قال النبی صلّی اللّه علیه و آله:... و ترك الروایة علیهم اذا انت فارقتهم. مستدرك / 2 / 43
یكی از آداب سفر این است كه: بعد از جدایی از همسفران پشت سرشان حرف نزنی.
13 به تنهایی سفر نرفتن
قال الكاظم علیه السلام: لا تخرج فی سفر وحدك فان الشیطان مع الواحد و هو من الاثنین ابعد. وسائل / 5 / 300
هیچگاه تنها به سفر نرو كه شیطان همراه هر تنهایی است و او از [جمع] دو نفره دور است.
14 مشورت با دوستان؛ 15 تبسم داشتن
قال الصادق علیه السلام: قال لقمان لابنه اذا سافرت مع قوم فاكثر استشارتهم فی امرك و امرهم و اكثر التبسم فی وجوههم.... بحار/76/271
لقمان به پسرش سفارش كرد هرگاه همراه گروهی به مسافرت رفتی، در كارهای خود و آنان ، زیاد مشورت كن و خند بر چهره‌هاشان زیاد كن.
16 سفر با افراد متواضع
قال علی علیه السلام: لا تصحبنّ فی سفر من لا یری لك الفضل علیه كما تری له الفضل علیك. بحار / 76 / 267
هیچگاه همسفر كسی نشو كه برایت فضل و جایگاهی نسبت به خود آنگونه كه تو برای او در نزد خود قائلی، قائل نیست.
17 فواید سفر
- الف- سلامتی؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: سافروا تصحوا و جاهدوا تغنموا.بحار/76/221
سفر كنید تا صحت و سلامتی بدست آرید. و جهاد كنید تا غنیمت یابید.
- ب- زیاد شدن عقل؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: "سافروا فانكم ان لم تغنموا مالا افدتم عقلا.
مسافرت كنید. چرا كه اگر مالی به دست نیاورید، اما عقلتان زیاد می‌شود.
