ویژگی‎های اخلاقی آیة الله میرزا جواد تبریزی

تواضع و فروتنی

ایشان با این که از نظر علمی و معنوی شخصیتی برجسته بود، اما با عموم افراد به ویژه شاگردان خود با کمال تواضع، برخوردی پدرانه داشت. در پاسخ به اشکالات و ایرادات دیگران حوصله فراوان به خرج می‎داد به طوری که با گفتن جمله «من در خدمت شما هستم» آنان را به نقد و اشکال تشویق می‎کرد. بین او و شاگردان رابطه‎ای عاطفی حکمفرما بود تا آنجا که در صورت پیدا کردن وقت به منزل شاگرد خود می‎رفت و درصدد رفع مشکل او برمی‎آمد و از هر گونه کمکی دریغ نمی‎نمود و متقابلاً شاگردان هم با توجه به شناخت زیادی که از استاد خود پیدا کرده بودند، او را الگوی اخلاقی و در جایگاه پدر خود می‎دانستد. وی با کمال فروتنی، هر روز (حتی روزهای تعطیل و جمعه) تا نزدیک ظهر در منزل خود جوابگوی مسائل علمی طلاب بود.

بی‎توجهی به ظواهر دنیوی

آیت الله تبریزی با آن که در موقعیت خویش توانایی استفاده از امکانات بسیاری را داشت. اما از کمترین آنها استفاده می‎کرد و از نظر منزل و وسایل رفاعی به حداقل آنها اکتفا می‎نمود و کمترین بهره شخصی را از وجوهات و سهم مبارک امام (علیه السلام) می‎برد. وی در طول عمر با برکتش خواستار هیچگونه تشریفات و تجملات و نام و عنوانی نبود و هیچگاه قدمی برای شهرت و مرجعیت خویش برنداشت و حاضر به مصاحبه برای معرفی و بیان زندگی خود، شهرت و مرجعیت خویش بر نداشت و حاضر به مصاحبه برای معرفی و بیان زندگی خود نمی‎شد و بارها از این کار دوری کرد. او بدون هیچ تکلفی هر روز پیاده به محل تدریس می‎رفت و به منزل باز می‎گشت.

در زمان جنگ، هنگامی که مسئولین شهر از حضور او در شهر قم (با وجود بمباران شدید) مطلع شدند، تصمیم گرفتند که سنگرهایی پیش ساخته را در منزلش قرار دهند، اما وی نپذیرفت. علاقه وی به رزمندگان بسیار زیاد بود، به طوری که در محافل مختلف از آنها به عنوان بهترین انسان‎های روی زمین یاد می‎کردند.

خضوع در عبادات

او در عبادات خویش از خشوع و حالت ویژه‎ای برخوردار بود و در ذکر مصایب اهل بیت علیهم السلام بسیار اشک می‎ریخت. وی با دلی نازک و قلبی پاک در تمام ایام سوگواری و پنج شنبه‎ها در منزل خود مجالس عزا به پا می‎کرد که از معنویت و صفای خاصی برخوردار بوده است.

تحقیق و تدریس

یکی از ویژگی‎های کم نظیر او جدیت و تلاش بی‎وقفه‎ای بوده است که رد طول عمر وی تعجب همگان را بر می‎انگیخته است. اهل منزل بارها دیده بودند که طول شب را به مطالعه مشغول بوده است و با صدای اذان صبح سر از کتاب و قلم برداشته است.

ایشان حاضر نبود که حتی لحظه‎ای را هدر دهد و تمام ساعات عمرش وقف تلاش علمی شد. به طوری که در نجف اشرف از رفتن به هرگونه مجلس و برنامه‎ای خودداری می‎کرد و حتی بعد از درس چهارشنبه، گاهی تا شنبه از منزل بیرون نمی‎آمد و مشغول نوشتن و تحقیق بود.

نظم

یکی از خصوصیات و اخلاق سازنده در موفقیت ایشان، وجود نظم و برنامه‎ریزی دقیق در طول عمر بوده است، به طوری که تمام کارهایش دارای وقت مخصوص و معین بوده است و هیچگاه مشاهده نشده بود که وقت خود را صرف امور خارج از برنامه علمی و درسی نماید.

امام زمان (عج)

باید مؤمنین به خصوص طلاب کاری نکنند که دل امام زمان (عج) به درد آید، بدانید هر کاری که می‎کنید هر چند بسیار ناچیز، چه آن کار دفاع از مذهب باشد یا تقویت عقیده و یا خدمت به مردم و ... مدنظر امام زمان (عج) می‎باشد و او ناظر بر اعمال است به اذن باری تعالی و بارها آن بزرگوار دستگیر بوده و خواهد بود.

توفیق

اگر ارتباط با معبود حاصل شود جرقه‎ای در درون انسان زده خواهد شد که همان جرقه کارساز خواهد بود، توفیق مراحلی دارد و در هر زمانی ممکن است این توفیق بر انسان حاصل شود و این توفیق مرهون تلاش و اخلاص خود شخص است. آنجا که پروردگار متعال می‎فرماید: «ادعونی استجب لکم» برآورده شدن حاجت، وعده الهی به آن تعلق گرفته که اگر شخص از خدا بخواهد، خدا برآورده خواهد کرد این طلب از خدا باید واقعی و حقیقی باشد.

منبع:

عالمان شهر اخلاق، سرپرست گروه مولفین سید محمدمهدی طباطبایی.