تبیان، دستیار زندگی
ضمن توضیح و معرفی بخشنامه عندالاستطاعه بودن مهریه، به بیان معایب و محاسن آن می پردازیم : برخی از محاسن این بخشنامه عبارتند از: 1- در صورت توافق زوجین به درج شرط مزبور در سند نكاحیه ، دائر به عندالاستطاعه بودن مالی زوج نسبت به مهریه زوجه و با توجه
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

وقتی به داماد دستبند می زنند

مبانی حقوقی مهریه (4)

وقتی به داماد دستبند می زنند

لینک مقاله اول (کی داده کی گرفته )

لینک مقاله دوم (آنچه عندالمطالبه است)

لینک مقاله سوم (عندالاستطاعه بودن مهریه)

ضمن توضیح و معرفی بخشنامه ی عندالاستطاعه بودن مهریه، به بیان معایب و محاسن آن می پردازیم :

برخی از محاسن این بخشنامه عبارتند از:

1- در صورت توافق زوجین به درج شرط مزبور در سند نكاحیه ، دائر به عندالاستطاعه بودن مالی زوج نسبت به مهریه زوجه و با توجه به لزوم تأدیه مهریه ی زن به نرخ روز (محكوم به)  نتیجه ی ضمنی این توافق به نفع زوجه در دریافت مطالبات خویش به نرخ روز (مازاد بر میزان آن به هنگام مطالبه زن)، البته در صورت وصول خواهد بود.

2- نفقه قوت دیگر بخشنامه ی مزبور در «توافقی بودن» شرط مقرر در آن است، بدین معنا كه زن مجبور به پذیرش «عندالاستطاعه شدن مالی زوج نسبت به مهریه» نبوده و صرفاً‌ در صورت موافقت زوجین در شرط ضمن عقد نكاح و امضای ذیل متون مربوطه، باید آثار حاصل از آن پذیرا باشند.

3- مفید شدن درخواست اعمال ماده 2  قانون نحوه ی اجرای محكومیت‌های مالی از سوی زن (محكوم له)، مبنی بر تقاضای مرد(محكوم علیه مالی در دعوی مهریه) به بازداشت و زندان و كاهش نسبی زندان‌های مربوطه، به لحاظ لزوم مرعی داشتن شرط عندالاستطاعه بودن مال مرد و عدم امكان اعمال ماده فوق در عمل، از زمره دیگر موارد مزبور می‌باشد.

این مهم در صورت صداقت و درستی زوجین در رفتار با یكدیگر و نكوداشت حرمت، حقوق و زندگی مشترك می‌تواند از محاسن بخشنامه ی فوق محسوب گردد.

كلام دیگر :

گفتیم مهر توافق مالی زوجین در هنگام بستن عهده و پیمان نكاح بوده كه بر ذمه داماد نهند و او را با گفتن «یك بله» در پرداخت آن، هر زمان كه عروس خواست، ملزم كنند. این همان مهری است كه سعدی با صداقت كامل بدان اشاره كرده است:

یا به سازی به رنج و راحت دهر

یا به زندان شوی به علت مهر

پسر را نشاندند پیران ده

كه مهرت بر او نیست مهرش بده

گرچه، حدیث «مهریه» در فرهنگ و جامعه ی ما از بدو  تصمیم تشكیل ازدواج تا ختم آن، چه در دوره زندگی و حتی پس از مرگ، داستان مفصل و ادامه داری دارد كه گاه، به چند نسل می‌كشد.

اما باید قدری منصف و واقع‌ بین بود و نسبت به این معضل اجتماعی، فرهنگی و حقوقی كه ما از آن به عنوان «بحران مهریه در ایران» یاد كردیم، با نگاهی مسئولانه و خردمندانه اندیشید و تأمل كرد: باید گوشه و كناری از این وصلت‌ها و فرهنگ عمومی خانواده‌ها و جامعه عیب و ایرادی داشته باشد كه تا این اندازه سست و بی‌پایه و متزلزل است.

دامادها در معیت همسران جویای مهر خود دستبند زده در راهرو‌های دادگاه‌های خانواده، خجل و سرگردان و یا در گوشه زندانند و تكاپوی بر باد دادن آبرو و حیثیت خویش برای عسر و حرج خود و عروسان سر در گریبانند برای وصول مبلغ یا مبالغ مهریه خود كه كم یا زیاد وصول گشته یا ناگشته و باز، روز از نو و پریشان‌ حالی از نو...؟!

باید فهمید و فهماند بقاء و دوام زندگی خانوادگی در پیوند دلها میسر است كه آن هم جز با محبت و عشق، امكان به هم پیوستن را ندارد. صلح و صفای خانواده با سنگینی مهریه حاصل نمی‌شود. بلكه عشق و محبت است كه نگهدار آن است و به قول گاندی «هرگاه كه دلها با هم پیوستند. نادرست است كه به خاطر ملاحظات مالی، ازدواج به تأخیر یا منتفی شود... یگانه مناسبات شریف در ازدواج عشق است و رضایت متقابل... »لكن از این آرمان اخلاقی و انسانی تا پدیده‌های متعارف جامعه، از جمله «معضل زندانیان مهریه، بحران مهریه و از هم گسیختگی خانواده‌ها» فرسنگ‌ها فاصله است.

در حال حاضر، نمی‌توان رابطه بین پسر و دختر و زوجین و خانواده‌ها را با موعظه و اندرز و یا صدور بخشنامه‌های بی‌ضمانت و مشكل‌زا درمان كرد و از بین برد. پس یا حقوق باید آن را نادیده بگیرد و جوانان را به حال خود بگذارد و یا با ساختن قالب‌های ویژه و محدود‌كننده ی حقوقی، بر این معضلات اجتماعی لجام زند.

ناگفته پیداست كه یا باید شاهد وضعیت تأسف بار حاكم بر نوجوانان و جوانان پسر و دخترمان بود و بر انزوای تدریجی و شكنندگی روز افزون اصالت پایدار و هویت استوار آنها و خانواده‌ها و ظهور نابهنجاری‌های متعدد حاصل از آن چشم بی‌عنایتی دوخت و یا آن كه، به راهكارهای بهینه و مناسب و چند سویه در این ارتباط توسل جست. عمده‌ترین سازوكارهای پیشنهادی در این زمینه عبارتند از:

1- لزوم بازنگری، تدقیق عینی و متعارف ساختن قوانین و مقررات مربوط به حقوق خانواده و مهریه و به روز كردن آنها.

2- ایجاد صندوق حمایت مالی دولت از مهریه بانوان (صندوق یا بیمه مهریه) نسبت به زوج‌های فاقد درآمد یا ناتوان در پرداخت مهریه همسرشان و یا نسبت به عدم امكان دریافت مهریه از سوی زنان به جهت متواری بودن مرد محكوم علیه یا فاقد مال...

3- فرهنگ‌سازی عمومی: اقدام به توسعه ی كمی و كیفی «فرهنگ حقوق شهروندی و خانوادگی» از طریق آموزش همگانی خانواده‌ها و زوجین و ترویج علمی، اخلاقی و فرهنگی «ازدواج شایسته» در آنها توسط رسانه‌های جمعی و گروهی (با استفاده از كارشناسان و متخصصان حقوقی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و...)

4- ترویج و توسعه ی طرح‌های ملی‌«شناسایی و پاسداشت خانواده‌های شایسته» در رسانه‌ها و محافل علمی، دانشگاهی و اجتماعی

5- ایجاد تسهیلات ویژه ی مالی، حقوقی و فرهنگی متعدد در بین خانواده‌ها و جوانان در جهت نكوداشت كانون گرم خانوادگی و حصول به تفاهم تجانس روزافزون فیمابین.

6- تشویق و تحریض خانواده‌ها به جلب مساعدت مالی و حقوقی از زوجین جوان و حمایت از حقوق مالی زنان در هنگام عقد و فراهم ساختن امنیت روانی برای آنها  با تخصیص یا پذیرش نسبی یا كلی حقوق مزبور تا حصول تدریجی زوج به توانمندی مالی (ضمانت فرد یا افراد ثالث در پرداخت مهریه و درج آن در سند نكاحیه.)

7- انتخاب و تعیین درست میزان مهریه در بین خانواده‌ها براساس شاخص‌های واقعی و عینی زوجین (توانایی مالی مرد- وضعیت شغلی و اجتماعی وی و...)

8- ایجاد «بانك اطلاعات اموال» و به روز رسانی مستمر آن به منظور تضمین آتی نیل به حقوق زنان و پیشگیری از نقل و انتقال غیرقانونی اموال زوج (با قصد فرار از دین).

نویسنده : محمدرضا زمانی درمزاری -وكیل دادگستری و مشاور حقوقی

منابع:

- دكتر مدرس، علی. مقدمه‌ای بر مهر

- زمانی درمزاری، ‌محمدرضا. حقوق خانواده به زبان ساده (راهنمای عملی نحوه مطالبه و وصول مهریه در محاكم دادگستری و مراجع ثبتی)، جلد اول، چاپ دوم، انتشارات بهنامی، 1385

- زمانی درمزاری، محمدرضا. حقوق خانواده به زبان ساده (ازدواج و طلاق)، جلد دوم، چاپ اول، انتشارات فرانك، 1384

- آرشیو حقوقی مؤسسه حقوقی نیك داد. فایل حقوق خانواده و دعاوی خانوادگی، 85-1381

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.