معرفی و نقد ترجمههای صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه، مجموعهای از ادعیه امام سجاد (ع) است كه بعد ازقرآن كریم و كتاب مقدس نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهیشمرده میشود. و به حق «اخت القرآن»، «انجیل اهل بیت (علیهمالسلام») و «زبور آلمحمد (ص») لقب یافته است. پیشوای چهارمبعد از حادثه خونین كربلا كه همه راهها را برای بیان حقایقمسدود یافت، با زبان دعا به ارشاد بشر پرداخته و تا ابد بهجوامع انسانی رهنمودهای ارزندهای ارائه میدهد; رهنمودهایی كهاندیشمندان سترگ و دانشمندان بزرگ را حیران ساخته است. تا جاییكه نگارنده اطلاع دارد، تاكنون 13 ترجمه از این كتاب ارزشمند به زبان فارسی صورت گرفته، كه به آنها اشاره میگردد:
1- ترجمه علامه مرحوم میرزا ابو الحسن شعرانی.
2- ترجمه مرحوم مهدی الهی قمشهای.
3- ترجمه مرحوم فیض الاسلام.
4- ترجمه مرحوم صدر بلاغی.
5- ترجمه عمادزاده اصفهانی.
6- ترجمه محمد آیتی.
7- ترجمه سید احمد فهری.
8- ترجمه واحد تحقیقات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه.
9- ترجمه مرحوم دكتر اسد الله مبشری.
10- ترجمه حسین انصاریان.
11- ترجمه داریوش شاهین.
12- ترجمه مرحوم جواد فاضل.
13- ترجمه محسن غرویان - عبد الجواد ابراهیمی.
- از ترجمههای مذكور با اذعان به مقام شامخ علمی مترجمان و تشكر از سعی آن بزرگان شمارههای اول، دوم و پنجم نثری غامضدارد و به زبان روز نیست. ترجمههای چهارم، ششم، هفتم، هشتم،نهم و دهم به زبان روز بوده، از نظر صحت ترجمه نیز جای بحث ندارد.
- ترجمه شماره یازده نثری بسیار زیبا دارد; ولی از نظر صحتترجمه قابل تأمل است. ترجمه شماره دوازده اثر مرحوم جواد فاضل را نمیتوان ترجمه نامید. آن زندهیاد هرچه دل تنگشخواسته تحت عنوان ترجمه با نثری زیبا و ارزنده نگاشته است.
- ترجمه شماره سیزده نیز در یكی از مجلات تحقیقی مورد ایراد و اشكالات فراوان واقع گردیده و مترجمان محترم نیز تاكنون به نقد مزبور پاسخی ندادهاند.
محققین معتقدند كه سند صحیفه سجادیه متواتر است. مرحوم آیتالله العظمی بروجردی (ره) رسالهای درباره سند صحیفه سجادیه و پاسخ به اشكالاتی كه بر سند آن وارد شده، نگاشته و در آن سلسله اجازات خود را نقل كرده است.
«كتابشناس بزرگ» مرحوم علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در كتابارزنده «الذریعة الی تصانیف الشیعه» از 66 شرح صحیفه سجادیه با ذكر مشخصات، نامبرده است. متفكر بزرگ «باقر شریف قرشی»،پس از نقل شرحهای فوق، دو شرح دیگر را به آنها اضافه كرده است.
نگارنده نیز باید از شرحی كه اخیراً به زبان فارسی به نام «در دیار عاشقان» نوشته حجة الاسلام حسین انصاریان نشر یافته، یادكند.
بنابراین، تاكنون 69 شرح بر صحیفه سجادیه نگاشته شده است.
بر نگارنده است، جهت اطلاع خوانندگان محترم، به كتاب ارزنده«المعجم المفهرس لالفاظ الصحیفة الكاملة الامام علی بن الحسینزین العابدین (ع») كه سید علی اكبر قرشی پدید آورده و نیز معجمی كه محقق و اندیشمند والا مقام مرحوم دكتر سید جواد مصطفویتهیه كرده ولی هنوز به چاپ نرسیده، یاد كند.
از بعدی دیگر، ذكر نام كتاب «الدلیل الی موضوعات الصحیفةالسجادیة» برای كسانی كه میخواهند این كتاب شریف را به شكلموضوعی مورد مطالعه قرار دهند، مفید و ضروری به نظر میرسد.
در خاتمه باید گفت: جای تأسف بسیار است كه ما نیز باید مانند یكی از محققان، از صحیفه سجادیه به عنوان «كتابی ناشناخته» تعبیر كنیم.
امیدواریم، مسئولان ذی ربط ترتیبی اتخاذ فرمایند، تا كنگرهای پیرامون این كتاب مقدس و بنیادی نیز در خصوص آن شكل گیرد.
گفتند یافت مینشود جستهایم ما گفت آنك یافت مینشود آنم آرزوست
احمد باقریان - ماهنامه كوثر شماره 32
