در صحف ابراهیم و موسی علیهما السلام چه بوده است؟

فرهنگ ابراهیمی

روزی ابوذر، از رسول خدا (ص )پرسید:

اى پیامبر، در "صُحُف ابراهیم "چه بوده است ؟

پیامبر فرمود: تمامش مَثَل و حكمت بود. از جمله چنین بود:

من تو را نفرستادم كه دنیا بیندوزى، بلكه تو را فرستادم، تا دعاى مظلوم را از سوى من پاسخ دهى، و خواسته اش را برآوردى .(1)

و نیز در صحف ابراهیم چنین بود:

عاقل، تا خِرد خود را مغلوب نفس نساخته، سزاوار است اوقات خود را چنین تقسیم كند: ساعتى براى مناجات با پروردگار، ساعتى براى اندیشه درباره آفریده ها و صنایع بدیع خدا در خلقت، ساعتى، اندیشه به اینكه چه كرده و چه پیش فرستاده است (محاسبه نفس ) و ساعتى نیز به كارهاى حلال و نیازهاى مباح خود، از خوردن و نوشیدن بپردازد.

و... عاقل باید در یكى از این سه راه بكوشد:

توشه گیرى براى آخرت، تأمین معاش و زندگى، لذتهاى غیرحرام.

و... عاقل باید به زمان خود بصیر و بینا باشد، به كار خویش بپردازد، زبان خود را نگه دارد، هركس كه حرف زدن خود را از "اعمال خویش "به حساب آورد، سخنش كاسته خواهد شد، مگر آنچه كه به كارش مربوط شود"(2)

حكمت هاى موسوى

راه جویى و آشنایى ابوذر با تعالیمى از صحف ابراهیم، به تعالیم موسى، كلیم الله، راه یافت . ابوذر از پیامبر اسلام پرسید:

اى فرستاده خدا! در صُحف موسى چه بود؟

فرمود: همه آن ، عبرت و پند بود. از جمله اینها:

شگفت از كسى كه به آتش دوزخ ، یقین دارد، و... مى خندد!

شگفت از كسى كه مرگ را باور دارد، چگونه شادمانى مى كند!

شگفت از كسى كه به حال دنیا و دگرگونیهایش بیناست ، و مى بیند كه چگونه دنیا نسبت به اشخاص ، در تغییر و تبدیل است (و به كسى وفا نمى كند) چگونه به دنیا اطمینان مى كند.

شگفت از كسى كه به حساب فرداى قیامت یقین دارد، لیكن براى آن ، كار نمى كند!...(3)

ابوذر پرسید:

یا رسول الله! آیا از آنچه بر تو نازل شده و از تعالیم قرآن ، چیزى هست كه در صحف ابراهیم و موسى (علیهماالسلام ) هم آمده باشد)

پاسخ حضرت چنین بود:

اى ابوذر!... بخوان این آیات را قَدْ اَفلحَ من تَزكّى ... به تحقیق ، رستگار شد، كسى كه خود را پاك ساخت و خدایش را یاد كرد و نماز خواند، بلكه شما زندگى دنیا را مى گزینید، در حالى كه آخرت ، بهتر و پایدارتر است .اینها یعنى این چهار آیه در كتابهاى آسمانى پیشینیان آمده است ، در صحف ابراهیم و موسى.

پی نوشت ها:

1- إ نّی لَمْ اءبْعَثْكَ لِتَجْتَمِعَ الدنیا بَعْضَها على بَعضٍ وَلكِنّی بَعَثْتُكَ لِتَرُدَّ عَنّی دَعْوَةَ المظلومِ.

2-عَلَى الْعاقِلِ مالَمْ یَكُنْ مَغْلُوبا عَلى عَقْلهِ اءنْ یَكُونَ لَهُ ثَلاثُ ساعاتٍ: ساعَةٌ یُناجِی فِیها رَبَّهُ، وَساعةٌ یُفَكِّرُ فِیها فِی صُنْعِ اللّهِ تَعالى ، وَ ساعةٌ یُحاسِبُ فِیها نفسَهُ فیما قَدَّمَ وَاءخَّرَ، وَساعَةٌ یَخْلُو فِیها بِحاجَتِهِ مِنَ الْحَلالِ مِنَ المَطْعَمِ وَالْمَشْرَبِ. وَعَلَى الْعاقِلِ اءنْ یَكُونَ ظاعِنا إ لاّ فِی ثَلاثٍ: تَزَوُّدٍ لِمَعادٍ، اءوْ مَرَمَّةٍ لِمَعاشٍ، اءو لَذَّةٍ فِی غَیْرِ مُحَرَّمٍ. وَعَلَى الْعاقِلِ اءنْ یَكُونَ بَصِیرا بِزَمانِه ، مُقْبِلا عَلى شَاءْنِهِ، حافِظا لِلِسانِهِ. وَمَنْ حَسِبَ كَلامَهُ مِنْ عَمَلِهِ قَلَّ كَلامُهُ إ لاّ فِیما یَعْنِیهِ.

3-عَجَبٌ لِمَنْ اءیْقَنَ بِالنّار ثُمَّ ضَحِكَ، عَجَبٌ لِمَنْ اءیّقَنَ بِالْمَوْتِ كَیْفَ یَفْرَحُ، عَجَبٌ لِمَنْ اءبْصَرَ الدُّنْیا وَتَقَلُّبَها بِاءهْلِها حالا بَعْدَ حالٍ ثُمَّ هُوَ یَطْمَئِنُّ إ لَیْها، عَجَبٌ لِمَنْ اءیْقَنَ بِالْحِسابِ غَدا ثُمَّ لَمْ یَعْمَلْ.

منبع:

محدثی، جواد، نای حکمت