چراغ‌قرمز برای نسل آینده: رویارویی با اعتیاد دیجیتالی

دسترسی آسان به اینترنت مشکلات خاص خود را دارد که اخیراً روانپزشکان در سراسر جهان متوجه آن شده‌اند که این فضا پتانسیل اعتیادآور دارد.

کودکان و نوجوانان ممکن است به اینترنت به‌عنوان ابزاری برای مقابله با احساسات یا مشکلات ناخوشایند روی بیاورند. آنلاین شدن می‌تواند به طور موقت احساسات ناخوشایند را تسکین دهد و آرامش را فراهم کند، اما به‌تدریج منجر به استفاده ناسالم از اینترنت و رایانه می‌شود.

کودکان و نوجوانانی که از اضطراب و افسردگی رنج می‌برند بیشتر در معرض خطر اعتیاد به فضای مجازی هستند؛ زیرا ممکن است از اینترنت برای مقابله با مشکلات خود استفاده کنند. کسانی که مشکلات اعتیاد دیگری مانند الکل و مواد مخدر دارند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. نوجوانانی که فاقد حمایت اجتماعی هستند یا از نظر اجتماعی فعال نیستند، تمایل دارند از اینترنت به‌عنوان شبکه اجتماعی خود استفاده کنند و به‌تدریج به آن معتاد می‌شوند.

کودکان و نوجوانان چگونه معتاد فضای مجازی می‌شوند؟

نمایشگرها جریان مداومی از تحریک را ارائه می‌دهند که نادیده‌گرفتن آن برای افراد به‌ویژه جوانان دشوار است.

دوپامین هورمونی است که مسئول پیش برندگی و تقویت عادات است. محرک‌های تولید شده توسط نمایشگرها می‌توانند سیستم پاداش دوپامین را در مغز فعال کنند و یک حلقه بازخورد دوپامین مشابه آنچه در مغز مصرف‌کنندگان نیکوتین یا کوکائین یافت می‌شود ایجاد کنند.

هر پست در شبکه‌های اجتماعی، پاداش در یک بازی یا محتوای سرگرم‌کننده، مغز فرد را با دوز قوی اما زودگذر دوپامین پر می‌کند. تقریباً بلافاصله، مغز مشتاق دوز دیگری از «دارو» است و کاربر را با ضعف کنترل تکانه و اشتیاق برای پاداش دیگری رها می‌کند.

شرکت‌های فناوری از حلقه‌های دوپامین کاربران استفاده می‌کنند تا محصولاتشان را اعتیادآورتر کنند و بتوانند تعامل و صدالبته مهم‌تر از آن درآمد خود را به حداکثر برسانند. ازآنجایی‌که این شرکت‌ها بیشترین درآمد خود را از تبلیغات به دست می‌آورند، انگیزه‌ای برای طراحی پلتفرم‌هایی دارند که صرف‌نظر از عواقب آن برای سلامت روان، زمان صرف شده توسط کاربران را به حداکثر می‌رساند.

این امر باتوجه‌به افزایش تعداد کاربران جوانی که به چنین محصولاتی معتاد هستند، نگران‌کننده است.

درحالی‌که مغز بزرگسالان توسعه‌یافته‌تر است و قادر به اعمال کنترل تکانه است، مغز کودکان مستعد تغییرات قابل‌توجهی در ساختار و اتصال است که می‌تواند رشد طبیعی مغز را متوقف کند، منجر به اعتیاد به صفحه‌نمایش شود و به پیامدهای بی‌شمار دیگری کمک کند.

تله‌های اعتیادآور در فضای اینترنتی

در یک سری از مطالعات منتشر شده، دکتر کیمبرلی اس. یانگ، روان‌شناس دارای مجوز و متخصص شناخته شده بین‌المللی، انواع مختلف اعتیاد به اینترنت را دسته‌بندی کرده است.

اعتیاد به فعالیت‌های جنسی آنلاین: استفاده از پورنوگرافی آنلاین، اتاق‌های گفتگو بزرگسالان اعتیادآور است. فردی که از اعتیاد به فعالیت‌های جنسی آنلاین رنج می‌برد، به دلیل تخیلات جنسی غیرواقعی که در فیلم‌های پورن دیده است، اغلب برای ایجاد روابط صمیمی و واقعی در دنیای واقعی تلاش می‌کند و عموما ناموفق است.

اعتیاد به روابط سایبری: روی‌آوردن به اتاق‌های گفتگو یا شبکه‌های اجتماعی برای ایجاد روابط آنلاین نیز اعتیادآور است. معتادان به روابط سایبری وسواس زیادی برای یافتن روابط در پلتفرم‌های آنلاین دارند. در نتیجه، افراد معتاد ممکن است ارتباط خود را با دنیای واقعی از دست بدهند و منجر به تخریب روابط شخصی واقعی شوند.

اجبار خالص: درگیرشدن در فعالیت‌های تعاملی آنلاین، از جمله قمار، معاملات سهام، حراج‌ها و خرید آنلاین نیز گروه دیگری از اعتیاد را مشخص می‌کند. زمان بیش از حد صرف شده در چنین فعالیت‌هایی ممکن است منجر به خرج‌کردن بیش از حد، ازبین‌بردن ثبات مالی فرد و ایجاد مشکلات در کار شود.

اعتیاد به بازی: هنگام انجام یک بازی، به‌راحتی می‌توان زمان را از دست داد. متأسفانه، برای معتادان به بازی، این می‌تواند به معنای اجتناب از مدرسه یا کار باشد تا زمان بیشتریرا به بازی‌کردن اختصاص دهند.

جستجوی اجباری اطلاعات: تمایل غیرقابل‌کنترل برای جستجوی داده‌ها به‌صورت آنلاین نیز  دسته بعدی است. درجه خاصی از کنجکاوی طبیعی است. بااین‌حال، برخی از افراد نمی‌توانند در برابر اصرار جمع‌آوری اطلاعات در وب تا حد ایجاد مسائل اضطرابی شدید مقاومت کنند.

تأثیرات اعتیاد به فضای مجازی بر سلامت کودکان

استفاده از رسانه‌های اجتماعی با افزایش اضطراب و افسردگی مرتبط است، زیرا نوجوانان خود را به طور نامطلوبی با همسالان خود مقایسه می‌کنند.

کودکانی که دو سوم یا بیشتر از زمان آزاد خود را صرف بازی می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای پیامدهای منفی سلامت روانی، از جمله اضطراب، افسردگی و مصرف مواد هستند.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد چندوظیفه‌ای، مانند استفاده از رسانه‌های اجتماعی، پیام کوتاه و تماشای تلویزیون در حین انجام تکالیف، عملکرد شناختی و یادگیری را تضعیف و به خطر می‌اندازد .

کودکانی که به صفحه‌نمایش اعتیاد دارند ممکن است از بی‌خوابی، کمردرد، نوسان وزن، مشکلات بینایی، سردرد، اضطراب، عدم صداقت، احساس گناه و تنهایی رنج ببرند. در نهایت، اثرات درازمدت اعتیاد به صفحه‌نمایش می‌تواند آسیب مغزی شدید باشد.

باتوجه‌به افزایش خطر اعتیاد به صفحه‌نمایش در بین کودکان، آکادمی اطفال آمریکا توصیه‌های جدیدی برای استفاده از رسانه‌های کودکان صادر کرده است:

برای کودکان کمتر از 18 ماه، از رسانه‌های صفحه‌نمایش غیر از چت تصویری خودداری کنید. اگر می‌خواهید رسانه‌های دیجیتالی را معرفی کنید، برنامه‌های باکیفیت را انتخاب کنید و با بچه‌هایتان آن را تماشا کنید تا به آنها کمک کنید بفهمند چه چیزی می‌بینند.

برای کودکان 2 تا 5 سال، استفاده از صفحه‌نمایش را به 1 ساعت در روز و برنامه‌های باکیفیت محدود کنید. والدین باید رسانه‌ها را با کودکان مشاهده کنند تا به آنها کمک کنند آنچه را که می‌بینند درک کنند و آن را در دنیای اطراف خود اعمال کنند.

برای کودکان ۶ سال و بالاتر، محدودیت‌های ثابتی برای زمان استفاده از رسانه‌ها و انواع رسانه‌ها قائل شوید و مطمئن شوید که رسانه‌ها جای خواب کافی، فعالیت بدنی و سایر رفتارهای ضروری برای سلامتی را نمی‌گیرند.

همه کودکان و نوجوانان به خواب کافی (8-12 ساعت، بسته به سن)، فعالیت بدنی (1 ساعت) و زمان دوری از رسانه نیاز دارند.

زمان‌های بدون رسانه (مانند شام‌های خانوادگی) و مناطق بدون رسانه (مانند اتاق‌خواب) را تعیین کنید. کودکان نباید در اتاق‌خواب خود با وسایلی مانند تلویزیون، کامپیوتر و گوشی‌های هوشمند بخوابند.

گفت‌وگو با فرزندان خود را حفظ کنید. برقراری ارتباط مستمر در مورد وظایف شهروندی و امنیت آنلاین از موارد مهم تربیت فرزندان است.

توجه: مهم است که بدانید استفاده از رسانه شما می‌تواند تأثیر منفی بر کودکان داشته باشد. ایجاد یک برنامه شخصی‌سازی‌شده برای استفاده از رسانه برای خانواده خود را در نظر بگیرید. برنامه‌های رسانه‌ای باید سن، سلامت، شخصیت و مرحله رشد هر کودک را در نظر بگیرند.


https://www.nicklauschildrens.org/campaigns/safesound/blogposts/why-are-kids-so-addicted-to-screens
https://diamondrehabthailand.com/what-is-internet-addiction/#What_are_the_different_types_of_internet_addiction
http://myhealth.moh.gov.my/en/cyber-addiction-among-children-and-adolescent/

---