آقای عبدالحسین حائری ( چهره های ماندگار)
نخبه كسی است كه كارهایش را با دقت كامل و صادقانه انجام دهد .
تبیان : لطفاً خلاصه ای از زندگینامه خود را بفرمایید.
بنده در شب اول محرم 1345 ق ، مطابق با تیرماه 1306 ش در شهر قم متولد شدم. اگر چه اصلیت من یزدی است . پدرم آقا میرزا احمد حائری از علمای روزگار خود بود و پدربزرگم ( پدر مادرم ) آیت ا... حاج شیخ عبدالكریم حائری یزدی ، مؤسس حوزه علمیه قم بودند . من در همان اوان كودكی قرآن و قدری خواندن و نوشتن را در مكتب فراگرفتم. بعد هم نزد پدرم مقداری مقدمات عربی و بعضی كتاب های لغت و دروس مدرسه ای را خواندم . سپس سطوح عالی فقه و اصول را تا سن نوزده سالگی نزد اساتیدی چون آیات عظام حاج شیخ مرتضی حائری ( دایی ام ) ، حاج شیخ محمد صدوقی ، حاج سید محمدرضا گلپایگانی به پایان رساندم . بعد از آن نزد مراجع عالیقدری همچون آیات عظام حاج سید محمد تقی خوانساری ، حاج سید صدرالدین صدر ، حاج سید محمد حجت و حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی دروس خارج را گذراندم و در سن 24 سالگی به درجه اجتهاد نائل شدم. سپس به تهران آمدم و در كتابخانه مجلس مشغول كار شدم. هفده سال عضو هیئت مؤلفان لغت نامه دهخدا بودم و بر چاپ چند جلد از آن نیز نظارت داشتم.تبیان : چه شد كه به كار كتاب شناسی و فهرست نگاری روی آوردید ؟
در سال 1330 به دلایل مختلف به تهران مهاجرت كردم. در آنجا به طور اتفاقی با آقای تفضلی ، معاون وقت كتابخانه مجلس آشنا شدم و ایشان از من دعوت كرد به كتابخانه مجلس بیایم. در آنجا نسخه های خطی را به من نشان دادند و من از همان موقع شروع به نسخه شناسی و فهرست نگاری كردم . كاری كه تا به امروز هم ادامه پیدا كرده است . البته قبل از من بزرگانی چون ابن یوسف شیرازی ، سعید نفیسی و .... همین كار را در این كتابخانه انجام می دادند .پس از تأسیس اداره بررسی و تحقیق در كتابخانه ، در سال 1343 ، مسئولیت آنجا به عهده بنده گذاشته شد. در سال 1354 ریاست كتابخانه را عهده دار شدم و در سال 1363 نیز ریاست كتابخانه شماره دو مجلس به بنده واگذار شد . در سال 1368 هم به عضویت هیئت امنای كتابخانه های عمومی كشور درآمدم .
تبیان : برای علاقه مندان توضیح دهید كه فهرست نگاری نسخ خطی به چه صورت است و اهمیت این كار در چیست؟
فهرست نویسی دو ركن اصلی و اساسی دارد: یكی نسخه شناسی و دیگر كتاب شناسی . هر نسخه خطی شامل اسم ، موضوع ، نام مؤلف و محتواست . شناختن این موارد در حوزه كار كتاب شناسی است.نسخه شناسی عبارت است از شناختن نوع جلد ، كیفیت و نوع كاغذ ، نوع خط ، تعداد صفحات و تعداد سطور هر صفحه . در گذشته به دلیل كمبود كاغذ و دلایل دیگر روزهای مهم ، وقایع تاریخی و خاطرات را در حاشیه كتاب ها می نوشتند . یك فهرست نویس باید به این موارد هم توجه كافی داشته باشد. كتاب شناس حتی به اسم روی كتاب نباید اطمینان كند. باید خودش تحقیق كند تا به عنوان واقعی یا نام مؤلف دست یابد . به هر حال این كار مستلزم دقت فراوان ، اطلاعات كافی و بالاتر از همه عشق است.
اهمیت فهرست نگاری در این است كه در تدوین تاریخ علم كشور خودمان بسیار لازم است. ما باید ابتدا نسخه های خطی را بشناسیم ، مؤلفان را بشناسیم تا بتوانیم خودمان تاریخ علممان را تدوین كنیم.