تبیان، دستیار زندگی
مهاجرتهای اقوام آریائی نژاد ماد ازحدود3500 سال پیش به منطقه غرب ایران ومحدوده فعلی استان همدان واختلاط وسلوك...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رد پای همدان در تاریخ كهن ایران

در پای همدان در تاریخ كهن ایران

مهاجرتهای اقوام آریائی نژاد ماد از حدود3500 سال پیش به منطقه غرب ایران و محدوده فعلی استان همدان و اختلاط و سلوك آنان با اقوام مستقر در منطقه به تدریج منجر به شكل گیری نخستین حكومت فراگیربه مركزیت هگمتانه (همدان) در فلات قاره ایران گشت و این حكومت در 650 قبل از میلاد در اوج اقتدار خود ضمن غلبه بر بزرگترین قدرت سیاسی و نظامی آن عصر یعنی دولت آشور قلمرو خود را از شرق به آسیای میانه و درغرب به قلب آسیای صغیر بسط داد.

بر اساس نوشته های هرودوت مورخ یونانی به دستور دیاكو نخستین پادشاه ماد درهگمتانه (همدان) پایتخت آنان استحكامات عظیمی شامل قلاع تو در تو و قصرهای سلطنتی بر پا گشت. اكثریت محققین علوم تاریخ و باستان شناسی را عقیده بر این است كه تپه امروزی هگمتانه در دل شهر همدان برجای مانده بقایای همین تاسیسات میباشد.

این تپه طی چندین سال اخیر مورد كاوشهای باستانشناسی قرارگرفته و كارگاههای كاوش و اشیاﺀ به دست آمده در معرض دید علاقمندان قراردارد. همچنین انجام حفاری های باستان شناسی در تپه های گودین نزدیك كنگاور و نوشیجان در ملایر گوشه هائی از فرهنگ وتمدن اقوام ماد را دراین زمان برما آشكار ساخته كه از جمله آنها می توان به نخستین اشكال خط و نگارش و سكه های اولیه و مظاهر فرهنگ دینی و معماری ایرانی اشاره نمود.

از دوره هخامنشیان علاوه بر سنگ نبشته های میخی گنجنامه همدان تعداد قابل توجهی اشیا ﺀ زرین و سیمین و نیز بقایای كاخهای سنگی به یادگار مانده است كه علاقمندان می توانند از آنها در موزه ملی كشور و موزه تپه هگمتانه بازدید كنند از دوره های سلوكی و اشكانی در همدان مجسمه شیر سنگی و گورستان پارتی و در نهاوند نشانه هائی از یك معبد برجای است.

شهر همدان در دوره ساسانی یكی از ضرابخانه های این حكومت بوده و سكه های متعددی از این دوره در دست می باشد. شهر نهاوند نیز در این زمان دارای اهمیت ویژه ای بود و دژ مستحكمی در آن قرارداشت و یكی از مراكز ایالات اسپهبد نشین هفتگانه این دوره بود. اعراب در یورش به ایران فتح نهاوند را فتح الفتوح نامیدند و گشودن همدان را به سال 645 میلادی پس از فتح نهاوند بزرگترین پیروزی خود بر ساسانیان شمرده اند.

در پای همدان در تاریخ كهن ایران

از آثار این دوره می توان به غار قلعه جوق در فامنین و بقایای قلعه ای در همان محل اشاره كرد. نفوذ و گسترش اسلام در ایران تغییرات و تكامل شگرفی رابرپایه تعالیم اسلام و اصول هنرها و معماری قدیمی كشور سبب شد. از این دوره 1400 ساله در نقاط مختلف استان یادمانهای متعددی برجای مانده كه اهم آنها عبارتند از بنای بسیار زیبا وارزشمندی همچون:

گنبد علویان از دوره سلجوقی – برج قربان – بقعه استر و مردخای – بقعه خضر از قرون 7تا9 هجری درهمدان امامزده ازناو از دوره سلجوقی در فامنین – امامزاده هود و اظهر دررزن و بقعه حبقوق نبی در تویسركان از قرن هشتم –امامزاده یحیی – امامزاده حسین و امامزاده اسماعیل درهمدان و نیز كاروانسرای فرسفج و مدرسه علوم دینی شیخ علیخان زنگنه در تویسركان – آب انبار و سنگ نبشته ای معروف به كتیبه آقاجان بلاغی مربوط به بنای یك سد در اسدآباد – یخچال میرفتاح در ملایر و حمام حاج آقا تراب در نهاوند و نیز تعدادی پل شامل پل شكسته (خسروآباد) در اسدآباد- پل كوریجان و آبشینه در همدان پل جهان آباد در فامنین– پل فرسفج ومجموعه بازار در تویسركان و پل زرامین در نهاوند جملگی از دوره صفوی و بازار و مسجد جامع و میدان امام همدان و بازارملایر از ابنیه مهم بعد از دوره صفوی.

گذشته از آثار تاریخی استان همدان از لحاظ طبیعی نیز دارای جاذبه های خاصی است كه از جمله آنها می توان به غار بی نظیر و بسیار زیبای علیصدر در شهرستان كبودرآهنگ – گردشگاههای گنجنامه و عباس آباد در همدان – پارك زیبای ملایر- سراب گیان نهاوند وییلاقات خوش آب وهوای شهرستان اسدآباد اشاره نمود.

در پای همدان در تاریخ كهن ایران

وجود مجموعه جالب و بی بدیل جاذبه های فرهنگی – تاریخی و طبیعی و ارتباطات سهل این استان با مركز كشور و نیز آب و هوای خنك آن در فصل بهار و تابستان استان همدان را به عنوان یكی از مهمترین قطبهای گردشگری مطرح نموده و در سال جاری این استان به لحاظ جذب گردشگر در كشور توانست رتبه چهارم را احراز نماید همچنین در راستای برنامه ملی توسعه گردشگری كشور شهر همدان به عنوان منطقه مدل گردشگری انتخاب گردیده است كه انشاﺀ الله با اجرای این برنامه شهرهمدان و این استان جایگاه واقعی خود را در كشور و جهان خواهد یافت و خواهد توانست با بدل شدن به یك قطب اساسی گردشگری به شكوفائی اقتصادی كشور نیز كمك شایانی بنماید.

در خاتمه شایان ذكر است همدان از دیر باز مهد پرورش مردان بزرگی در زمینه علم و هنر– عرفان – دین وسیاست بوده است كه از جمله این مشاهیر می توان به فیلسوف عالیقدر جهان اسلام ابوعلی سینا - شاعر وارسته و عارف بزرگ باباطاهر- عارف دلسوخته و حق طلب عین القضاه همدانی و نیز مردان علم و سیاست نظیر خواجه رشید الدین فضل اله همدانی وزیر مشهور ایلخانیان مغول وهمچنین ادبا و شعرای گرانقدری چون میرزاده عشقی - مفتون همدانی و عارف و همچنین مردان دین وسیاست چون سید جمال الدین اسدآبادی اشاره نمود. بدین لحاظ عاشقان و شیفتگان مظاهر فرهنگ و تمدن ایران و اسلام می توانند علاوه بر آثار و ابنیه تاریخی استان از بناهای یادبودی كه برای برخی از این بزرگان برپا شده نظیر آرامگاه بوعلی و باباطاهر نیز بازدید نمایند.

منبع:

تبیان همدان

مطالب مربوط به استان:

همدان و بوعلی

غار شگفت انگیز علیصدر

پیشینه تاریخی نام همدان

همدان گهواره تمدن و تاریخ