مبارزه بیولوژیکی علیه هجوم مگس های سفید

سیزدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: مبارزه بیولوژیکی علیه هجوم مگس های سفید
نام ارائه دهنده/دهند گان: کیانا یوسفیان، ثمین صداقت زاده و مبینا ابویی
زمینه و نوع پروژه: زیست محیطی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: فرزانگان 2
 چکیده پروژه
با توجه به اهمیت موضوع مگس های سفید و همچنین اشکالاتی که در زندگی، جامعه و محیط زیست تهران و بلکه ایران فراهم آورده است، افزایش حضور سفید بالک‌ها در شهر و تلاش های بسیاری که برای مبارزه با آن ها شده ولی به نتیجه درستی نرسیده است، دانش آموزان تصمیم گرفتند تا برای معضل مگس های سفید چاره اندیشی کنند.

 مقدمه
با توجه به اهمیت موضوع مگس های سفید و همچنین اشکالاتی که در زندگی، جامعه و محیط زیست نه تنها تهران، بلکه ایران فراهم آورده است. از جمله اینکه کوچک بودن مگس سفید قابلیت ورود به دستگاه تنفسی از طریق حفرات بینی و دهان را برای این حشره فراهم آورده است، سبب شده تا این حشره بتواند سبب بروز التهاب و عفونت در دستگاه تنفس فوقانی شده و زمینه را برای بروز عفونت های فرصت طلب قارچی و باکتریایی فراهم کند. این حشره در زمینه انتقال آلودگی نیز می تواند تاثیر گذار باشد و با انتقال بیماری و انتقال ویروس ها حتی باعث بروز مشکلاتی برای بیماران خاص شود. در نتیجه باید در زمینه جلوگیری از افزایش آن و دیگر معضلات زیست محیطی چاره اندیشی کرد. سفیدبالک‌ ها با تغذیه از شیره گیاهان (مانند یک پشه) از خود عسلک تولید می‌ کنند، وجود عسلک باعث می ‌شود تا گرد و خاک جذب گیاهان شود و نوعی از قارچ که تاثیر منفی در گیاهان زینتی و گلخانه ‌ای دارد در گیاهان رشد کند. راهکارهای مطرح شده نیز به خودی خود مشکلاتی را از جمله هدر رفت بسیاری از منابع خصوصا آب، بودجه، وقت و همچنین مشکلات زیست محیطی پدید آورده است. مبارزه بیولوژیکی علیه این مشکل یکی از به صرفه ترین روش ها بر علیه این حشره است. به همین علت دانش آموزان در این پژوهش به بررسی روش های طبیعی و غیر شیمیایی برای کاهش جمعیت این حشره پرداختند.

  هدف
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر تولید افشره گیاهی برای دفع مگس های سفید با استفاده از عصاره گیاهان دافع بود.

 روش
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش های آزمایشی بود. ترکیبات آلی موجود در عصاره گیاهان از اهمیت زیادی برخوردار است به همین دلیل دانش آموزان برای انتخاب گیاهان معیار هایی مد نظر قرار دادند که به شرح زیر است: 1) به صرفه بودن در هزینه و امکان تهیه آسان 2) نیاز هر چه کمتر به آبیاری 3) به دلیل استفاده از عصاره گیاهان به شکل افشره، انتخاب گیاهانی با بوی خوش و با خاصیت ضد حشره 4) شرایط کشت آسان و چهار فصله بودن گیاه 5) فواید دارویی گیاهان 6) دارای خاصیت زیبا سازی محیط زیست

با توجه به نیاز دانش آموزان به عصاره گیری و همچنین امکانات کمی که در دسترس بود، آن ها برای گرفتن عصاره از میان روش هایی همانند التراسونیک، ماسراسیون، پرکولاسیون و..... از روش ماسراسیون استفاده کردند. دانش آموزان ابتدا ظرف شیشه ای را در قابلمه ای که از آب جوش آمده پر شده بود، به مدت ده دقیقه قرار دادند و آن را ضد عفونی کردند. این کار باعث از بین رفتن باکتری ها و جلوگیری از خراب شدن رزماری شد. سپس برگ های رزماری و دو گیاه دیگر (که از دو یا سه شاخه جدا شده بود) را داخل شیشه ریختند. شیشه را با حلال مناسب (برای عطر روغن زیتون و برای افشره دافع حشرات اتانول 85 درصد) پر کردند. سر آن را 12 میلی لیتر خالی گذاشتند (تمام رزماری و دو گیاه در روغن فرو رفته بود). سپس درب شیشه را بسته و آن را به مدت دو هفته رو به روی آفتاب قرار دادند. در این مدت روغن کم کم گرم شد و عطر رزماری و گیاهان دیگر را به خود گرفت. سپس به وسیله کاغذ صافی یا پارچه تفاله ها را از عصاره جدا کردند و عصاره مورد نظر را به دست آوردند. با ریختن عصاره در ظرفی و ریختن مقداری از آن بر روی مکان مورد نظر (که در این جا درختان توت در پارک بودند) نتایج را مشاهده کردند. نتایج به دست آمده از آزمایش نشان داد جمعیت مگس سفید روی نوار زرد و یا در اطراف درخت اول که بر روی آن عصاره ریخته شده بود، به طور قابل توجهی کمتر از درخت دوم بود که عصاره ای روی آن نبود. همچنین با توجه به میزان عصاره که در درخت اول بیشتر از درخت سوم بود، جمعیت این حشره متغیر بود (درخت اول کمتر از درخت سوم). از عطر مربوطه برای کودکان استفاده شد، نتایج دارای مقبولیت بالا ودافع حشرات مورد نظر بود. با توجه به آزمایش انجام شده بر روی این درختان نتیجه گیری شد، در مکانی که عصاره این سه گیاه وجود داشت تراکم و فعالیت سفیدبالک ها به میزان کمتری دیده شد و همچنین هیچ گونه عوارضی را پدید نیاورده است. پس می توان این آزمایش را آزمایشی موفق در زمینه کاهش مگس سفید دانست.

مهارت های کسب شده
1. آشنایی با شیوه انجام کار گروهی
2. آشنایی با شیوه های جستجو در اینترنت
3. آشنایی با شیوه انجام پژوهش و نوشتن مقاله
4. آشنایی با نحوه ارائه گزارش عملکرد
5. آشنایی با روش ایده یابی (توفان مغزی)
6. آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
7. آشنایی با پروپوزال نویسی
8. آشنایی با نحوه انجام آزمایش

 پژوهش حاضر در مورد چه بود؟ سفید بالک ها
1. حشره مالاریا
2. سفید بالک ها
3. موش
4. گربه

مطالب مرتبط:
از بین بردن مگس های سفید
کنترل و مبارزه با پشه های سفید تهران

تهیه کننده: مهدی رحمانی - تنظیم کننده: محبوبه همت