سیره رسول اکرم در معاشرت با مردم
در کتاب ارشاد القلوب دیلمی روایت شده است که:
«رسول خدا صلی الله علیه و آله لباس خود را شخصاً وصله می‌کرد و کفش خود را تعمیر می‌نمود. گوسفندان خود را می‌دوشید. با بردگان هم‌غذا می‌شد و بر زمین می‌نشست بر چهار‌پای بدون زین سوار می‌شد و دیگری را بر پشت خود سوار می‌کرد. مایحتاج خانه را خود از بازار تهیه می‌کرد و به سوی خانه می‌برد. با غنی و فقیر یکسان رفتار و برخورد می‌کرد و در هنگام مصافحه دست خود را نمی‌کشید تا طرف مقابل دست خود را بکشد. به هر کسی می‌رسید سلام می‌کرد چه توانگر و چه درویش، چه کوچک و چه بزرگ.
اگر به خوردن دعوت می‌شد آن را کوچک نمی‌شمرد هر چند یک خرمای پوسیده باشد. مخارج زندگی آن حضرت سبک و کم بود.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دارای طبع بزرگ و خوش‌رو و خوش معاشرت بود. بدون آن که بخندد همیشه تبسّمی بر لب داشت، و بدون آن که چهر‌ه‌اش در هم باشد اندوهگین به نظر می‌رسید، و بدون آن که از خود ذلت نشان بدهد همواره متواضع بود، و بدون آن که اسراف کند سخاوتمند بود. قلبی رقیق و دلی نازک داشت و نسبت به همه مسلمانان رئوف و مهربان بود.»
در مکارم الاخلاق طبرسی(ره) آمده است که:
«رسول خدا صلی الله علیه و آله عادتش این بود که به آیینه نگاه می‌کرد و موی سر و صورت خود را صاف و مرتب می‌کرد و چه بسا این کار را در برابر آب انجام می‌داد، و نه تنها برای خانواده خود، بلکه برای اصحاب خویش نیز زینت می‌کرد.»
رسول خدا فرمود:
«خدا دوست دارد بنده‌اش وقتی برای دیدن دوستان از خانه خارج می‌شود خود را زینت کند و آماده نماید.»
در مکارم الاخلاق طبرسی (ره) از حضرت علی علیه‌السلام چنین روایت شده است:
«هرگز نشد رسول خدا صلی الله علیه و آله با کسی مصافحه کند و آن حضرت جلوتر از طرف مقابل دست خود را بکشد. و هرگز نشد که با کسی در کار و حاجتی همکاری کند و آن حضرت پیش از طرف مقابل از آن کار منصرف گردد. و هرگز نشد کسی با آن حضرت سر صحبت را باز کند و او قبل از طرف مقابل سکوت نماید. و دیده نشد پیش روی کسی پای خود را دراز کند.
و هرگز بین دو امر مخیّر نشد، مگر این که دشوارتر را انتخاب می‌نمود. اگر ظلمی به او می‌شد در مقام انتقام بر نمی‌آمد، مگر آن که حرمت‌های الهی هتک شود که در آن صورت خشم می‌فرمود و غضبش برای خدا بود. تا زنده بود در حال تکیه دادن غذا میل نفرمود. هیچ‌گاه چیزی از او خواسته نشد که در جواب، نه بگوید، و هرگز حاجت سائلی را رد نمی‌کرد، و چنانچه مقدور بود حاجت او را برمی‌آورد و اگر ممکن نبود با زبان نرم و شیرین او را راضی می‌ساخت.»
منبع:
سیمای پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله، امیرحسین علیقلی
