ویژه نامه شهادت امام محمد باقر (ع)

شخصیت اخلاقی
در گفتار راستگو ترین و در دیدار گشاده رو ترین و در بذل جان در راه خدا بخشنده ترین و در اخلاق متواضع ترین مردمان بود. از خوف خدا بسیار می گریست و هنگام مشكلات اهل بیت را جمع می كرد و با هم به ذكر و استغفار می پرداختند. قسمت عمده درآمد خود را در راه خدا انفاق می فرمود و خود مانند غلامانش در مزرعه كار می كرد. در زهد و فضل و تقوی و آشنایی با رموز قرآن و سنت و تفسیر و احكام شرع سرآمد همگان بود …

اصحاب امام باقر (علیه السلام)
آوازه علوم و دانش امام باقر (علیه السلام) چنان اطراف و اكناف پیچیده بود كه ملقّب به باقرالعلوم; یعنی شكافنده دانش ها گردید. در مكتب امام ابوجعفر باقر العلوم -كه درود فرشتگان بر او- شاگردانی نمونه و ممتاز پرورش یافتند كه اینك به نام برخی از آنان اشاره می ‏شود:

۱-ابان بن تغلب
او محضر سه امام - امام زین العابدین، امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام - را درک نمود . ابان از شخصیتهای علمی عصر خود بود و در تفسیر، حدیث، فقه، قرائت و لغت تسلط بسیاری داشت. والایی دانش ابان چنان بود که امام باقر علیه السلام به او فرمود: در مسجد مدینه بنشین و به رای مردم فتوا بده، زیرا دوست دارم، مردم فردی چون تو را در میان شیعیان ما ببینند.

۲-زراره
دانشمندان شیعه از میان شاگردان امام باقر و امام صادق علیهما السلام، شش تن را فقیه تر می شمرند  که زراره یکی از آنها است. از امام صادق نقل است که فرمود: اگر "برید بن معویه"، "ابوبصیر"، "محمد بن مسلم" و "زراره " نبودند، آثار پیامبر (معارف شیعه) از میان می رفت، آنان بر حلال و حرام خدا امین هستند. باز فرمود: برید، زراره، محمد بن مسلم و احول در زندگی و مرگ نزد من محبوبترین مردمان هستند.

۳-کمیت اسدی
شاعری سر آمد بود و زبان گویایش در دفاع از اهل بیت، اشعاری پر مغز می سرود. اشعارش چنان کوبنده و رسواگر بود که پیوسته از طرف خلفای اموی تهدید به مرگ می شد.

۴- محمد بن مسلم
فقیه اهل بیت و از یاران راستین امام باقر و امام صادق علیه السلام بود. چنان که گفته شد، امام صادق او را یکی از آن چهار تن به شمار آورده که آثار پیامبر به وجودشان پا برجا و باقی است.

شخصیت علمی
بی تردید چنان که بسیاری از علمای اهل سنت، نیز گفته اند، امام باقر علیه السلام در زمان حیات خویش شهرت فراوانی داشته و همواره محضر او از دوست دارانش، از تمامی بلاد و سرزمینهای اسلامی، پر بوده است. موقعیت علمی ایشان، به مثابه شخصیتی عالم و فقیه، به ویژه به عنوان نماینده علوم اهل بیت، بسیاری را وا می داشت تا از محضر او بهره گیرند و حل اشکالات علمی و فقهی خود را از او بطلبند. در این میان، اهل عراق که بسیاری از آنان شیعه بودند بیش از دیگران مفتون شخصیت آن حضرت شده بودند.

مراجعه کنندگان، خضوعی خاص نسبت به شخصیت علمی امام داشتند چنان که عبدالله بن عطای مکی گوید: علما را در محضر هیچ کسی کوچکتر از زمان حضور در محضر امام باقر علیه السلام ندیدم. حکم بن عینیه با تمام عظمت علمی اش در میان مردم، در برابر آن حضرت مانند دانش آموزی در مقابل معلم خود به نظر می رسید.

دوران زندگی و شهادت ایشان
امام باقر (علیه السلام) با پنج خلیفه از خلفای بنی امیّه معاصر بود كه عبارتند از: ولید بن عبد الملك (۹۶ ق) و سلیمان بن عبد الملك ( ۹۹ ق) و عمر بن عبد العزیز (۱۰۱ ق) و یزید بن عبد الملك (۱۰۷ق) و هشام بن عبد الملك ( ۱۲۵ ق) معاصر بوده است. و همه آنان جز عمر بن عبدالعزیز در ستمگری و استبداد و خودكامگی دست كمی از نیاكان خود نداشتند و پیوسته برای امام باقر (علیه السلام) مشكلاتی فراهم می نمودند.

ولی در عین حال، او از طریق تعلیم و تربیت، جنبشی علمی به وجود آورد و مقدّمات تأسیس یك مركز علمی اسلامی را در دوران امامت خود پی ریزی كرد كه در زمان فرزند بزرگوارش امام جعفر صادق (علیه السلام) به نتیجه كامل رسید.
وجود مقدس امام باقرعلیه السلام و روش و حركات او در مدینه، گرچه مبارزه‏ رو در رو و علنی با دستگاه طاغوتی هشام نبود، ولی همه‏ی آن برنامه ‏ها نشانه‏ی یكنوع مخالفت با آن دستگاه بود، سرانجام هشام تصمیم گرفت تا آن حضرت را از مدینه به شام تبعید كند. مامورین، آن حضرت را با پسرش امام صادق ‏علیه السلام از مدینه به شام آوردند و برای اهانت به مقام آن حضرت سه روز به او اجازه‏ی ورود به نزد هشام ندادند، و حتی آن‏ها را در اردوگاه غلامان جای دادند هشام بن عبدالملك به درباریان خود گفت: وقتی كه محمد بن علی ‏علیه السلام )امام باقر( وارد مجلس شد، نخست من او را سرزنش می ‏كنم، وقتی كه سكوت كردم شما به اتفاق او را سرزنش كنید. بعد از آن اتفاق هشام دستور داد آن حضرت را به زندان افكندند. ولی طولی نكشید كه روش آن حضرت در زندان، همه‏ی زندانیان را به سوی او جلب كرد، جریان را به هشام گزارش دادند، سرانجام هشام دستور داد آن حضرت را تحت نظر به سوی مدینه باز گرداندند.

سرانجام، امام باقر (علیه السلام) كه پیوسته مورد خشم و غضب خلیفه وقت، هشام بن عبدالملك بود، در روز دوشنبه ۷ ذیحجّه سال ۱۱۴ هجری قمری در ۵۷ سالگی به شهادت رسید. بدن مطهر آن دریای بیکران دانش خدایی در خاک بقیع، در کنار پدر و جد بزرگوارش امام حسن مجتبی و امام سجاد علیهما السلام به خاک سپرده شده است.

آنچه مسلم است این است كه امام باقرعلیه السلام با طرح مرموز و مخفیانه‏ ی هشام بن عبدالملك، مسموم شده و به شهادت رسید، ولی عامل و چگونگی آن به روشنی مشخص نیست. بعضی می‏نویسند: ابراهیم ‏بن‏ ولید بن یزید بن عبدالملك (پسر برادر زاده‏ی هشام) آن حضرت را مسموم نمود.  و بعضی می‏نویسند: زید بن حسن به دستور هشام، زهر را به زین اسب مالید و اسب را به حضور امام باقر آورد، و اصرار كرد كه آن حضرت بر آن سوار گردد، آن حضرت ناگزیر بر آن سوار شد و سرانجام به شهادت رسید. آن حضرت ساعات آخر عمر، كفنهای خود را كه پارچه سفیدی كه با آن احرام به جا آورده بود مشخص نمود.

زنان و فرزندان
فرزندان آن حضرت را هفت نفر نوشته اند: ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق ( ع ) و عبدالله که مادرشان ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر بود. ابراهیم و عبیدالله که از ام حکیم بودند و هر دو در زمان حیات پدر بزرگوارشان وفات کردند. علی و زینب و ام سلمه که از ام ولد بودند.

احادیثی چند از امام باقر(ع)
امام باقر (ع): خوشا به حال کسی که محضر مهدی (عج) را درک کند و در خدمت او باشد.    کتاب بحارالانوار جلد ۵۱ صفحه ۱۳۷

امام باقر (ع): از وعده های حتمی خدا قیام قائم ما است . هرکس در این گفتار شک و تردید به خود راه دهد خدا را به حال کفر و انکار ملاقات می کند.    بحارالانوار جلد ۵۱ صفحه ۱۴۰فضیل گوید از حضرت امام باقر (ع) پرسیدم : آیا برای ظهور امام زمان (عج) وقتی تعیین شده است ؟ امام سه بار فرمودند : آنان که برای ظهور امام زمان تعیین وقت میکنند دروغ می گویند.  کتاب بحارالانوار جلد ۵۲ صفحه ۱۰۳

امام باقر (ع): ای جابر زکات روزی انسان را زیاد میکند.  بحارالانوار جلد ۷۸ صفحه ۱۸۳

امام باقر (ع): همانا ، رسولخدا (ص) حق شفاعت امت اش را دارد و ما ، حق شفاعت شیعیان خودمان را داریم و شیعیان ما ، حق شفاعت خویشان خود را دارند. بحارالانوار جلد ۸ صفحه ۳۸ حدیث ۱۶

امام باقر (ع) فرمودند: سوگند به خدا ! شیعه ما نیست مگر کسی که تقوای الهی داشته باشد و از او اطاعت کند. ای جابر ! شیعیان ، شناخته نیستند مگر به تواضع و فروتنی و امانتداری و زیاد یاد خدا کردن و روزه و نماز و نیکی به پدر و مادر و تعهد نسبت به همسایگان فقیر و زمینگیر و مقروض و یتیمان و راستگویی و تلاوت قرآن ( فهم قرآن ) و بازداشتن زبان از غیبت مردم ، آنان در همه کارها امین اطرافیانشان هستند.  کافی جلد ۲ صفحه ۷۴ حدیث ۳

امام باقر (ع) فرمودند : به یقین ، شیعه علی (ع) ، به ورع و سخت کوشی و سِر نگهداری و دور بودن از کینه ها و محبت به دوستان خدا ، شناخته میشود.  بحارالانوار جلد ۶۶ صفحه ۴۹۳

امام باقر (ع) فرمود : به شیعیان ما این پیام را برسان که هرگز کسی به آنچه پیش خداست ، نمیرسد ، جز با عمل کردن.به شیعیان ما ، این پیام را برسان که بزرگترین حسرت خور در قیامت ، کسی است که عدالت را توصیف کند ، ولی خودش ، در عمل مخالفت کند.  کافی جلد ۲ صفحه ۳۰۰ حدیث ۵

حضرت امام محمد باقر (ع) فرمودند : مذاهب باطل شما را گمراه نکند ! به خدا ، شیعه ما نیست ، مگر کسی که اطاعت خدای بزرگ کند.   کافی جلد ۲ صفحه ۷۳ حدیث ۱

حضرت باقر فرمود: شیعیان ما كسانى هستند كه اطاعت خدا را كنند. بحارالانوار جلد ۱۷ ( جلد ۲ ) صفحه ۱۶۶

حضرت باقر (ع) فرمود شیعیان ما سه دسته هستند یك دسته مردم را می ‏مكند بوسیله ما و یك دسته همچون آینه هر چه در او نقش می ‏بندد نشان میدهند (یعنى حفظ اسرار نمیكند) یك دسته نیز همچون طلا سرخ اند كه هر چه در آتش بیافتند ارزش بیشتر یافته و مرغوب‏تر می شوند.  بحارالانوار جلد ۱۷ ( جلد ۲ ) صفحه ۱۶۶

منبع:بحارالانوار -کافی 
ـــــــــــــــــــــــــــــ


منبع: وبسایت بلاغ