قانون حمایت از خانواده چیست؟
داشتن خانوادههای سالم در هر جامعه از نشانههای پیشرفت و توسعهی آن جامعه است و از بسیاری از انحرافات و آسیبهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جلوگیری میکند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : چهارشنبه 1397/05/31
تأمین نیازهای مادی، روانی و اقتصادی، تنظیم رفتارهای جنسی، تولید مثل، ایجاد امنیت و آرامش، تأمین سلامتی و بهداشت اعضای خانواده، حمایت و نگهداری از فرزندان و آشنا کردن آنها با بسیاری از هنجارها و ارزشها از جمله عشق، شکیبایی، مهربانی، قدرت تحمل، نظم و انضباط، پرهیزگاری، بخشش و از خودگذشتگی، نگهداری از سالمندان و بسیاری از موارد دیگر بخشی از کاربردهای اساسی نهاد خانواده است.
از طرف دیگر امروزه، جوامع معاصر تنوع بیسابقهای از اشکال خانواده را به خود دیدهاند. چند همسری، بی همسری، ازدواجهای کوتاه مدت، زندگی بدون ازدواج رسمی (ازدواج سفید)، خانوادههای تک والدی، فرزند خواندگی، تغییر جنسیت و … بخشی از این تنوع است. وجود این تنوعها سبب شده است که حوزهی حقوق خانواده در زمینهی وضع قوانین و مقررات با گستردگی مواجه شود.
۱. نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
۲. کلیهی مباحث مربوط به نکاح (ازدواج ) و انواع آن از جمله
۳. کلیهی مباحث مالی مربوط به خانواده از جمله
۴. تمامی موارد راجع به انحلال نکاح
۵. مجموع مباحث مربوط به حضانت و ملاقات با طفل
۶. رشد، حجر و رفع آن
۷. ولایت قهری، قیمومت، وصایت در امور مربوط به طفل و امور راجع به غایب مفقودالاثر
۸. سرپرستی کودکان بیسرپرست
۹. اهدای جنین
۱۰. تغییر جنسیت
با وجود آن که بسیاری از مباحث حوزهی خانواده قبلا هم در قوانین مختلف مطرح بوده است، اما تصویب قانون جدید حمایت از خانواده دارای برخی ویژگیهایی است که یا قبلا مطرح نبوده است یا به شکل کنونی مطرح نشده بود. از جمله مهمترین ویژگیهای این قانون عبارتند از:
۱. به منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی، شعبهی دادگاه خانواده ایجاد شده است تا رسیدگی به این امور با سرعت و تخصص بیشتری انجام شود و حضور قاضی مشاور زن نیز الزامی شده است. با توجه به این که هستهی اصلی خانواده را زن و مرد تشکیل میدهند لذا در مرحلهی رسیدگی و حل و فصل اختلافات نیز حضور نمایندگانی از هر دو جنس میتواند خواستههای هر دو طرف را تا حدودی مدنظر قرار دهد.
۲. با توجه به اهمیت خانواده، در قانون جدید از مراکز مشاورهی خانواده در کنار محاکم خانواده نام برده شده است.
۳. نکتهی مهم بعدی پیرامون این قانون جدید، بحث موارد الزامی ثبت نکاح موقت (صیغه) است. قبلا ثبت نکاح موقت الزامی نبود اما مطابق قانون جدید در سه مورد ثبت نکاح موقت الزامی شده است. این سه مورد عبارت است :
باردارشدن زوجه
توافق طرفین
شرط ضمن عقد
۴. یکی دیگر از ویژگیهای قانون جدید موضوع بحث برانگیز مهریه است. مطابق قانون جدید مهریه تا ۱۱۰ سکهی تمام بهار آزادی یا معادل آن دارای ضمانت اجرای کیفری (حبس) شده است و مازاد بر آن ضمانت اجرای حبس نخواهد داشت و صرفا اگر زوج دارای اموال باشد میتوان آنها را توقیف نمود در غیر این صورت ضمانت اجرای کیفری نخواهد داشت. صرف نظر از این که با این رویکرد موافق باشیم یا خیر، این تدبیر در راستای کاهش جمعیت کیفری در زندانها صورت گرفته است.
۵. و در نهایت آخرین موضوع مهم این قانون، بحث حقوق و مستمری است که دارای تحول و تغییرات عمدهای شده است. مطابق قانون جدید حمایت از خانواده زوجهی دائمِ مرد متوفی از حقوق وظیفه و یا مستمری متوفی برخوردار میشود و ازدواج مجدد زن مانع از دریافت این حقوق نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زن، یک حقوق به او داده میشود اما بیشترین حقوق وظیفه یا مستمری ملاک عمل خواهد بود. همچنین دریافت هر نوع حقوق وظیفه یا مستمری توسط خود زن مانع از دریافت حقوق متوفی نخواهد بود.
این اصلاح در بحث حقوق وظیفه و مستمری تغییرات بسیار مفیدی در وضعیت اقتصادی زنانی به وجود آورده است که همسرانشان حقوق بگیر بودند و فوت کردند. چرا که تا قبل از این اصلاحات زنان مجبور بودند که میان ازدواج مجدد یا دریافت حقوق همسر متوفی خود یکی را انتخاب کنند اما با این تغیرات به عمل آمده اکنون از چنین محدودیتی بر خوردار نیستند و ازدواج مجدد آنها مانع از دریافت حقوق همسر متوفی آنها نیست.
منبع: وبسایت چطور
از طرف دیگر امروزه، جوامع معاصر تنوع بیسابقهای از اشکال خانواده را به خود دیدهاند. چند همسری، بی همسری، ازدواجهای کوتاه مدت، زندگی بدون ازدواج رسمی (ازدواج سفید)، خانوادههای تک والدی، فرزند خواندگی، تغییر جنسیت و … بخشی از این تنوع است. وجود این تنوعها سبب شده است که حوزهی حقوق خانواده در زمینهی وضع قوانین و مقررات با گستردگی مواجه شود.
قانون حمایت از خانواده به چه موضوعاتی میپردازد؟
بررسی کامل و جزء به جزءِ قانون جدید حمایت از خانواده از حوصلهی این نوشتار خارج است اما تلاش میکنیم که مهمترین موضوعات و ویژگیهای آن را مطرح کنیم. شاید مهمترین مطلبی که لازم است در ارتباط با این قانون مطرح شود، موضوعاتی است که این قانون به آنها میپردازد و آنها را در صلاحیت دادگاه خانواده میداند این موضوعات به طور خلاصه عبارتند از:
۱. نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
۲. کلیهی مباحث مربوط به نکاح (ازدواج ) و انواع آن از جمله
۳. کلیهی مباحث مالی مربوط به خانواده از جمله
۴. تمامی موارد راجع به انحلال نکاح
۵. مجموع مباحث مربوط به حضانت و ملاقات با طفل
۶. رشد، حجر و رفع آن
۷. ولایت قهری، قیمومت، وصایت در امور مربوط به طفل و امور راجع به غایب مفقودالاثر
۸. سرپرستی کودکان بیسرپرست
۹. اهدای جنین
۱۰. تغییر جنسیت
مهمترین ویژگیهای قانون جدید حمایت از خانواده چیست؟
با وجود آن که بسیاری از مباحث حوزهی خانواده قبلا هم در قوانین مختلف مطرح بوده است، اما تصویب قانون جدید حمایت از خانواده دارای برخی ویژگیهایی است که یا قبلا مطرح نبوده است یا به شکل کنونی مطرح نشده بود. از جمله مهمترین ویژگیهای این قانون عبارتند از:۱. به منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی، شعبهی دادگاه خانواده ایجاد شده است تا رسیدگی به این امور با سرعت و تخصص بیشتری انجام شود و حضور قاضی مشاور زن نیز الزامی شده است. با توجه به این که هستهی اصلی خانواده را زن و مرد تشکیل میدهند لذا در مرحلهی رسیدگی و حل و فصل اختلافات نیز حضور نمایندگانی از هر دو جنس میتواند خواستههای هر دو طرف را تا حدودی مدنظر قرار دهد.
۲. با توجه به اهمیت خانواده، در قانون جدید از مراکز مشاورهی خانواده در کنار محاکم خانواده نام برده شده است.
۳. نکتهی مهم بعدی پیرامون این قانون جدید، بحث موارد الزامی ثبت نکاح موقت (صیغه) است. قبلا ثبت نکاح موقت الزامی نبود اما مطابق قانون جدید در سه مورد ثبت نکاح موقت الزامی شده است. این سه مورد عبارت است :
باردارشدن زوجه
توافق طرفین
شرط ضمن عقد
۴. یکی دیگر از ویژگیهای قانون جدید موضوع بحث برانگیز مهریه است. مطابق قانون جدید مهریه تا ۱۱۰ سکهی تمام بهار آزادی یا معادل آن دارای ضمانت اجرای کیفری (حبس) شده است و مازاد بر آن ضمانت اجرای حبس نخواهد داشت و صرفا اگر زوج دارای اموال باشد میتوان آنها را توقیف نمود در غیر این صورت ضمانت اجرای کیفری نخواهد داشت. صرف نظر از این که با این رویکرد موافق باشیم یا خیر، این تدبیر در راستای کاهش جمعیت کیفری در زندانها صورت گرفته است.
۵. و در نهایت آخرین موضوع مهم این قانون، بحث حقوق و مستمری است که دارای تحول و تغییرات عمدهای شده است. مطابق قانون جدید حمایت از خانواده زوجهی دائمِ مرد متوفی از حقوق وظیفه و یا مستمری متوفی برخوردار میشود و ازدواج مجدد زن مانع از دریافت این حقوق نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زن، یک حقوق به او داده میشود اما بیشترین حقوق وظیفه یا مستمری ملاک عمل خواهد بود. همچنین دریافت هر نوع حقوق وظیفه یا مستمری توسط خود زن مانع از دریافت حقوق متوفی نخواهد بود.
این اصلاح در بحث حقوق وظیفه و مستمری تغییرات بسیار مفیدی در وضعیت اقتصادی زنانی به وجود آورده است که همسرانشان حقوق بگیر بودند و فوت کردند. چرا که تا قبل از این اصلاحات زنان مجبور بودند که میان ازدواج مجدد یا دریافت حقوق همسر متوفی خود یکی را انتخاب کنند اما با این تغیرات به عمل آمده اکنون از چنین محدودیتی بر خوردار نیستند و ازدواج مجدد آنها مانع از دریافت حقوق همسر متوفی آنها نیست.
منبع: وبسایت چطور