علت خشکی دهان و راه های درمان آن
چرا دهانم دائما خشک می شود؟
ابتلا به برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را ایجاد کند، مثل سندروم شوگرن، دیابت، ایدز، اضطراب، افسردگی، پارکینسون، عفونت های باکتریایی و ویروسی و نارسایی مزمن و پیشرفته‌ی کلیه.
پسری نوزده ساله هستم که دهان و گلویم سریع خشک می شود بطوریکه دائما باید آب بنوشم. آزمایش دادم و از نظر دیابت مشکلی ندارم لطفا بفرمایید که مشکلم چیست و چگونه درمان می شود؟
دلایل خشکی دهان خیلی زیاد است و فقط دیابت یا بیماری قند خون بالا نیست. البته بهتر است با پزشک در مورد علل آن مشورت کنید اما به طور کلی می توان علل آن را موارد زیر دانست:- اثرات جانبی مصرف برخی از داروها: مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان، داروهای ضد اسهال، شل کننده های عضلانی، داروهای فشارخون بالا، داروهای بی اختیاری ادراری، داروهای بیماری پارکینسون و ایدز و دیابت می توانند منجر به خشکی دهان در افراد شوند.
- بالا رفتن سن: بالا رفتن سن به خودی خود نمی تواند علت مهمی برای خشک شدن دهان باشد، اما معمولاً افراد مسن به علت درمان های پزشکی و مصرف داروها با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.
- درمان های پزشکی: روش درمان برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را در افراد تشدید کند، مثلاً داروهای شیمی درمانی به علت آسیب رساندن به سلول های دهان می توانند در کیفیت و کمیت بزاق ترشح شده اختلال ایجاد کنند و خشکی دهان را سبب شوند. هم چنین در طی روش پرتودرمانی (رادیوتراپی) اگر اشعه وارد شده به ناحیه گردن و سر، غدد ترشح کننده بزاق را تحت تأثیر قرار دهد، سبب اختلال در تولید بزاق می شود. هم چنین بیمارانی که تحت همودیالیز قرار می گیرند، به علت محدودیت در میزان مصرف مایعات، با خشکی دهان مواجه می شوند.
- آسیب های عصبی: اگر طی حادثه ای (مثل تصادف رانندگی)، به ناحیه صورت و یا گردن فرد آسیب وارد شود و یا تحت عمل جراحی ناحیه گردن و یا صورت قرار بگیرد، احتمال دارد به علت آسیب عصب هفتم جمجمه ای (عصب فاسیال)، تولید بزاق دچار مشکل شود.
- برخی بیماری ها: ابتلا به برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را ایجاد کند، مثل سندروم شوگرن، دیابت، ایدز، اضطراب، افسردگی، پارکینسون، عفونت های باکتریایی و ویروسی و نارسایی مزمن و پیشرفته‌ی کلیه.
مصرف سیگار و تنباکو و الکل نیز منجر به خشکی دهان می شود و اگر با علل گفته شده همراه شوند، می توانند میزان خشکی دهان را افزایش دهند.
مکیدن آب نبات و جویدن آدامس بدون قند باعث افزایش ترشح بزاق می شود.
در نهایت این که ممکن است هیچ کدام از این‌ها نباشد و شما کم آب می نوشید و یا از غذاهای پر ادویه و شور استفاده می‌کنید. به هر حال با مشورت با یک پزشک و برخی آزمایشات خیالتان راحت می شود که مشکل خاصی وجود ندارد.
راهکارهایی برای کاهش خشکی دهان
- مرتباً آب بنوشید. در تمام روز تا موقعی که به رختخواب می‌روید آب را فراموش نکنید تا دهانتان همیشه مرطوب باشد.- مکیدن آب نبات و جویدن آدامس بدون قند باعث افزایش ترشح بزاق می شود.
- از غذاهایی مثل سوپ، آبگوشت و به طور کلی از غذاهای نرم و مرطوب که داغ نیستند، میل کنید.
- از شوینده‌های دهانی تبلیغاتی و شوینده‌هایی که حاوی الکل و پراکسیداز هستند استفاده نکنید، چون این مواد، خشکی دهان را تشدید می کنند.
- از غذاهای شور و خشک مثل بیسکویت، کراکر، نان تست و نان‌های خشک، میوه‌های خشک، موز، ماهی و غذاهای حاوی شکر زیاد اجتناب کنید.
- نوشیدنی حاوی کافئین مثل قهوه، چای، نوشابه و نوشیدنی حاوی شکلات میل نکنید. الکل با افزایش ادرار باعث کم‌آبی بدن می شود و همچنین از میل کردن آبمیوه‌های اسیدی مثل پرتقال، سیب، انگور، گریپ‌فروت و گوجه‌فرنگی پرهیز کنید.
- مصرف غذاهای شور و ادویه‌دار را به حداقل برسانید، چون در خشکی دهان ایجاد درد می کنند.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- برای کاهش التهاب لب‌هایتان، از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- مسواک نوع نرم برای شستشوی دندان‌ها مناسب‌تر است.
- از بخور (مرطوب‌کننده هوا) برای ایجاد رطوبت در هوا خصوصاً در شب بهره بگیرید.
- تا جایی که ممکن است از تنفس دهانی خودداری کنید و با بینی نفس بکشید.
منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره پزشکی مرکز مشاوره تبیان
