امروز در تاریخ (14 تیر )

امروز در تاریخ (14 تیر )

امروز چهاردهم تیرماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 20 جمادی الثانی1428 قمری و 5 ژوئیه میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

***

ولادت حضرت فاطمه‏  زهرا (س)

1436 سال پیش در چنین روزی در سال پنجم بعثت، هشت سال قبل از هجرت، اسوه زهد و تقوا، نازدانه آل کسا، اقیانوس علم و حلم، چشمه سار نجابت، صابره عصمت، عصاره بعثت، هم کفو ولایت، پیوند دهنده حلقه نبوت و ولایت، بارور کننده درخت امامت، کوثر الهی، قصیده پاکی ها، مثنوی عرفان، غزل خوبی ها، مدافع ولایت، ام ابیها، صدیقه کبری، حضرت فاطمه‏ی زهرا(س)، دختر نبی‏مكرّم اسلام ، در مكه به دنیا آمد .

ام ابیها،ام الحَسَنین، اُمُّ السِّبطَین وامُّ الائمَه از كُنیه‏های آن بانو و صدیقه، كبری، بتول، سیّده‏ نساءالعالمین، مطهّره، راضیه، مرضیه، طاهره و محدثه و... از القاب آن حضرت است. مادرش، خدیجه بنت خویلد می‏باشد. فاطمه‏ی زهرا، فرزند رسول اللَّه، همسر ولیُّ اللَّه و مادر اوصیاء اللَّه است كه خداوند در آیه‏ی تطهیر، به پاكی او شهادت می‏دهد. او بهترین زنان از گذشتگان و آیندگان تا روز قیامت می‏باشد و سیده‏ی همه زنان عالم است. صدیقه‏ی طاهره، در مقام تقوا و عصمت و طهارت به جایی رسید كه رسول خدا(ص) غضب و خشنودی آن بانو را غضب و خشنودی خداوند معرفی می‏كند. یكی از یادگارهای حضرت زهرای مرضیّه(س) تسبیحِ آن بزرگوار در تعقیب نمازها است كه در روایات امامان(ع) به نام تسبیح حضرت زهرا، آمده است.

***

جنگ دریایی «چشمه» میان ناوگان روسیه و عثمانی

237 سال پیش در چنین روزی در سال 1770 میلادی ، جنگ دریایی سه روزه «چشمه» میان ناوگان روسیه و عثمانی در دریای اژه آغاز شد . این جنگ آخر وقت هفتم ژوئیه با شكست سخت ناوگان عثمانی پایان یافت.

روسیه برای تامین برنامه های خود كه گرفتن سهم در منطقه مدیترانه از یك سوی، و رسیدن به آبهای اقیانوس هند از سوی دیگر بود تا بتواند با سایر استعمارگران اروپایی رقابت كند، كشتی های خود را برای جنگ با عثمانی، از بالتیك به دریای اژه فرستاده بود. روسیه بدون داشتن نفوذ كامل در آناتولی و یا مناطق شمالی دریای مرمره و دریای اژه نمی توانست به هدف خود در مدیترانه دست یابد و بدون در اختیار داشتن افغانستان و غرب رود سند (غرب پاكستان امروز، و در آن زمان هندوستان انگلستان) به اقیانوس هند برسد. روسیه همچنین می دانست كه بدون دوستی با ایران نمی تواند به این دو هدف دست یابد. بنابراین، روسیه قصد تصرف ایران را نداشت ولی پیروزی اش در جنگ دریایی «چشمه» سبب شد كه به تدریج مدعی قفقاز شود و تا سال 1828 در چند جنگ بر عثمانی و ایران فائق آید و مرز های ایران و عثمانی (تركیه) را در آن منطقه به خطوط امروز محدود كند.

***

روز استقلال ونزوئلا

196 سال پیش در چنین روزی در سال 1811 میلادی ، کشور ونزوئلا ، به همت سیمون بولیوار، به عنوان نخستین سرزمین آمریكای لاتین كه از استعمار اسپانیا خلاص می شد اعلام استقلال كرد .ولی این استقلال دیری نپایید و اسپانیا بولیوار و یاران او را فراری داد. بولیوار پس از دیدار از اروپا، این بار با توسل به جنگ ، اسپانیا را از ونزوئلا و چند سرزمین دیگر امریكای لاتین بیرون راند. با این كه اسپانیا از 1821 دیگر توان جنگ با بولیوار را نداشت، استقلال ونزوئلا از سال 1823 صورت عمل به خود گرفت.

اسپانیایی ها از سال 1522 میلادی در ونزوئلا مستقر شده بودند، ولی چون این سرزمین فاقد طلا بود و اسپانیایی ها در جستجوی طلا بودند، در یكی دو قرن اول توجهی به آن نداشتند. مهاجران اروپایی و بومیان و بردگان سیاهپوست كه عمدتا در مناطق شمالی ونزوئلا زندگی می كردند از راه كشاورزی معاش خود را به دست می آوردند كه پس از كشف نفت در این سرزمین، از قرن بیستم اوضاع چهره دیگری به خود گرفت. مرور زمان ثابت کرده است که مسائل ونزوئلا، پس از کشف و استخراج نفت که مشتری عمده آن ایالات متحده بوده است، نتیجه همین نفت است.

***

تصرف الجزایر توسط فرانسه و روز ملی الجزایر

177 سال پیش در چنین روزی در سال 1830 میلادی ، دولت فرانسه که در صدد تصرف الجزایر بر آمده بود ، در این روز شهر الجزیره و مناطق اطراف آن را گرفت ولی برای استعمار همه الجزایر مجبور شد چهل سال جنگ كند .

17 سال، قهرمان بزرگ این جنگ عبدالقادر ، فیلسوف صوفی و اندیشمند الجزایری بود که لقب قهرمان ملی الجزایری ها را به دست آورده است.

الجزایر كه از سال 106 پیش از میلاد جزیی از قلمرو امپراتوری روم شده بود اواخر قرن هفتم میلادی ضمیمه ممالك اسلامی شد و پس از آن نیزهرچند وقت یك بار زیر نگین عثمانی و یا قدرتهای اروپایی قرار می گرفت، اما از نوعی خود مختاری و فدراسیون قبایل برخوردار بود. این قسمت مدیترانه، از دیر زمان سواحل نا امنی داشت كه مرکز فعالیت باجگیران دریایی بود و این گروه سرانجام از ناوگان آمریكا و بعدا انگلستان شكست خوردند. در آغاز قرن نوزدهم یهودیان و تجار الجزایری به ناپلئون امپراتور فرانسه وام نقدی داده بودند كه پس از تبعید ناپلئون، پول خود را از دولتهای وقت فرانسه مطالبه می كردند و چون در دهه سوم قرن 19 در وصول طلب خود سماجت كردند شارل دهم پادشاه وقت فرانسه در صدد تصرف الجزایر بر آمد و به این سرزمین نیرو فرستاد و بالاخره الجزایر به تصرف فرانسه درآمد.

پس از جنگ جهانی دوم، الجزایری ها برای كسب استقلال خود بپاخاستند و امان فرانسه را بریدند تا در اوایل سال 1962 وعده آن را گرفتند و در ژوئیه موفق به كسب آن شدند. آنان پنجم ژوئیه در سال 1962 را به این جهت سالروز استقلال خود اعلام کردند که مصادف با پنجم ژوئیه بود و 132 سال پیش از آن در همین روز فرانسویان الجزایر را مورد حمله نظامی قرار داده بودند. به این ترتیب پنجم ژوئیه روز ملی الجزایر است.

***

زادروز بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران ، حضرت امام خمینی  (ره)

108 سال پیش در چنین روزی در سال 1320 هجری قمری مطابق با 30 شهریور 1281 هجری شمسی ، آیت‏اللَّه العظمی سید روح‏اللَّه موسوی ، در شهرستان خمین از توابع استان مركزی ایران در خانواده ای اهل علم و هجرت و جهاد و در خاندانی از سلاله زهرای اطهر سلام الله علیها، پای بر خاكدان طبیعت نهاد.

حضرت امام از سنین كودكی و نوجوانی با بهره گیری از هوشی سرشار، قسمتی از معارف متداول روز و علوم مقدماتی و سطح حوزه های دینیه، از آن جمله ادبیات عرب، منطق و فقه و اصول را نزد معلمان و علمای منطقه (نظیر آقا میرزا محمود افتخار العلما، مرحوم میرزا رضا نجفی خمینی، مرحوم آقا شیخ علی محمد بروجردی، مرحوم آقا شیخ محمد گلپایگانی و مرحوم آقا عباس اراكی و بیش از همه نزد برادر بزرگش آیه الله سیدمرتضی پسندیده) فرا گرفت و در سال 1298 ه.ش عازم حوزه علمیه اراك شد.

اندكی پس از هجرت آیه الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حایری یزدی رحمه الله علیه، امام خمینی نیز رهسپار حوزه علمیه قم گردید و به سرعت مراحل تحصیلات تكمیلی علوم حوزوی را نزد اساتید حوزه قم طی كرد. كه می توان از فرا گرفتن تتمه مباحث كتاب مطول (در علم معانی و بیان) نزد مرحوم آقا میرزا محمد علی ادیب تهرانی و تكمیل دروس  سطح نزد مرحوم آیه الله سیدمحمد تقی خوانساری، و بیشتر نزد مرحوم آیه الله سید علی یثربی كاشانی و دروس خارج فقه و اصول نزد زعیم حوزه قم آیه الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حایری یزدی رضوان الله علیهم نام برد.

پس از رحلت آیه الله العظمی حایری یزدی تلاش امام خمینی به همراه جمعی دیگر از مجتهدین حوزه علمیه قم به نتیجه رسید و آیه الله العظمی بروجردی (رض) به عنوان زعیم حوزه علمیه عازم قم گردید. در این زمان ، امام خمینی به عنوان یكی از مدرسین و مجتهدین صاحب رای در فقه و اصول و فلسفه و عرفان و اخلاق شناخته می شد و زهد و وارستگی، تعبد و تقوای او زبانزد خاص و عام بود. همین خصلتهای متعالی كه از طریق سالها مجاهده با نفس و ریاضتهای شرعی و تجربه مبانی و مفاهیم عرفانی در متن زندگی شخصی و اجتماعی به دست آمده بودند و همچنین مشی سیاسی حضرت امام كه سخت معتقد به حفظ كیان حوزه ها و اقتدار روحانیت و زعامت دینی به عنوان تنها پناهگاه مردم در آن روزها ی خطیر و پر  آشوب بود، این عوامل موجب می شدند تا آن حضرت علیرغم شایستگیها و اختلاف نظرها، همواره علم و فضل و تلاش خویش را در خدمت به تحكیم حوزه تازه تاسیس علمیه قم و به عنوان مدافعی دلسوز در كنار آیه الله العظمی حایری و آیت الله العظمی بروجردی  باقی بماند.

پس از رحلت آیت الله بروجردی نیز امام خمینی علی رغم رویكرد گسترده طلاب و فضلا و جامعه اسلامی به ایشان به عنوان یكی از مراجع تقلید، از هر گونه اقدامی كه شائبه موقعیت طلبی و مقام خواهی داشته باشد به شدت پرهیز داشت و دوستان خویش را همواره به بی اعتنایی به اینگونه مسائل فرا می خواند.

حضرت امام طی سالهای طولانی در حوزه علمیه قم به تدریس چندین دوره فقه، اصول، فلسفه و عرفان و اخلاق اسلامی در مدرسه فیضیه، مسجد اعظم، مسجد محمدیه، مدرسه حاج ملاصادق، مسجد سلماسی و .... همت گماشت و در حوزه علمیه نجف نیز قریب 14 سال در مسجد شیخ اعظم انصاری (ره) معارف اهل بیت و فقه را در عالیترین سطوح تدریس نمود . از بركات سالها تدریس امام خمینی تربیت صدها و بلكه به اعتبار مدت طولانی تدریس هزاران عالم و فرزانه ای بوده است كه هر یك از آنها اینك روشنی بخش حوزه های دینی اند و مجتهدان و فقیهان و عرفای برجسته و مطرح امروز در حوزه علمیه قم و دیگر مراكز دینی در زمزه شاگردان مكتب آن حضرت می باشند و متفكرانی همچون علامه شهید استاد مطهری و شهید مظلوم دكتر بهشتی افتخارشان این بود كه سالها از محضر آن عارف كامل فیض برده اند و امروزه چهره های درخشان روحانیتی كه انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی را در مصادر امور كشور راهبری می كنند از تربیت یافتگان مكتب فقهی و سیاسی امام خمینی بشمار می روند.

***

رحلت فقیه مجاهد و عالم بزرگ شیعه آیت‏اللَّه محمدتقی نجفی اصفهانی

93 سال پیش در چنین روزی در سال 1293 شمسی ، شیخ محمدتقی بن شیخ محمدتهرانی رازی، معروف به آقا نجفی در اصفهان وفات یافت .

آقا نجفی در حدود سال 1225 ش در اصفهان چشم به جهان گشود. وی در زادگاه خود به تحصیل علوم دینی روی آورد و پس از حضور در درس بزرگان آن سامان به مقام عالی اجتهاد دست یافت. شیخ محمد تقی رازی، از بزرگان علمای امامیه اوایل سده چهاردهم هجری قمری بود كه او را به عنوان جامع علوم معقول و منقول و حاوی فروع و اصول و قوت حافظه شناخته‏اند. آقا نجفی در جنبش تنباكو از آغازگران مبارزه و دارای نفوذ معنوی فراوانی در منطقه بود. وی در دوران مرجعیت خود، در كمك به مردم و رفع ستم از ایشان اهتمام می‏ورزید و در جهت تامین وسایل آسایش آنان كوشش می‏كرد. از این عالم بزرگوار بیش از صد اثر باقی مانده است كه آداب الصلاة، آداب العارفین، الاجتهادُ والتقلید، اسرارُ آلایات، اسرارُ الاَحْكام، اسرارُ الزیارات، اسرار الشریعه، اصول الدین و الافاضات المَكْنوُنَه و انوار العارفین از آن جمله است. این فقیه وارسته سرانجام در چهاردهم تیرماه 1293 ش برابر با 11 شعبان 1331 یا 1332 ق در اصفهان وفات یافت و نزدیك امامزاده احمد بن علی بن امام محمدباقر(ع) مدفون گردید.

***

درگذشت خطاط شهیر، استاد "میرزا طاهر خوشنویس تبریزی"

31 سال پیش در چنین روزی در سال 1355 شمسی ، میرزا طاهر خوشنویس فرزند عبدالرحمان، خطاط برجسته معاصر، در هشتاد و هشت سالگی درگذشت و به دیدار معبود شتافت.

او در سال 1267 ش در خانواده‏ای روحانی در تبریز به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را از هفت سالگی نزد پدر آغاز كرد و در محضر او به قرائت قرآن پرداخت. میرزا طاهر سپس صرف و نحو و فقه را فرا گرفت و چون علاقه وافری به هنر خوشنویسی داشت در اثر پشتكار و تمرین بسیار توانست در اصول و قواعد هنر خط به استادی برسد. مرتبه میرزا طاهر خوشنویس در هنر خوشنویسی به درجه‏ای است كه استادان این فن به مهارت او در خط نسخ معترفند. این استاد گرانپایه در طول حیات خود كتب فراوانی را خوشنویسی نمود كه نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، مفاتیح الجنان، منتهی الآمال و قرآن‏های متعدد از آن جمله‏اند.

***

كودتای ژنرال ضیاءالحق در پاكستان

30 سال پیش در چنین روزی در سال 1977 میلادی ، ژنرال ضیاءالحق فرمانده ارتش پاكستان در یك كودتای بدون خونریزی دولت ذوالفقار علی بوتو را كه از طریق انتخابات برسر كار آمده بود ساقط و وی را زندانی ساخت كه بعدا اعدام شد.

بوتو رئیس حزب مردم پاكستان و قبلا وزیرخارجه این كشور بود. بوتو پس از جدا شدن پاكستان شرقی (بنگلادش) از جمهوری اسلامی پاكستان تلاش بسیار كرد كه شیرازه امور از هم نپاشد . پاكستان به نسبت عمر كوتاه خود بیش از سایر كشورها كودتای نظامی داشته است.

***

توقیف دارایی های ایران در آمریکا به دستور کارتر

27 سال پیش در چنین روزی در سال 1359 شمسی ،  دولت  آمریكا به تلافی شكست های پی در پی سیاسی و نظامی در مقابله با جمهوری اسلامی ایران كلیه دارایی های ایران را در بانكهای آمریكا توقیف كرد. این عمل به دستور جیمی كارتر رئیس جمهور وقت آمریكا انجام شد.

این اقدام پس از ناامیدی دولت آمریکا از حل سریع بحران گروگان گیری جاسوسان آمریکایی در ایران و در یافت این نکته که رهبری انقلاب نیز اقدام دانشجویان را درتصرف جاسوسخانه این کشور،  در تهران مورد تایید قرار داده است ، صورت گرفت .

کارتر رییس جمهور وقت آمریکا در ابتدای کار تلاش زیادی به عمل آورد که نوعی تحریم بین المللی علیه ایران به اجرا بگذارد ولی به علت مخالفت اتحاد جماهیر شوروی سابق به این خواسته خود نرسید اگرچه در آینده نه تنها اقدام به قطع کلیه روابط سیاسی و دیپلماتیک با ایران کرد بلکه دست به اعمال فشارهای سیاسی و تضییقات اقتصادی جدید زد که در همین راستا تجاوز نظامی دولت  آمریکا در صحرای طبس منجر به شکست فضاحت باری شد.

***

ربودن دیپلمات‏های ایرانی در لبنان توسط صهیونیست‏ها

25 سال پیش در چنین روزی در سال 1361 شمسی ، سه دیپلمات و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در بیروت، در چهل كیلومتری شمال این شهر در حالی كه عازم محل كار خود در سفارت ایران بودند، توسط نیروهای حزب فالانژ لبنان ربوده شدند.

در آن زمان، ارتش رژیم صهیونیستی به لبنان حمله كرده بود و حزب فالانژ، همكاری نزدیكی با این رژیم اشغالگر داشت. با وجود اقدامات متعدد جمهوری اسلامی، برای آزادسازی دیپلمات‏ها و اتباع خود از چنگال رژیم صهیونیستی، این رژیم هنوز تن به این كار نداده است. حاج احمد متوسلیان از فرماندهان سپاه نیز جزو دیپلمات‏ها بوده است.

***

ثبت مجموعه تخت سلیمان در فهرست میراث جهانی یونسکو

4 سال پیش در چنین روزی در سال 1382 شمسی ، مجموعه تخت سلیمان در آذربایجان غربی به عنوان چهارمین اثر ثبت شده ایران ، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید .

تخت سلیمان در نزدیكی روستای نصرت‌آباد و در42 كیلومتری شمال شرقی تكاب در جنوب شرقی ارومیه مركز استان آذربایجان غربی واقع شده است. این محوطه باستانی با‪ ۱۲‬هكتار وسعت در چهار سوی دریاچه‌ای نیلگون و عمیق واقع شده كه آب آن علاوه بر خود محوطه باغها و مزارع اطراف تخت سلیمان را آبیاری می‌كند.

آثار بسیار بدیع و زیبای این مجموعه پس از گذشت چندین قرن همچنان در برابر تندبادهای حوادث و زوال تاریخ سینه سپر كرده و همچون گذشته مجد و عظمت ایران را به رخ جهانیان می‌كشد. به گفته‌ی كارشناسان اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این مجموعه نشانه‌ها و بقایایی از هزاره اول قبل از میلاد تا قرن یازدهم هجری  قمری دیده می‌شود.

اوج دوران شكوه و آبادانی تخت‌سلیمان مربوط به دوره ساسانی است كه به عنوان آتشكده آذرگشنسب، به مدت هفت قرن نماد اقتدار آیین زرتشت ، زایران را از چهار سوی ایران زمین به سوی خود كشیده است.

كاوشهای این مكان بعد از انقلاب اسلامی كمرنگ گشت ولی به همت كارشناسان سازمان میراث فرهنگی از سال ‪ ۱۳۷۲‬این كاوشها و مرمت‌ها به صورت جدی ادامه یافت و هم‌اكنون یكی از كارگاه‌های فعال میراث فرهنگی در كشور به شمار می‌آید.

***

بزرگداشت مقام زن و روز مادر

پس از پیروزی نظام جمهوری اسلامی ایران ، همه ساله در ایران چنین روزی تحت عنوان بزرگداشت مقام زن و روز مادر گرامی داشته می شود . در قانون خلقت، هرچه مقام آفریده ای بالاتر است، وظایف او هم سنگین تر می شود. در این میان، زن که به عنوان انسان، جانشین خدا در زمین و به عنوان مادر، پرورش دهنده افراد جامعه بشری است، از مقام بلند و والایی برخودار است.

آیت الله جوادی آملی، در مورد عظمت مقام مادر و وظایف او چنین می نویسد: «یک سلسله مسئولیت های پرورشی به عهده مادر است که مرد از آن محروم است. زن حداقل سی ماه یک سری مسئولیت هایی دارد که مرد ندارد. در این سی ماه که کودک مستقیماٌ از مادر تغذیه می کند، مادر مسئول حفظ دو نفر است؛ یکی برای خود و دیگری برای کودک. آیا این عظمت زن نیست؟ این مسئولیتی نیست که ذات اقدس الهی به زن داده است که به زن فرمود: مسئولیت در حفظ اندیشه ها، افکار و عقاید بیش از مرد است. تو مسئول دو نفری. از این رو مواظب افکار و اندیشه هایت باش؛ زیرا که بسیاری از مسائل، از راه اندیشه به فرزند می رسد» .

خداوند در جای جای قرآن کریم، به تکریم و احترام پدر و مادر و احسان به آنها سفارش و در مواردی، احسان به والدین را در کنار عبادت حق ذکر می کند. ولی با همه این توصیه ها، در جایی که از زحمات آن دو یاد می کند، تنها از دشواری هایی که مادر تحمل کرده نام می برد و می فرماید:« ما انسان را سفارش کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، (خاصه مادر) زیرا مادرش (بار وجود) او را به سختی حمل کرده و به سختی فرو نهاده است.» بله آن جا که سخن از سختی ها و زحمات است، خداوند نام مادر را به صورت مخصوص بیان می دارد تا بلندای حق او بر فرزند، آشکار گردد.

حساسیت وظایف مادر به قدری والا و دقیق است که توجه یا عدم توجه به آن، تأثیر آشکار و عمیقی بر آینده کودک و جامعه می گذارد. در حقیقت، مقام مادری پستی کلیدی در جامعه است. خدای متعال در کتاب آسمانی اش، قرآن کریم، در چهار مورد احسان و اکرام والدین را بلافاصله بعد از توحید و عبادت خود ذکر کرده که این نشان دهنده تأکید بر وجوب احترام و احسان به والدین و بزرگ داشت مقام آنان است. افزون بر این، در موارد چندی نیز مؤمنان را به دعا در حق والدین و طلب آمرزش برای آنان توصیه کرده است. در این روز بزرگداشت مقام مادر، دست به  دعا بر می داریم و از خدای یگانه برای همه مادران مهربان برکت، رحمت و عزت می طلبیم.

الفبای حقوق خانواده در اسلام، بر پایه محبت پی­ریزی شده و نقش آفرینِ هستی، زن را نقش آفرین تاریخ آفریده است. زن مربی بشریت است و کانون تربیت خانواده، بدون این مربی شایسته، رنگ سعادت نخواهد دید و خانه، حضور مسئوولانه و مدبرانه مادری کاردان را می طلبد. این نقش نمی تواند تشریفاتی یا حتی قراردادی باشد و حق تعالی در نظام زیبا و حکیمانه آفرینش زن را در چنین جایگاهی قرار داده است. زن کانون هستی و پایگاه مهر ورزی و عشق خانواده، مرکز آموزش صفا، صمیمیت، ایثار و عطوفت به همگان است.

زن در فرهنگ اسلامی ما، مظهر قداست و پاکی موجب خیر و برکت شناخته شده و از ارزش و احترام فوق العاده ای برخوردار است. هویت زن، هویت جامعه است و در واقع ارزش گذاشتن به زن و کمالات و خدمات بی پایان او، ارزش نهادن به همه جامعه است. این ارزش قائل شدن برای زن، فقط در دین مبین اسلام نیست و به طور کلی در فرهنگ وحی از زن به عظمت یاد شده است. برای نمونه می توان به داستان حضرت مریم اشاره کرد. مریم مقدس، تجلی گاه یکی از بزرگ ترین اعجازهای آسمانی معرفی می شود و وجود عیسی (ع) یکی از تجلیات کمال روحانی این زن به شمار می رود. مریم، با تقوا و درایت بود و لحظه ای از توجه به پروردگارش باز نمی ماند و بر اثر همین فضائل، آغوشش مهد پرورش عیسای مسیح گردید.

***

روز قلم

روز چهاردهم تیر ماه به پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای فرهنگ  عمومی، به عنوان "روز قلم" در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است .

«قلم» مقسّم دوران تاریخ و ماقبل تاریخ است، حافظ علوم و دانش ها، پاسدار افکار اندیشمندان، حلقه اتصال فکری عالمان، و پل ارتباطی گذشته و آینده بشر است؛ و حتی ارتباط آسمان و زمین نیز از طریق لوح و قلم حاصل شده است.

«قلم» انسانهایی را که جدا از هم، از نظر زمان و مکان زندگی می کنند پیوند می دهد، گویی همه متفکران بشر را در تمام طول تاریخ و در تمام صفحة روی زمین در یک کتابخانه بزرگ جمع می بینی!

«قلم» رازدار بشر و خزانه دار علوم، و جمع آوری کننده تجربیات قرون و اعصار است، و اگر قرآن به آن سوگند یاد می کند به همین دلیل است و البته قلم وسیله ای برای «ما یسطرون» و نوشته ها، که قرآن به هر دو سوگند یاد کرده است. زیرا بر اساس یک تفسیر منظور از قلم «تعلیم کتابت» است و براساس تفسیر دیگر «علومی» است که از طریق کتابت به انسان می رسد.

در بعضی از روایات آمده است که «نخستین چیزی که خدا آفرید قلم بود»(1). این حدیث را محدثان شیعه از امام صادق علیه السلام نقل کرده اند و در کتب اهل سنّت به عنوان یک خبر معروف  نیز آمده است.  در حدیث دیگری خداوند اولین خلق خود را گوهری می داند «نخستین چیزی را که خداوند آفرید گوهری بود» (2) . از سوی دیگر برخی از روایات از «عقل و خرد» به عنوان اولین مخلوق خداوند یاد می کنند «نخستین چیزی را خدا آفرید عقل و خرد بود»(3) . اما با توجه به پیوند ویژه ای که در میان گوهر، قلم و عقل است مفهوم « اول بودن » همه آنها روشن می شود. لذا پیامبر (ص)، در نخستین آیات وحی ( علق/آیات 1 تا 4 ) بر مسئله «علم و قلم» تأکید می ورزد و مهمترین پیام الهی را  از طریق « قلم » انتقال می دهد.

پیشوایان اسلام در احادیث متعددی به یاران خود تأکید کردند که به حافظة خود قناعت نکنند و احادیث اسلامی و علوم الهی را به رشته تحریر در آورند و برای آیندگان به یادگار بگذارند.

در آغاز قرن بیستم، کسی این تردید را بخود راه نمی داد که قلم و کاغذ را مهمترین و مؤثرترین ابزار ذخیره سازی اطلاعات بداند، زیرا در آن زمان جوامع به لحاظ اقتصادی و فکری به جامعه های کاغذ مدار تبدیل شده بود، امّا پایه های این باور پس از چندی به لرزه درآمد و باظهور رایانه، رشد سریع تکنولوژی اطلاعات، تلویزیون، استفاده های گوناگون از فیلم ویدئو، میکرو فیلم، میکروفیش و ابزارهای الکتریکی، برتری بلا رقیب کاغذ و قلم به طور جدی به مبارزه طلبیده شده است. و اگر چه هنوز کتابخانه الکترونیکی و اداره بدون کاغذ و قلم و جامعه بدون کتاب نیامده است، اما موقعیت ابزار و مواد نوشتنی از بنیاد دگرگون شده است. بدین ترتیب فرهنگ حقیقی که از طریق تأثیر قلم برکاغذ شکل می گرفت به فرهنگ مجازی یعنی  صفحات مجازی رایانه تبدیل می شود و با تمام این دگرگونی ها هر روز بر رسالت مهم قلم؛ یعنی زبان آزادگی ما انسان ها افزوده می شود.

پی نوشت:

1- انََّ اول ما خلق الله القلم

2-  اول ما خلق الله تعالی جوهره

3-  ان ما خلق الله العقل

***

منابع:

1- مهر

2- روزنامک

3- صداوسیما

4- مبلغ

5- irib

6- ایرنا

7- ایرانگار