تبیان، دستیار زندگی
امروز نهم تیرماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 15 جمادی الثانی1428 قمری و 30 ژوئن 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

امروز در تاریخ (9 تیر)

امروز در تاریخ (9 تیر)

امروز نهم تیرماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 15 جمادی الثانی 1428 قمری و 30 ژوئن 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

**

زادروز ویساریونگ. بلینسكی ، پدر نقد نویسی ادبی روسیه

196 سال پیش در چنین روزی در سال 1811 میلادی ، ویساریونگ. بلینسكی،  ادیب و نقد نگار بزرگ روسیه به دنیا آمد.

بلینسكی كه با نقدهای خود ادبیات روس را وارد عصر نوینی ساخته در عین حال یك متفكر انقلابی بود كه عقیده داشت تا روسیه به گونه ای واقعی و همه جانبه در جرگه كشورهای اروپایی قرار نگیرد و به بقیه اروپا ملحق نشود ، رشد و توسعه فرهنگی نخواهد یافت. او اعتقاد و اطمینان فراوان به استعداد و نیروی مغزی و بنیه و تحمل پذیری روسها داشت كه از شرایط پیشرفت یك جامعه هستند.

به تاكید بلینسكی عقاید نباید زندانی شوند. اصحاب اندیشه و استعداد را باید كشف كرد، پرورش داد تا جامعه از آنان استفاده ببرد. هنر را به خاطر هنر باید دنبال كرد، نه ارضاء خاطر تزار و مرحمت (پاداش) او. این اندرز از بلینسكی به جا مانده است : «پیش از به دست گرفتن قلم فكر كن، احساس كن، درك كن و سپس با تمام وجود بنویس».

بلینسكی گفته است: كتاب ــ داستانی و غیرداستانی ــ عقیده و نظری را مطرح می كند كه نقدنگار باید آن را كشف و به مردم بگوید تا آن را بخوانند. بنابراین، اهمیت یك نقدنگار منصف و ماهر دركار خود برای یك جامعه بسیار زیاد و وجود او لازم وضروری است. بدون نقدنگار خوب، ادبیات و صنعت كتاب نویسی یك كشور رشد نخواهد كرد. بلینسكی بعدا قاعده نقدنگاری را شامل نشریات (در آن زمان مجله ها) هم كرد و نوشت كه مطالب نشریات هم باید نقد و بررسی شود. وی ناقد مطالب مطبوعات را «ناظرجامعه» نامید.

معروفترین كتاب بلینسكی «نامه به گوگول (داستان نویس شهیر) » عنوان دارد كه به انگلیسی، فرانسه و آلمانی ترجمه شده و مجموعه ای از عقاید اوست.

امروزه نظرات او در باره نقد نویسی كتاب، راهنمای كار منتقدین ادبی  قرار گرفته است

***

زادروز جیمز هاروی رابینسون

144 سال پیش در چنین روزی در سال 1863 میلادی ، « جیمز هاروی رابینسون» مورخ معروف به دنیا آمد . او تاكید فراوان بر تدریس تاریخ در دبیرستانها داشت و توصیه می كرد كه كتابهای درسی تاریخ برای دبیرستانها باید دقیق، درست و بی طرفانه نوشته شود . وی در یكی از رسالات خود استدلال كرده است كه چرا باید «مدرس تاریخ» باید فردی عادل و بی طرف باشد . عقاید رابینسون در اهمیت آموزش تاریخ و گرفتن اندرز از تجربه گذشتگان به قدری دارای اهمیت است كه نویسندگان اخبار روز هر روز به آنها استناد می كنند. ژاپنی ها در آستانه جنگ جهانی دوم بر پایه عقاید رابینسون كه تاریخ ملی درس میهندوستی می دهد، برنامه هفتگی دروس تاریخ در دبیرستان ها را چند برابر كردند تا نسل جوان آماده از جان گذشتگی برای وطن شود .

***

اخراج آلمانیها از ایران در جریان جنگ جهانی اول

91 سال پیش در چنین روزی در سال 1916 میلادی ، نیروهای انگلیسی (عمدتا هندی) به فرماندهی ژنرال سر «پرسی سایكس» به نام راندن آلمانیها و نیروهای هوادارشان از منطقه تحت نفوذ انگلستان در ایران (جنوب و جنوب شرقی كشور) ، وارد شهر كرمان شدند و آلمانیها كه مورد حمایت نیروی ژاندارم و گروهی از مردم محل بودند منطقه را تخلیه كردند.

نظامیان ژنرال پرسی سایکس قبلا با کشتی از هند به بندر عباس منتقل شده بودند. آلمانیها كه به منظور كوتاه كردن دست انگلستان از ایران و سپس هند، از آغاز جنگ جهانی اول دست به جمع آوری هوادار در ایران و غرب هند زده بودند. در ایران از عنوان دلنشین «همنژادی» و، این كه انگلیسی ها عامل و باعث همه بدبختی های ایرانیان بوده اند برای نفوذ در قلبها استفاده می كردند و در نقاط دیگر، مخصوصاً در میان مسلمانان شبه قاره هند (پاكستان فعلی) حتی رواج داده بودند كه ویلهلم دوم امپراتور آلمان مسلمان شده است .

ایران در آستانه جنگ جهانی اول اعلام بیطرفی كرده بود، ولی توان نظامی قابل ملاحظه ای نداشت كه از ورود نیروهای دو اتحادیه متخاصم به وطن جلوگیری كند. عثمانی كه در كنار آلمان بود 15 ژانویه 1915 تبریز را تصرف كرد كه روسیه نیرو فرستاد و عثمانی را اخراج كرد.

عثمانی خواهان رسانیدن خود به آسیای میانه و ایجاد اتحادیه « پان تركیسم» بود و آلمان نقشه تصرف میدانهای نفتی ایران و پالایشگاه آبادان از یك طرف و رخنه به هند و طرد انگلستان از این سرزمین پهناور را از سوی دیگر، در سر داشت. روسیه و انگلستان هم نیات مختلف داشتند؛ انگلستان «فرمانفرما» را كه دوست خود بود نخست وزیر می كرد و روسیه او را بر می داشت و سپهسالار را كه هواخواهش بود بر جای او می نشاند و ....

جمع نیروهای اشغالی روسیه شش هزار و انگلستان چهار هزار تن بود و ایران نیرویی به این شمار نداشت كه حاكمیت و امنیت داخلی خود را حفظ كند. در پایان سال 1916 روسیه و انگلستان به نفوذ آلمان و عثمانی در ایران پایان دادند . انگلستان به منظور دور ساختن عثمانی از میدانهای نفتی , در عراق نیرو تازه نفس پیاده كرد و به سوی بغداد پیش رفت  .

***

قیام مردم عراق، علیه استعمار انگلستان

87 سال پیش در چنین روزی در سال 1920 میلادی ، قیام مردم عراق به رهبری آیت الله العظمی میرزا محمد تقی شیرازی علیه استعمار انگلستان آغاز شد .پیشتر نیروهای نظامی انگلستان کشور عراق را ورد تهاجم نظامی خویش قرار داده بودند که با درایت علمای این کشور سرانجام نظامیان انگلیسی مجبور به ترک عراق شدند .

با شروع جنگ جهانی اول، انگلیس به بهانه جلوگیری از نفوذ آلمان، با نیروی نظامی خود از دهانه شط العرب به عراق كه جزو قلمرو عثمانی بود، حمله كرد. مردم مسلمان عراق كه در این اشغال تحت سلطه اجانب قرار گرفته بودند، با رهبری علمای دین دست به جهاد علیه اشغال‏گران انگلیس زدند. در این حركت علمای عراق نه تنها حكم جهاد صادر كردند، بلكه خود در جبهه‏های مختلف شركت كرده، به مقابله با نیروهای بیگانه پرداختند. از جمله این رهبران دینی میرزا محمدتقی شیرازی بود كه حكم جهادی وی نیروی مقاومت را در برابر مهاجمان تزریق كرد و همگان را وارد عرصه جهاد نمود. وی روح مبارزه با انگلستان را در كالبد مسلمانان دمید و خود شجاعانه برای به دست آوردن حقوق پایمال شده عراقیان قیام كرد. ایشان، فتوای تاریخی و حماسی خویش را كه غیرت وطنی و دینی مردم عراق را به جوش آورد، در نهم تیرماه 1299 صادر كرد و مردم عراق را برای جهاد مقدس در مقابل بریتانیای تجاوزگر مهیا ساخت. در پی صدور این فتوا، انقلابی ملی و اسلامی معروف به انقلاب 1920 عراق تبلور یافت كه سرانجام به رهایی عراق از تسلط انگلستان منجر شد.

***

درگذشت "سیداحمد پیشاوری" ادیب و شاعر

77 سال پیش در چنین روزی در سال 1349 شمسی ، سیداحمد پیشاوری ، ادیب و شاعر فارسی زبان در تهران درگذشت .

سید احمد ادیب پیشاوری در سال 1223 شمسی ، در پیشاور پاكستان چشم به جهان گشود. او از سلسله سادات معروف به اجاق بود كه نَسَب آنان در سیر و سلوك به سهروردیه می‏رسید. ادیب مدتی در افغانستان و خراسان به تحصیل علوم معقول و منقول اشتغال داشت و در همه آنها سرآمد معاصران خود گشت. ادیب در سبزوار به مدت دو سال از محضر فیلسوف كبیر حاج ملاهادی سبزواری و نیز آخوند ملامحمد، فرزند وی، و آخوند ملا اسماعیل استفاده كرد و سپس در مشهد ساكن شده، به ادیب پیشاوری یا ادیب هندی مشهور گشت. وی علاوه بر فنون ادبی و عربی و حفظ اشعار و نحو و لغت و حكمت و ریاضیات، در حسن خط نیز استاد بود.

ادیب در چهل سالگی به تهران هجرت كرد و تا پایان عمر، در آنجا ماند. او در سخن، روش استادان قدیم را با موفقیت تمام دنبال می‏كرد و كثرت اطلاع او از فرهنگ اسلامی و علوم مختلف قدیم و تبحرش در لغت پارسی و تازی، باعث شد كه شعرش بیش از حد معمول با اطلاعات وسیعش آمیخته شود و به همان نسبت از الطاف و حال و اشتغال بر عواطف رقیق شاعرانه دور افتد. ادیب پیشاوری، تمامی عمر خود را وقف تحصیل فضایل و تزكیه نفس كرد و از زخارف دنیوی و علایق مادی آزاد بود و از مال دنیا، جز چند جلد كتاب نداشت.

سید احمد پیشاوری در طول سالیان متمادی تدریس، شاگردان متعددی را پرورش داد كه بعدها هر كدام به مدارج علمی و ادبی دست یافتند. از ادیب آثاری به جای مانده كه دیوان اشعار، تصحیح دیوان ناصرخسرو و تعلیقات بر تاریخ بیهقی از آن جمله‏اند. ادیب پیشاوری سرانجام در نهم تیرماه 1309 شمسی در 86 سالگی در تهران درگذشت و در امامزاده عبداللَّه تهران مدفون شد.

***

درگذشت فقیه جلیل "آیت‏اللَّه میرزا ابوالقاسم قمی" عالم بزرگ مسلمان

75 سال پیش در چنین روزی در سال 1353 قمری ، فقیه جلیل القدر ، آیت‏اللَّه میرزا ابوالقاسم قمی در قم درگذشت .

شیخ ابوالقاسم كبیر قمی در سال 1280 قمری متولد گردید و در قم از محضر شیخ محمدحسن نادی و ملامحمدجواد قمی استفاده كرد. ایشان در نجف اشرف از آیات عظام میرزا خلیل تهرانی نجفی، حاج آقا رضا همدانی، آخوند ملامحمد كاظم خراسانی و سیدمحمد كاظم یزدی و در تهران از محضر میرزا محمد حسن آشتیانی بهره‏های وافر یافت.

آیت اللَّه قمی از نظر علمی در مرتبه‏ای قرار داشت كه برخی وی را بر آیت‏اللَّه العظمی حائری یزدی، مؤسس حوزه‏ی علمیه‏ی قم ترجیح می‏دادند. با این حال نقل شده است كه ایشان فداكاری عجیبی نسبت به آیت‏اللَّه حائری از خود نشان می‏داد، به‏گونه‏ای كه می‏فرمود: نظر به منزل ایشان ثواب دارد. شخصیت‏های برجسته‏ای همچون آیات عظام: امام خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، آخوند ملا علی همدانی، سیدمصطفی صفایی خوانساری و ده‏ها عالم فاضل دیگر از محضر ایشان بهره گرفتند. آیت اللَّه كبیر قمی در 73 سالگی درگذشت و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) مدفون گردید.

***

انتشار "بر باد رفته " ، اثر موفق مارگارت میچل

بر باد رفته

71 سال پیش در چنین روزی در سال 1936 میلادی ، نخستین چاپ داستان «بر باد رفته» كه برنده دو جایزه ادبی بزرگ شد ، انتشار یافت و به توزیع داده شد.

« برباد رفته» پرخواننده ترین داستانی است كه تاكنون در آمریكا نوشته شده است. این داستان كه در زمینه جنگ داخلی خونین و ویرانگر آمریكاست به چهل زبان دیگر ترجمه و در سراسر جهان انتشار یافته و بر پایه آن یك فیلم سینمایی موفق ساخته شده است. این رمان در سال 1939 به كارگردانی «ویكتور فلمینگ» و با هنرنمایى «كلارك گیبل» و «ویوین لى» به تصویر كشیده شد و اتفاقاً از نقاط درخشان عالم سینما به شمار مى رود.

نویسنده این اثر بانو «مارگارت میچل (پگی)» است كه كار نوشتن آن را از سال 1926 آغاز كرده بود. هدف نویسنده كه خود از مردم جنوب آمریكا و متولد شهر آتلانتا است كه در جریان جنگ داخلی ویران شد این بود كه چنان مصائب این برادركشی را در قالب داستان بیان دارد كه در هیچ نقطه ای تكرار نشود.

این داستان آن چنان دلچسب و نافذ بوده است كه از آن زمان تا كنون هر سال یك تا چند بار تجدید چاپ شده است. این تنها اثر مشهور مارگارت بود، زیرا نویسنده داستان 16 اوت 1949 ، پیش از آن كه 49ساله شود درگذشت. وی چند روز پیش از آن هنگام عبور از یک خیابان در شهر اتلانتا با یک تاکسی تصادف کرده و دچار خونریزی مغزی شده بود. هنگام تصادف، راننده تاکسی مست بود و به همین دلیل به 40 سال زندان محکوم شد.

در مورد نامگذاری این رمان زیبا روایت جالبی وجود دارد . مارگارت میچل ابتدا بر روی عناوینی چون ؛ «فردا روز دیگری است» ، «آنها باری غم انگیز بردوش داشتند»، «سنگ میل شمار»، «نه در طالع ما» و ... نظر داشت .

اما هیچ یك راضی كننده نبود تا اینكه در اكتبر 1935برحسب تصادف، گمشده اش را یافت. یك روز مجموعه آثار «ارنست داوسون» شاعر انگلیسی را ورق می زد، به سطری برخورد كرد كه می گفت:

«ای روح گمشده ی من، خیلی چیزها را از یاد برده ام، خاطراتم یكسره برباد رفته است…» .  با عجله تلگرافی برای ناشر فرستاد. صبح روز بعد… جوابی به این مضمون دریافت كرد: «صدبار آفرین به خاطر برباد رفته .»

***

سالروز حمله ژنرال حمادی تكریتی به بغداد

39 سال پیش درچنین روزی در سال 1968میلادی ، پس از استقرار حكومت بعثی عراق توسط حسن البكر ژنرال حمادی تكریتی به منظور در هم شكستن این كودتا به بغداد حمله كرد . او بغداد را محاصره نمود اما حسن البكر با صدور اعلامیه‏ای از رادیو بغداد مردم را از محاصره شهر آگاه كرد و كودتا خنثی گردید . بدنبال این حادثه كابینه منحل شد و دولت جدید حسن البكرشامل حردان تكریتی نخست وزیر و وزیر دفاع و صدام حسین تكریتی معاون دبیركل حزب بعث عراق و دیگر وزرا تشكیل شد .

درپی به قدرت رسیدن صدام حسین حزب بعث بر ارتش و پلیس كشور نیز تسلط یافت . او بعد از سقوط محمد رضا، شاه مخلوع ایران به تحریك آمریكا در اندیشه ایجاد قدرت انحصاری عراق بر منطقه برآمد و در 22سپتامبر 1980میلادی با بمباران فرودگاههای ایران ، جنگ 8 ساله را بر كشورمان تحمیل كرد .

***

استقلال وانوتو

27 سال پیش درچنین روزی در سال 1980میلادی ، كشور وانوتو از سلطه فرانسه و انگلیس خارج و مستقل اعلام شد . این كشور از سال 1768میلادی ابتدا تحت نفوذ فرانسه و سپس انگلستان قرار گرفت ، و با ورود مبلغان مسیحی به این سرزمین ، مهاجرت اقوام گوناگون نیز آغاز شد .

از اوایل قرن 20میلادی بدنبال بروز رویدادهای متعدد انگلستان و فرانسه موافقت كردند كه بطور مشترك بر این سرزمین حكومت كنند . این حكومت مشترك تا سال 1980میلادی به طول انجامید و با وقوع شورش های فراوان در این سال انگلستان و فرانسه تسلیم شدند . این جزیره با وسعت 14700كیلومتر مربع مساحت دارای حکومت جمهوری است و در مركز قاره اقیانوسیه قرار دارد .

***

آغاز عملیات بزرگ کربلای یک

عملیات بزرگ کربلای یک

21 سال پیش در چنین روزی در سال 1365 شمسی ، عملیات کربلای یک  با رمز مبارک " یا ابالفضل العباس ادرکنی"  با هدف انهدام نیروهای دشمن در منطقه عملیاتی مهران آغاز شد. فرماندهی این عملیات را سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عهده داشت .

رژیم عراق پس از ناكامی در باز پس‏گیری فاو و برای جلوگیری از حملات گسترده ایران، طی یك استراتژی جدید، اقدام به انجام چند حمله كرد كه در این میان، شهر مهران را به تصرف درآوَرد و با هیاهو، آن را به رخ جهانیان كشید. رزمندگان اسلام، در برابر ادعاهای بیهوده رژیم بغداد، خود را آماده كردند تا جواب محكم و قاطعی به عراق بدهند. شش هفته پس از اشغال مهران توسط دشمن، زمینه مساعد می‏شود تا این شهر، باز پس گرفته شده و استراتژی جدید بعثیان دفع گردد. سرانجام عملیات بزرگ كربلای یك در ساعات اولیه نهم تیر 1365 با رمز مبارک "یا اباالفضل العباس ادركنی " در منطقه جبهه میانی در مهران و با هدف آزاد سازی این شهر و ارتفاعات مهم منطقه در مساحتی به وسعت 320 كیلومتر مربع آغاز و تا 19تیر ماه ادامه یافت.

نتایج عملیات بزرگ كربلای یک از این قرار بود :

تلفات نیروی انسانی دشمن: اسیر 1400نفر؛ كشته و زخمی بیش از 9000 نفر؛ آزاد شدن شهر مهران و ارتفاعات اطراف و خطوط مرزی آن؛ تجهیزات و امكانات: تانك و نفربر: 110 دستگاه انهدامی و 69 دستگاه اغتنامی؛ خودرو: صدها دستگاه انهدامی و 100 دستگاه اغتنامی، سلاح نیمه سنگین: مقدار زیادی انهدامی و 61 دستگاه اغتنامی، وسایل مهندسی: 10دستگاه اغتنامی. عملیات موفق كربلای یك، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرك عراق و نیز نقطه شروع امیدوار كننده‏ای برای نیروهای خودی جهت انجام عملیات‏های محدود ایذایی. سرعت عمل، اعتقاد یگان‏ها، حفاظت عملیات، فریب دشمن، تناسب سازمان رزم با طرح مانور و انجام كارهای مهندسی لازم، از جمله عوامل بارز و مؤثر در این عملیات بود.

***

منابع:

1- مهر

2- روزنامک

3- صداوسیما

4- مبلغ

5- روزنامه شرق

6- روزنامه ایران