تبیان، دستیار زندگی

سلسله عملیات‌ محدود قدس در یک نگاه

نتایج عملیات «بدر» که حاصل آن فشار سنگین بر ماشین جنگی رژیم بعثی عراق بود، باعث شد دشمن به منظور انتقام از ملت ایران، جنگ شهرها را که از ماه‌ها پیش شروع کرده بود، گسترش و توسعه دهد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
عملیات‌ محدود قدس

 همزمان، حضرت امام خمینی رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی در هنگام تحویل سال ۱۳۶۴، این سال را سال «استقامت» نامیدند و به منظور تعیین مشی‌ آینده جنگ و انقلاب و رفع هرگونه تردید و تزلزل، «از جایگاه والاتر»، به ضرورت ادامه نبرد تأکید فرموده و شعار جنگ جنگ تا پیروزی را (که پرتویی از شعار قرآنی جنگ جنگ تا رفع فتنه از عالم دانسته بودند) مطرح فرمودند.

اهداف سلسله عملیات‌ در فاصله‌ آماده‌سازی ملزومات و مقدمات عملیات گسترده (پس از عملیات بدر) و ضرورت روند فعال نگه داشتن جبهه‌ها قطعی بود و دشمن نباید به حال خود رها می‌شد. با این هدف برخی تحرکات نظامی خودی علیه دشمن بر اساس تدبیر عملیات محدود انجام گرفت تا با استفاده از فرصت به دست آمده، عملیات گسترده والفجر۸ به دور از هرگونه شتاب‌زدگی و یا تأثیرگذاری فشارهای سیاسی ‌ـ ‌نظامی خارجی به نحوی مناسب طراحی شود.

بر اساس این تدبیر، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران سلسله عملیات محدود «ظفر» را نیز طراحی و اجرا کرد که عمدتاً تظاهر به تک همراه با اجرای آتش توپخانه بود. مهمترین این عملیات‌ها «ظفر ۵» در «ارتفاعات توتمان» واقع در منطقه عمومی مریوان و عملیات آفندی شرهانی در منطقه عمومی «شرهانی» بود.

 همچنین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پنج عملیات را به نام‌های «قدس۱ تا قدس۵ » از روز ۲۴ خرداد تا ۱۵ مرداد ۱۳۶۴ طراحی و اجرا کرد. از این مجموعه چهار عملیات در منطقه هورالهویزه و یک عملیات در منطقه دهلران اجرا شد. دلایل انتخاب منطقه با توجه به اینکه عمده‌ترین هدف عملیات بدر قطع جاده استراتژیک بصره ـ العماره بود که به دلایلی دستیابی به آن در این عملیات مقدور نشد، اما در عین حال جایگاه هدف یاد شده در استراتژی جمهوری اسلامی محفوظ بود؛ لذا پس از عملیات بدر، از اولین اهداف عملیات‌های محدود نزدیک‌تر شدن به جاده بصره ‌ـ‌ العماره و همچنین دو پاسگاه «ابولیله» و «ابوذکر» و نیز ترمیم خط پدافندی در این منطقه بود که عملیات‌های قدس۱ و قدس۲ با این اهداف طراحی شد. از سوی دیگر دشمن پس از عملیات بدر حساسیت بسیاری به منطقه هور نشان داد. به طوری که پیش‌بینی می‌شد ارتش عراق تلاش وسیعی برای عقب راندن نیروهای خودی از این منطقه انجام دهد، لذا ضرورت تحکیم و تثبیت مواضع به دست آمده طی عملیات خیبر و بدر و نیز اتخاذ موضع تهاجمی در مقابل تعرضات احتمالی دشمن افزون‌تر شد و عملیات‌های «قدس۴ و قدس۵ » با این اهداف به اجرا درآمد.

نتایج و ارزیابی سلسله عملیات‌های محدود سلسه عملیات قدس نشان دهنده ادامه و استمرار جنگ به هر شکل ممکن بود. این امر گذشته از دستاوردهای نظامی و آسیب‌پذیر کردن و انهدام دشمن، نتایج مهمی به شرح زیر داشت:

 ۱ـ حفظ روحیه و قدرت رزمندگان اسلام

۲ـ افزایش انسجام یگان‌ها و پرورش کادر و افزودن به تجربیات جنگی آنها.

 ۳ـ گرم نگه‌داشتن جوّ جنگ در میان مردم و یگان‌های عملیاتی

 ۴ـ تضعیف روحیه سربازان دشمن و ایجاد تزلزل در آنان.

۵ ـ به ضعف کشانیدن موضع قدرت‌نمایی و مانور دشمن که پس از عملیات بدر با جنگ شهرها در حال افزایش بود.

۶ ـ در انفعال قرار دادن دشمن و گرفتن مجال هرگونه پدافند از او.

 ۷ـ باز پس‌گیری بخشی از اراضی اشغالی و پیشروی در خاک دشمن.

 ۸ ـ نشان دادن توانایی و قابلیت‌های نظامی جمهوری اسلامی برای وارد آوردن فشارهای پی‌درپی به دشمن.

۹ـ فریب دشمن و جلوگیری از هوشیاری آن نسبت به عملیات‌های اصلی و گسترده که در آینده انجام می‌پذیرد مثل والفجر هشت.

۱۰ـ نزدیک شدن به عمق دشمن در بعضی مناطق و تسلط بر خطوط ارتباطی و عقبه آنها.

۱۱ـ بهره‌گیری از زمان و مشغول ساختن دشمن، برای طراحی عملیات گسترده و بازسازی و سازماندهی یگان‌ها.

۱۲ـ کشاندن نیروهای احتیاط دشمن به خطوط پدافندی و فرسایش آنها و نیز جلوگیری از آمادگی آنها برای مقابله با عملیات گستردة خودی.

 ۱۳ـ تقویت و پشتیبانی یگان‌های رزمی به ‌وسیله مردم هر منطقه.

بدین ترتیب، سلسله عملیات‌های محدود در تابستان ۱۳۶۴ که بر مبنای فرمان حضرت امام خمینی (ره) برای گرم نگه‌داشتن جبهه‌ها و لزوم جلوگیری از آسودگی دشمن در برخی مناطق با هدف‌های نظامی ـ سیاسی انجام گرفت، به میزان بسیاری مؤثر واقع شد و ابتکار عمل در جبهه خودی و انفعال دشمن همچنان حفظ شد و در سایه این عملیات‌ها، فرماندهان نظامی توانستند طراحی و آماده سازی یکی از بی‌نظیرترین و موفق‌ترین عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس را که همان والفجر ۸ و تسخیر «شبه جزیره» فاو بود، اجرا کنند.

منبع: ایسنا