سلمان رشدی شوالیه ای تو خالی

خردادماه امسال، با انتشار خبر اعطای نشان شوالیه ازسوی الیزابت دوم - ملكه‌ی انگلیس - به سلمان رشدی - نویسنده‌ی كتاب موهن آیات شیطانی - همراه شد؛ فردی كه با انتشار كتاب سخیف خود با نام "آیات شیطانی" در سال 1988 باعث بروز جنجال‌های بین‌المللی علیه این كتاب شد، و صدور حكم تاریخی حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر ارتدادش را به ‌دنبال داشت، كه همین حكم باعث شد از آن پس به ‌طور مخفیانه‌ زندگی كند.

اعطای نشان از سوی ملكه‌ی انگلیس به رشدی و واكنش‌ها

در ایام مصادف با هجدهمین سالگرد رحلت بنیان‌گذار كبیر جمهوری اسلامی ایران، اقدام ناشیانه و در عین حال سؤال‌ برانگیز و احتمالا برنامه‌ریزی ‌شده‌ی ملكه‌ی انگلیس در اعطای نشان "شوالیه" و لقب "سر" به رشدی، اعتراض سخن‌گوی وزارت امور خارجه‌ی كشورمان و احضار سفیران انگلستان در ایران و پاكستان را برای ارایه‌ی توضیحات در این زمینه در پی داشت.

در‌حالی‌كه تشكل‌های ادبی،‌ فرهنگی و حتی نهادها و ارگان‌های مربوط در كشورمان واكنش چندانی به این موضع نداشته‌اند، پنج تشكل‌ دانشجویی یك روز پس از انتشار این خبر در 27 خردادماه بیانیه دادند و 201 نماینده‌ی مجلس سی‌ام خردادماه این اقدام را محكوم كردند. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی هم در این زمینه بیانیه‌هایی منتشر كردند.

اما مسلمانان در شهر لاهور پاكستان آدمك ملكه الیزابت را به آتش كشیدند. در مالزی هم حامیان یك گروه اسلامی مقابل سفارت انگلیس در این كشور تظاهرات كردند. تظاهركنندگان شعار می‌دادند: "نابود باد سلمان رشدی"، "نابود باد انگلیس".

شورای مسلمانان انگلیس نیز با محكوم كردن این اقدام لندن، آن ‌را یك اقدام تحریك‌آمیز خواند؛ اما از مسلمانان خواست كه خویشتن‌دار باشند.

از سوی دیگر، رسانه‌های جهان به انعكاس این خبر و حاشیه‌های آن پرداختند. خبرگزاری اینترنشنال هرالدتریبیون آمریكا در این زمینه به اعطای نشان شوالیه به سلمان رشدی تنها سه ماه پس از آزادی ملوانان انگلیسی ازسوی ایران اشاره داشت و اعلام كرد كه تهران این اقدام دولت انگلیس را برای اعطای لقب "سر" به این نویسنده‌ی منفور هندی‌الاصل، تصادفی نمی‌داند.

اما در حالی كه آثار این نویسنده‌ی دست چندمی هیچ‌گاه از نظر ادبی مورد توجه و تأیید نبود و این امر حتا ازسوی حامیان انگلیسی، آمریكایی، صهیونیستی‌اش هم صورت نگرفته بود، مارگارت بكت - وزیر خارجه‌ی انگلستان - با تأكید بر این‌كه اعطای نشان شوالیه به سلمان رشدی به‌علت فعالیت‌های ادبی وی بوده [!]، گفت: اگر این امر موجب ناراحتی مردم شده است، دولت انگلیس از این بابت متأسف است.

هوشیار زیباری - همتای عراقی بكت - هم كه در این زمان در كنار او ایستاده بود، با بی‌موقع و نابجا خواندن این تصمیم دولت انگلیس، گفت: دولت عراق نیز همانند دیگر كشورهای مسلمان، با اعطای نشان شوالیه به سلمان رشدی مخالف است؛ همان‌طور كه این امر اكنون به انجام تظاهرات در جهان اسلام انجامیده است.

همچنین گاردین در تحلیلی بر این موضوع نوشت: كمیته‌ای كه نام سلمان رشدی را برای دریافت نشان شوالیه انتخاب كرد، به پیامدهای سیاسی احتمالی آن فكر نكرده بود و هرگز تصور نمی‌كرد كه این تصمیم با واكنش تند جهان اسلام مواجه شود.

در ادامه‌ی این مطلب آمده بود، جاناتان هیوود - رییس دفتر لندن جایزه‌ی پن اینترنشنال - با بیان این‌كه انتظار می‌رفت اعطای نشان شوالیه به این نویسنده‌ی هندی‌الاصل بتواند گام مثبتی در بهبود روابط آسیا با انگلیس باشد [!] اعلام كرد‌، حجم واكنش‌ها نسبت به شوالیه شدن سلمان رشدی، نظر او را درباره‌ی این انتخاب تغییر داده است.

در حالی‌كه گفته‌های سلمان رشدی در كتاب "آیات شیطانی" جسارتی آشكار به دین مبین اسلام و پیامبر عظیم‌الشان آن است، اما هیوود مدعی شده است: واقعا جای تأسف دارد كه تنها به‌خاطر چند خط در كتاب چهارم سلمان رشدی، او به یك شخصیت منفور تبدیل شود [!!]

اظهارنظر اهل قلم

ابراهیم حسن‌بیگی در این‌باره گفت: كاری كه سلمان رشدی انجام داد، اهانت به همه‌ی اهالی قلم و نویسندگانی بود كه قلم را مقدس و در خدمت بشریت می‌دانستند؛ چون حرمت قلم همیشه از این‌كه در خدمت مردم و دفاع از حق و حقانیت باشد، نشأت ‌گرفته است.

او در این زمینه افزود: پس از گذشت سال‌ها، این حركت ملكه و دولت انگلیس خیلی عجیب است، كه از نوعی حمایت مجدد حكایت دارد. دادن نشان و تقدیر از كسی كه به‌خاطر كاری كه انجام داد، این همه مورد نكوهش بوده، قطعا هیچ مبنای عقلی و علمی ندارد شائبه‌ی سیاسی دارد و خیلی عقلانی به‌نظر نمی‌رسد كه سردمداران حكومتی بیایند از یك حركت منفور و تأییدنشده‌ كه در گذشته انجام شده و روندش تا به امروز هم ادامه دارد، حمایت و دوباره آن‌را احیا كنند!

حسن‌بیگی این موضوع را به اقتداری كه نظام و انقلاب اسلامی در منطقه ایجاد كرد و مسأله‌ی فلسطین، لبنان، افغانستان و بویژه مسائل اخیر عراق، ربط داد، كه باعث سردرگمی سیاستمداران جهان شده، و آن‌ها را به این واكنش برانگیخته است.

نویسنده‌ی رمان "محمد (ص)" همچنین به برخوردگانه‌ی آمریكا، انگلیس و اروپا در این قبیل موضوعات اشاره كرد.

اما غلامعلی رجایی، اهدای نشان از سوی ملكه‌ی انگلستان به سلمان رشدی را امر تعجب‌آوری ندانست و گفت: ما علایمی نمی‌بینیم تا نشان دهد انگلستان از رویه‌ای كه در زمینه‌ی این‌گونه اعمال دارد، پشیمان شده باشد. حتا بر خلاف آن‌چه كه معروف است و می‌گویند انگلیسی‌ها آدم‌های هوشمندی هستند، اتفاقا آدم‌های بسیار نادانی هستند و دلیل آن هم، این‌كه تابع سیاست آمریكا شده‌اند.

نویسنده‌ی كتاب‌های "برداشت‌هایی از سیره‌ی امام خمینی (ره)"، "سیره‌ی شهید بهشتی" و "مهتاب مدینه" در ادامه افزود: به‌نظر می‌رسد در این تسلسل تاریخی، هوش انگلیسی‌ها خیلی كم شده است و آن‌ها دیگر مصلحت‌های خودشان را نمی‌توانند تشخیص دهند؛ چون اگر كم‌ترین نشانه‌ی هوشمندی در حركت ملكه‌ی انگلیس بود، این كار انجام نمی‌گرفت. این اقدام به‌معنای تقابل با عامه‌ی مسلمانان است. همچنین سلمان رشدی اگرچه به پیغمبر (ص) و دین اسلام توهین كرده است، اما اگر كسی كتاب «آیات شیطانی» را خوانده باشد، می‌بیند كه این اهانت اصلا تمام موحدان و عالم توحید را نشانه رفته است.

او این پرسش را مطرح كرد كه آیا ملكه‌ی انگلستان می‌داند كه با اعطای این نشان، مقابل موحدان عالم موضع‌ می‌گیرد؟!

رجایی همچنین متذكر شد: این امر پیامی را هم برای كسانی دارد كه معتقدند در داخل، ما خودمان داریم دشمن می‌تراشیم و خودمان داریم این‌ها را تحریك می‌كنیم. نه، چنین نیست. جهان اسلام درباره‌ی سلمان رشدی چه كاری كرده است كه باید شاهد یك امتیازدهی دیگر به او از سوی دولت انگلستان باشیم؟ امیدوارم روشنفكران داخلی هم این پیام را متوجه باشند و مرتب توپ را در زمین خودی نیندازند.

حبیب احمدزاده هم این موضوع را از سوی استعمارگران دور از انتظار ندانست و گفت: استعمارگران اصلا برای ادیان ارزشی قایل نیستند؛ آن‌ها به منافع اقتصادی و سیاسی خود فكر می‌كنند و به چیزی غیر از جیب خود و اقتصاد نمی‌اندیشند.

محمدرضا سرشار نیز در این زمینه تأكید كرد: دولت‌های اسلامی جهان اگر واقعا به اسلام اعتقاد دارند، در مقابل اعطای نشان به سلمان رشدی واكنش نشان دهند.

او همچنین گفت: در غرب، در چند دهه‌ی اخیر، جریانی ادبی با عنوان «ادبیات استعمار نو» شكل گرفته است. نویسندگان این طیف كه سلمان رشدی هم یكی از آن‌هاست و خودش هم صریحا به عضو بودنش در این گروه اقرار كرده است، معمولا نویسندگان كشورهای جهان سوم یا در حال توسعه هستند، كه به‌شدت شیفته و فریفته‌ی غرب‌اند و عمدتا ترك وطن كرده‌، به یكی از كشورهای غربی رفته‌ و به فرهنگ و آداب و رسوم خودشان پشت پا زده‌اند و به این كار تفاخر هم می‌كنند. برخی از این افراد نهایت سرسپردگی خودشان را با ارتداد نشان دادند؛ مثل رشدی.

این نویسنده در ادامه پیشنهاد داد: دول اسلامی باید عكس‌العمل نشان دهند، و بهترین عكس‌العمل، برای كشور ورشكسته‌ای مثل انگلستان، تحریم اقتصادی و كالاهای انگلیسی است؛ چون واقعا كشور پیر و درهم‌شكسته‌ای است و به راحتی می‌شود با اقتصاد رو به رشد و توانای كشورهای اسلامی، آن را به زانو درآورد؛ منتها متأسفانه این عزم بین دول اسلامی وجود ندارد.

این منتقد سپس متذكر شد: وقتی درباره‌ی قتل او حكم داده شد، اول غربی‌ها شلوغ كردند و روابط شان را با ایران تعلیق كردند؛ اما بعد تسلیم ‌شدند. روزی كه امام (ره) آن حكم را صادر كردند، تمام دول اروپایی سفرای‌شان را فراخواندند و ایران كوتاه نیامد. بازنده‌ی عرصه‌ی دیپلماسی در سطح جهان آن‌ها بوده‌اند؛ نه ایران. دول اسلامی اگر معتقدند خدا و پیامبری هست، از هیچ قدرتی نباید بترسند؛ این ترس‌ها همه از ضعف ایمان است، و این اقدام‌ها همه حمایت.

همچنین شهریار زرشناس از سلمان رشدی به‌عنوان یكی از ژنرال‌های ناتوی فرهنگی غرب نام برد و گفت: سلمان رشدی فردی است كه چهره‌ی شاخص ضدیت و دشمنی ویژه‌ای با اسلام و فرهنگ‌های شرقی دارد. این اقدام، به‌نوعی، از رو بستن شمشیر است و البته مدتی است امپریالیزم لیبرال دارد به آن عمل می‌كند. همین كه بحث ناتوی فرهنگی پیش آمده و این‌كه آن‌ها یك انسجام سازمانی در كلیت تمدن غرب علیه كانون انقلابی‌گری و مبارزه علیه نظام جهانی سلطه پیدا كرده‌ و متحد شده‌اند و اختلاف‌های فی‌مابین را كنار گذاشته‌اند، نشان از این موضوع دارد. این مسأله طبیعی است كه ژنرال‌هایی را هم باید به‌عنوان ژنرال‌های ناتوی فرهنگی تربیت كنند یا به میدان بفرستند یا بسازند، كه یكی از این ژنرال‌ها حتما سلمان رشدی است.

شهریار زرشناس همچنین گفت: پیام این حركت را، پیام صریح‌تر شدن مبارزه و دوقطبی شدن بیش‌تر مبارزه و پولاریزه شدن وضعیت می‌دانم و این را هم خارج از حال و هوای كنونی نمی‌بینم.

اما به اعتقاد محمدرضا جوادی، اعطای نشان از سوی ملكه‌ی انگلیس به سلمان رشدی موجب نزدیكی قلوب مسلمانان می‌شود.

عضو انجمن قلم ایران با بیان این مطلب تصریح كرد: این‌كه بعد از 10 سال یا همین حدود به یك‌باره سر و كله‌ی سلمان رشدی پیدا و افتخاری را در انگلیس صاحب می‌شود، ابهام دارد. اما این مسأله شاید فرصتی برای جوامع اسلامی باشد و دل‌های مسلمانان را قدری به هم نزدیك ‌كند؛ زیرا این اتفاق دارد اصل دین را مورد هجمه قرار می‌دهد و مسلمانان با هر كشش فكری كه باشند، به‌نوعی به این مسأله حساسیت نشان می‌دهند و این امر باعث نزدیكی قلب‌های آنان خواهد شد.

جوادی با اشاره به تشكیل اتحادیه‌ی نویسندگان جهان اسلام، متذكر شد: در انجمن قلم در دوره‌ی ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی، ایده‌ای مطرح شد با عنوان نویسندگان جهان اسلام، كه مجموعه‌ای از نویسندگان صاحب اثر در آن گرد هم آیند، و فعالیت‌هایی را به مناسبت‌هایی كه به كل و اصل دین مربوط می‌شود، انجام دهند، و یا در حوزه‌ی اتفاقات جهانی كه مبتلابه همه‌ی جهان می‌شود، واكنش نشان دهد. جای چنین اتحادیه‌ای خالی است تا در برابر اتفاقاتی چنین كه به اسلام توهین می‌شود، واكنش‌های معقول‌تری نشان دهیم.

بلر رشدی را به ملكه معرفی كرد

از سوی دیگر، عطاءالله مهاجرانی با این اعتقاد كه تونی بلر سلمان رشدی را به ملکه معرفی کرده، تا نشان شوالیه بگیرد، در اظهارنظری متذكر شد: سلمان رشدی نیز این نشان را گرفت، و از این پس رشدی شد، سر سلمان رشدی؛ همان کودک "بچه‌های نیمه‌شب" که در جست‌وجوی هویتش بود، تثبیت شد. به تعبیر یک نویسنده هندی:Midnight’s Knight!

او در ادامه‌ی این مطلب افزود: البته برای این‌که بدانید این نشان چه افتخار و اعتباری دارد، خوب است بدانیم که اولگ بوردیوسکی - جاسوس دوجانبه‌ای که هم برای روسیه کار می‌کرد و هم برای انگستان - همین نشان را گرفته است.

مهاجرانی كه كتابی را در نقد "آیات شیطانی" منتشر كرده است، در ادامه تصریح كرد: تردیدی نیست که بلر به‌خوبی می‌دانسته که این رفتار بدون واکنش مسلمانان به پایان نمی‌رسد؛ چنان‌که در روز دوشنبه (28 خرداد) مجلس پاکستان به اتفاق آرا، اعطای نشان به رشدی را محکوم کرد. اعجاز الحق - وزیر امور ادیان پاکستان و پسر ضیاءالحق - سخن غریبی را مطرح کرد، و گفت "همین نشان‌هاست که به افرادی حق می‌دهد تا بمب به خودشان ببندند، و به عملیات انتحاری دست بزنند."

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اضافه كرد: چطور كه اگر روزنامه‌نگاری بگوید بلر دروغ‌گوست، آن روزنامه‌نگار [به گفته‌ی او] حیوان درنده است!؟ اما اگر رشدی به پیامبر اسلام [ص]، به ابراهیم [ع]، به همسران پیامبر (ص) و به سلمان، بدترین ناسزاها را بگوید، به ادبیات خدمت کرده است؟

مهاجرانی معتقد است: زانو زدن در برابر ملکه و سوگند وفاداری به سلطنت ادا کردن، که کار ادبیات و خدمت به ادبیات نیست؛ کار همان جاسوس دوجانبه است. وقتی کسی سر در برابر آستان ادبیات خم می‌کند، نمی‌تواند ارباب دیگری داشته باشد. مسیح [ع] هم همین را می‌گفت، "خداوند و ماموت را نمی‌توانید خدمت کنید." ادبیات رنگ و بوی خدایی دارد.

در تازه‌ترین واكنش‌ها هم رهبران و پیروان اقلیت‌های مذهبی در انگلیس، از دولت این كشور خواستند تا نشان شوالیه‌ی "سلمان رشدی" - نویسنده‌ی كتاب موهن «آیات شیطانی» - را پس بگیرد.

در جریان كنفرانس اقلیت‌های مذهبی انگلیس كه روز پنج‌شنبه برگزار شد، رهبران اقلیت‌های مذهبی از دولت انگلیس خواستند تا حكم پناهندگی بی‌جهت به این نویسنده جنجالی را هم لغو كرده و او را از انگلستان بیرون كنند.

به نوشته‌ی ایندیپندنت، سخنرانان این كنفرانس اعلام كردند: «دولت انگلیس و خانواده سلطنتی، با اعطای نشان شوالیه به سلمان رشدی، نه تنها به احساسات میلیاردها مسلمان بی‌اعتنایی كردند، بلكه پیروان دیگر مذاهب جهان را نیز شدیدا متاثر ساختند.»

همچنین جمعیت اصلاحات اجتماعی دولت‌های جهان اسلام و پارلمان كویت از دولت انگلیس خواست تا از تصمیم خود صرف‌نظر، و این نویسنده را به‌دلیل بی‌حرمتی به بیش از یك میلیارد مسلمان جهان محكوم كند.

نمایندگان پارلمان عراق هم با ابراز تعجب و تأسف از اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی اعلام كردند: اعطای این لقب موجب برانگیخته شدن احساسات میلیون‌ها مسلمان خواهد شد.

در بیانیه‌ی آن‌ها با هشدار نسبت به اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی آمده است: این اقدام موجب تقویت گروه‌های تندرویی می‌شود كه از هر فرصتی برای تفرقه‌افكنی میان ملت‌ها و ادیان و مذاهب استفاده می‌كنند. این امر موجب تضعیف تلاش‌های انجام‌شده از سوی گروه‌های میانه‌رو در جهت ایجاد جهانی امن و گسترش روحیه‌ی محبت، صلح و احترام به ملت‌ها و ادیان می‌شود.

همچنین شورای ملی و وزارت حج و اوقاف افغانستان اعطای لقب شوالیه به سلمان رشدی از سوی دولت انگلستان را تقبیح كردند.

پارلمان مصر نیز این موضوع را محكوم و تأكید كرد: اعطای این لقب، زیر پا گذاشتن تمامی اصول دیپلماسی، بی‌احترامی به ادیان و بی‌توجهی به احساسات مسلمانان جهان تلقی می‌شود.

مطالب مرتبط:

یك دانشجوی ایرانی، اولین مجری‏‏ حكم ارتداد سلمان‌رشدی‏‏

ملكه انگلیس به سلمان رشدی مرتد لقب «شوالیه» داد

اعطای نشان به سلمان رشدی نشانه اسلام ستیزی انگلیسی‌هاست

منبع اصلی :  ایسنا