تبیان، دستیار زندگی

استاد حسین انصاریان تبیین کرد؛

«انواع پیوندهای انسان»

در رابطه با پیوندى كه خداى مهربان فرمان داده باید میان انسان و غیرخودش برقرار باشد روایات و تفاسیر حقایقى را ذكر كرده اند كه بر انسان است چنانچه خواستار خیر و رشد و كمال خویش است برپا برجائى آن پیوند، و استوارى آن بكوشد، و از خطراتى كه سبب گسستن آن میشود جداً بپرهیزد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
پیوند
در رابطه با پیوندى كه خداى مهربان فرمان داده باید میان انسان و غیرخودش برقرار باشد روایات و تفاسیر حقایقى را ذكر كرده اند كه باید گفت آیه شریفه شامل همه آنهاست و بر انسان است چنانچه خواستار خیر دنیا وآخرت و رشد و تربیت و كمال خویش است برپا برجائى آن پیوند، و استوارى و استحكامش بكوشد، و از فتنه ها و خطراتى كه سبب گسستن و قطع شدن آن میشود جداً بپرهیزد.

در این زمینه آنچه میتوان از روایات و تفاسیر استفاده كرد حدود شش مورد است كه به نظر میرسد همه شش مورد حفظش واجب، و پیوند با همه آنها امرى لازم و ضرورى است.

1- ایمان به همه پیامبران و كتابهاى آسمانى و اقتداى عملى به فرستادگان پروردگار، و به اجرا گذاشتن احكام و خواسته هاى حق كه در منابع وحى و به ویژه در قرآن مجید مطرح است.

پیوند اعتقادى و عملى با انبیاء و وحى الهى بی تردید سبب رشد روحى و عقلى انسان، و موجب خوشبختى او در دنیا و آخرت است. این پیوند باید میان انسان و همه پیامبران و منابع وحى برقرار باشد و در این زمینه نباید پیامبر یا كتابى از این پیوند استثناء شود، كه این استثناء چنان كه به وسیله یهود نسبت به مسیح و پیامبر اسلام و به وسیله نصارى نسبت به پیامبرخاتم صورت گرفته، و قوم یهود از ایمان به مسیح و رسول اسلام، و نصارى از ایمان به پیامبراسلام و قرآن سربرتافته اند از مصادیق قطع پیوند و گسستن رابطه‏ اى است كه خدا به آن فرمان داده است. و نیز بیدین به سربردن، و لائیك زندگى كردن، و غافل و بیخبر زیستن از پیامبران و كتابهاى آسمانى از مصادیق كامل قطع رابطه و گسستن پیوند است.

2- پیوند با رحم، وصله با اقوام و خویشان به ویژه با پیامبر و اهل بیت كه در روایات از آنان تعبیر به رحم حقیقى شده، واقعیت بسیارمهمى است كه در آیات و روایات و معارف برآن تأكید فراوان شده، و گسستن آن از گناهان بزرگ و موجب كم شدن عمر، وگرفتارى سخت در قیامت كبرى است، در سطور آینده به روایاتى كه نمایانگر عظمت صله رحم و نشان دهنده گناه سنگین قطع رحم است اشاره خواهد شد.

3- پیوند با مؤمنان و اهل اسلام و به ویژه با اولیاء حق، و حفظ این پیوند درهمه مراحل از مصادیق مهمى است كه حضرت حق به آن فرمان داده، و گسستن آن و پیوستن به غیرمؤمنان و غیرمسلمین گناهى بزرگ است تا جائى كه‏ قرآن مجید میگوید هركس با مؤمنان قطع رابطه كند و به دشمنان دین بپیوندد، و با كفار و معاندین رابطه برقرار كند به عنوان فردى از كفار و معاندین به شمار خواهد آمد.

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى‏ أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ: «1» اى اهل ایمان یهود و نصارى را دوستان خود مگیرید، آنان دوستان یكدیگرند (وتنها به روابط و دوستى میان خودشان وفادارند و براى شما و دوستى شما ارزشى قایل نیستند) و هركس از شما آنان را دوست خود انتخاب كند از زمره آنان است بیتردید خدا متجاوزان ازحدود الهى را هدایت نمیكند.

4- داشتن رابطه و پیوند صلح آمیز با همه خودیها و حفظ صفاومهرومحبت در فضاى خانه و جامعه از موارد امر خداست، و گسستن آن به وسیله نزاع و دعوا و جنگ بیدلیل، و ایجاد تفرقه و فتنه بی تردید از گناهان بزرگ و معاصى سنگین است.

سرپرست خانواده لازم است با همسر و فرزندانش، و همسر و فرزندان واجب است با سرپرست خانواده پیوندى سالم و صحیح و درست داشته باشند، و فضائى از مهر وصفا و عشق و وفا برآنان حاكم باشد، و همه آنان به هنگام برخورد با دیگران چه اقوام و چه افراد جامعه باید پیوند خود را برهمان پایه صفا و صمیمیت و صلح و دوستى رعایت كنند و از نزاع بیمورد و اختلاف و تفرقه و فتنه و گسستن پیوند جداً بپرهیزند.

5- حاضر شدن به جماعت و پیوند داشتن با مؤمنان در عبادات و همراهى با آنان در كارهاى خیر از موارد فرمان حق است، كنارگیرى از جماعت، و انزوا و گوشه گیرى، و بریدن از جماعت مؤمنان، و تك روى، بیتردید گناه و موجب نارضایتى حق از انسان است، خداوند مهربان به مؤمنان امر میكند: وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِینَ‏ «2»؛ درعبادت به جماعت عبادت كنندگان بپیوندید و نماز خود را به صورت جماعت با آنان برگزار كنید.

6- پیوند میان گفتار ایمانى و عمل كه نجات بخش انسان از نفاق است از جمله موارد فرمان خداست، بی تردید گسسته شدن پیوند میان قول و عمل مایه بروز نفاق در زمینه ظهور كذب و دروغ است.

روایات به ترتیب عناوین شش گانه بالا
رسول خدا در ذیل آیه 177 سوره بقره كه ایمان را پیوند و علاقه قلبى و رابطه باطنى باخدا و قیامت و فرشتگان و همه پیامبران و همه كتابهاى آسمانى میداند میفرماید:

«من عمل بهذه الآیة فقد استكمل الایمان:» «3» كسى كه به همه حقایق بیان شده دراین آیه عمل كند، تحقیقاً ایمانش را كامل كرده است.

از پیامبراسلام روایت شده است: «سرسنة صل رحمك:» «4»؛ راه یكساله را طى كن و صله رحم به جاى آر.

«صله الرحم تهون الحساب وتقى میتة السوء:» «5»؛ صله رحم حساب فرداى قیامت را آسان میكند، و انسان را از مرگ بد حفظ مینماید.

«صلة الرحم تعمرالدیار وتزید فى الاعمار وان كان اهلها غیراخیار:» «6»؛ صله رحم خانهها را آباد میكند و به عمرها میافزاید، گرچه اهلش از نیكان نباشند.

از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده: «واكرم عشیرتك فانهم جناحك الذى بهم تطیر، واصلك الذى الیه تصیر، ویدك التى بها تصول:» «7»؛ اقوام و عشیره ات را با صله به آنها و رفت وآمد با ایشان، و قدرشناسى از آنان گرامى بدار، زیرا آنان بال و پر تو هستند كه به سبب آنان به رفعت و منزلت میرسى، و ریشه تو هستند كه به آنان بازمیگردى، و دست قدرت تو هستند كه به وسیله آنان به دشمن یورش میبرى.

حضرت هادى میفرماید: موسى در كلامش با خدا گفت: پاداش كسى كه صله رحم میكند چیست؟ خدا فرمود: «انسى له اجله و اهون علیه سكرات الموت:» «8» مرگش را به تأخیر میاندازم، و سكرات مرگ را بر او آسان مینمایم.

رسول حق فرمود: «ثلاث لایدخلون الجنة مدمن؟؟ خمر، و مؤمن سحر و قاطع رحم:» «9»؛ سه نفر وارد بهشت نمیشوند: آن كه پیوسته ماده مست كننده مینوشد، كسى كه به سحر و جادو معتقد است، و آن كه قطع پیوند با اقوام و خویشان میكند.

«ان الرحمة لاتنزل على قوم فیهم قاطع رحم:» «10»؛ بیتردید رحمت خدا برقومى كه در میانشان قطع كننده پیوند با رحم است نازل نمیشود.

على (ع) میفرماید: «اقبح المعاصى قطیعة الرحم والعقوق:» «11»؛ زشت ترین معاصى قطع رحم و سرپیچى و نافرمانى از پدرومادر و آزار آنان است.

صفوان از جهم بن حمید روایت میكند كه جهم گفت: به حضرت صادق عرضه داشتم خویشى دارم كه شیعه نیست آیا از خویشان غیرشیعه برعهده من حقى است؟ حضرت فرمود آرى؛ ‏«حق الرحم لایقطعه شیئى وذا كان على امرك كان لهم حقان حق الرحم و حق السلام:» «12»؛ چیزى حق رحم را قطع نمیكند، و هرگاه برمذهب تو باشند براى آنان برعهده تو دو حق است: حق رحم و حق سلام.


پی نوشت ها:
______________________________
(1)- مائده، آیه 51.
(2)- بقره، آیه 43.
(3)- صافى، چاپ صور، ج 1، ص 215.
(4)- بحار، ج 74، ص 103.
(5)- بحار، ج 74، ص 94.
(6)- بحار، ج 74، ص 94.
(7)- بحار، ج 74، ص 105.
(8)- بحار، ج 61، ص 383.
(9)- بحار، ج 74، ص 90.
(10)- كنزالعمال، حدیث 6978.
(11)- غررالحكم.
(12)- بحار، ج 74، ص 133


منبع: وبسایت رسمی آیت الله انصاریان