«تنها گناه نابخشودنی»

تفسیر آیه 48 سوره نساء
إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَكَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى إِثْماً عَظِیماً

مسلماً خداوند از این كه به او شرك ورزیده شود نمى آمرزد، و غیر آن را براى هر كس كه بخواهد مى بخشد، و هر كه براى خدا شریك قائل شود، بى تردید گناه بزرگى را مرتكب شده است.

شرح و توضیح
وجود مقدس حق غنى بالذات، و قدرت بى نهایت، و كمالاتش نامحدود و صفات جمال و جلالش بى حدّ و مرز است، هستى و موجوداتش را آفرید، و براساس نظمى حكیمانه و استوار اداره مى كند، آفریدن مخلوقات و تداوم دادن به حیات آنها گرچه غیرقابل شمارش باشند براى حضرت او آسان و سهل است.

در زمینه آفریدن و كارگردانى و حكمرانى و اداره بساط خلقت نیاز به احدى نداشته و ندارد، باید به وحدانیت او در ذات و صفات و افعال ایمان داشت، تا عنوان مؤمن بر انسان صادق باشد.

آنان كه به او شرك مى ورزند و حقایق مربوط به ذات و صفات و افعال را منكر مى شوند، جز در خیالات و اوهام خود غوطه ور نیستند، اینان در مسئله شریك به حضرت حق افترا مى بندند، و چیزى را كه وجود خارجى ندارد وجود مى دهند. اینان مرتكب گناه بزرگ و ظلم عظیم هستند، یهود و به ویژه عالمانشان كه نه به موسى و تورات ایمان درستى داشتند و دارند و نه حاضر شدند به پیامبر اسلام و قرآن مجید ایمان بیاورند از مصادیق قطعى آیه مورد بحث هستند.

اینان خداوند را در آفریدن و حكمرانى مستقل نمى دانند، و حاضر شدند و حاضر هستند كه هر چیزى را به خاطر یك سلسله امور مادى و ریاستى براى خدا شریك بگیریند، و عقیده مند باشند كه اگر امورى را كه شریك در ربوبیت و عبودیت گرفته ایم در زندگى ما نباشد زندگى ما به دلخواه ما اداره نخواهد شد.

باید به این نكته بسیار مهم توجه داشت كه وقتى تا آخر عمر یك فرد، یا یك خانواده، یا یك جامعه مسئله شرك به هر شكلش در میان باشد، و اعتقاد بر این قرار گیرد كه خدا قدرت و استقلالى در اداره امور ندارد، و براى اداره امور لازم است به قدرتى غیر خدا هم تكیه كرد، ابداً عبودیتى صورت نخواهد گرفت، تا مسئله آمرزش در میان آید، آمرزش حق كسى است كه موحّد است و عابد گرچه به غفلت یا به علّتى دیگر گناهى از او صادر شود، چنین شخصى با لحاظ اعتقاد به توحید اگر توبه كند قطعاً به آمرزش حق مى رسد، و اگر توبه نكند داخل در یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ مى شود كه بر اثر شفاعت شفیعان یا قدرت عمل صالح خودش به آمرزش مى رسد، جمله وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ دلیل بر این نیست كه خدا همه گناهكاران غیر مشرك یا هر گناهى را مى آمرزد، زیرا اگر چنین باشد بعثت انبیاء و نزول كتاب هاى آسمانى و امامت امامان لغو مى شود.

مشرك یا كافر چنانچه با داشتن فرصت توبه از شرك و كفر دست بشوید، و به گردونه اسلام راستین درآید، و گذشته خود را اصلاح نماید، و به عمل صالح و اخلاق حسنه در حدّ خودش آراسته شود، براساس آیات قرآن مجید قطعاً آمرزیده مى شود، و از گناه شرك و كفر پرونده اش پاك مى گردد.

در روایتى از رسول خدا آمده:
«لاتزال المغفرة تحل بالعبد مالم یقع الحجاب، قیل یا رسول الله و ما وقوع الحجاب؟ قال: الاشراك بالله عزوجل ثم قراء ان الله یغفر ان یشرك به:» «1» پیوسته مغفرت بر عبد وارد مى شود، در صورتى كه حجاب بر او نیفتد، گفته شد یا رسول الله حجاب وقوع بر عبد چیست؟ فرمود شرك به خداى عزوجل سپس آیه شریفه را قرائت كرد كه: خدا شرك ورزى را نمى آمرزد.

در روایتى دیگر از رسول خدا آمده:
«من لقى الله عزوجل لایشرك به شیئا دخل الجنة ولم تضره معه خطیئة كما لو لقیه یشرك به شیئاً دخل النار ولم تنفعه حسنة:» «2»
كسى كه به لقاء خداوند عزوجل نائل گردد در حالى كه هیچ شركى به او نداشته باشد وارد بهشت مى شود و خطیئه با او زیانى به او نمى رساند، چنان كه اگر كسى حق را ملاقات كند و چیزى را شریك او دانسته باشد به دوزخ وارد مى شود و خوبى او سودى به او نمى رساند.

و نیز در روایتى فرمود:
«یابن مسعود ایاك ان تشرك بالله طرفة عین وان نشرت بالمنشار او قطعت او صلبت او احرقت بالنار:» «3»
اى پسر مسعود بترس از این كه لحظه اى به خدا شرك ورزى، حتى اگر ارّه شوى، یا پاره پاره ات كنند، یا به دارت زنند، یا به آتشت بسوزانند.

رسول خدا از نسبت به مشركین فرمود:
«انا لانستعین بمشرك:» «4» ما در امورمان از مشرك كمك نمى گیریم.

 
پی نوشت ها:
__________________________
(1)- كشف الاسرار میبدى، ج 2، ص 536.
(2)- كشف الاسرار میبدى، ج 2، ص 536.
(3)- مكارم الاخلاق، ج 2، ص 357.
(4)- حكمت نامه پیامبر، ص 593.



منبع: وبسایت رسمی آیت الله انصاریان