روایتی از یک ماجرای واقعی در هولوکاست

رمان «راز مادرم» نوشته جی. ال ویتریک داستانی واقعی از زندگی یهودیانی است که طی یک اتفاق از مهلکه نازی‌ها جان سالم به در می‌برند. این داستان براساس ماجرای واقعی از زندگی فرانچسکا هالامایواست که همراه دخترش جان پانزده یهودی را در لهستان و در طول جنگ جهانی دوم نجات داد. قبل از جنگ شش هزار یهودی در لهستان ساکن بودند که تنها سی نفر از آنها توانستند از آن جان سالم به در ببرند و نیمی از آن‌ها به دلیل کمک زنی به نام فرانچسکا موفق به نجات جان خود شدند.

این رمان ماجرای زندگی این پانزده یهودی و نحوه آشنایی و ورود آن‌ها را به خانه امن فرانچسکا شرح می‌دهد. خواننده در بخش‌های متفاوت که توسط راوی‌های مختلف روایت می‌شود با این پانزده یهودی آشنا می‌شود. نکته جالب این رمان این است که خواننده تا پایان ماجرا نمی‌فهمد که در حال خواندن بخشی از زندگی فرانچسکاست و خط داستانی را تا به آخر برای دانستن روابط بین این پانزده نفر دنبال می‌کند. در انتهای رمان خواننده با دانستن تمرکز اصلی ماجرا بر فرانچسکا غافلگیر و شگفت‌زده می‌شود.

سمیه نصرالهی مترجم کتاب «راز مادرم» درباره این رمان گفت: «این کتاب مربوط به زندگی لهستانی‌هایی است که توانسته‌اند از هولوکاست جان سالم به در ببرند. عنوان اصلی کتاب هم «راز مادرم، رمانی بر پایه ماجرای واقعی هولوکاست» است و تقریبا رمان جدیدی است. این رمان سال 2013 در اروپا، آمریکا و کانادا منتشر شده و مورد استقبال قرار گرفته است. جی ال ویتریک نویسنده چینی‌تبار آمریکایی است که این رمان را به زبان انگلیسی نوشته است و من هم آن را از زبان اصلی این کتاب که همان انگلیسی است،‌ ترجمه کرده‌ام.

وی افزود: معمولا کتاب‌هایی را که ترجمه می کنم،‌ خودم انتخاب می‌کنم. البته ترجمه کتاب «دختری که از چنگ داعش گریخت» به پیشنهاد کسی بود اما همان‌طور که گفتم معمولا کتاب‌هایم را برای ترجمه خودم و از سایت‌های اینترنتی مانند «کوبو» تهیه می‌کنم.»


از نکات جذاب این رمان این است که تکیه اصلی آن نه بر جنگ و فجایعی که نازی‌ها در لهستان انجام دادند،‌ بلکه بر روابط انسانی میان آدم‌هایی است که در دو طرف جبهه این جنگ هستند. این رمان ماجرای یهودیانی که بی‌هیچ گناهی کشته می‌شوند و همچنین سربازان آلمانی که برخلاف میل خود مجبورند به سمت آدم‌های بی‌گناه شلیک کنند را بدون هیچ قضاوتی و شعارزدگی روایت می‌کند و قضاوت را برعهده خود خواننده می‌گذارد.

این کتاب می‌تواند گزینه خوبی باشد برای خوانندگانی که به داستان‌های پلی‌فونیک و چندصدایی علاقه‌مندند. در عین حال که تعداد راوی‌ها در این رمان به نسبت کمی زیاد به نظر می‌رسد اما به دلیل اینکه نام هر راوی در ابتدای فصل مشخص است از گیج‌شدن خواننده ممانعت به عمل می‌آید.
نکته دیگری که این رمان را نه تنها برای علاقه‌مندان به تاریخ هولوکاست و جنایات نازی‌ها بلکه برای تمام رمان‌خوانان جذاب می‌کند، تکیه رمان بر روابط است نه صرفا تاریخ هولوکاست و لهستان. در حقیقت بهانه روایت هرکدام از راوی‌ها بیان این روابط است. روابط میان پدر و پسر، مادر و دختر، خواهر و برادر، زن و شوهر و به طور کلی روایت بر پایه روابط خانوادگی بنا شده است و همین درون‌مایه است که این رمان را برای قشر وسیعی از جامعه خواندنی می‌کند. خواننده در خلال دنبال کردن حوادث بین کاراکترهای داستان متوجه زمان و مکان وقوع حوادث و برهه تاریخی روایت رمان می‌شود و در عین اینکه از رمانی جذاب و پرکشش لذت می‌برد، بر اطلاعات تاریخی او نیز افزوده می‌شود.

نقطه اوج رمان در جایی است که تمام راوی‌ها و شخصیت‌هایی که خواننده در داستان با آن‌ها آَشنا شده، در یک مکان گرد هم می‌‌آیند. این رمان بخشی از حاشیه یکی از دردناک‌ترین جنایات تاریخ بشر را نشان می‌دهد.

گفتنی است چاپ سوم رمان «راز مادرم» نوشته جی.ال ویتریک با ترجمه سمیه نصرالهی به تازگی از سوی انتشارات مهرگان خرد در شمارگان 1000 نسخه و با قیمت 12000 تومان وارد بازار کتاب شده است.

---

منبع: ایبنا