تبیان، دستیار زندگی
خبرگزاری مهر - گروه موسیقی : مقایسه رشد کیفی موسیقی امروز با موسیقی گذشته از جنبه های مختلف آهنگسازی ، نوازندگی و آواز یکی از موضوعاتی است که می تواند در برنامه ریزی و جهت یابی فعالیت های موسیقایی هنرمندان و مدیران فرهنگی ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نسل امروز امانت دار خوبی برای موسیقی نیست

بازگشت به موسیقی های قهوه خانه ای کارساز نیست / نسل امروز امانت دار خوبی برای موسیقی نیست / رشد کیفی موسیقی امروز از گذشته کمتر است

خبرگزاری مهر - گروه موسیقی : مقایسه رشد کیفی موسیقی امروز با موسیقی گذشته از جنبه های مختلف آهنگسازی ، نوازندگی و آواز یکی از موضوعاتی است که می تواند در برنامه ریزی و جهت یابی فعالیت های موسیقایی هنرمندان و مدیران فرهنگی موثر و مفید واقع شود.

قالی ابریشم را به فرش ماشینی تبدیل کردیم

محمد جلیل عندلیبی سرپرست ارکستر سنتی دفترموسیقی معتقد است که باز سازی موسیقی ها و کارهای قدیمی شبیه تبدیل قالی ابریشم کاشان به فرش ماشینی بود و به عنوان حرکتی مخرب در موسیقی ملی ایران تاثیر داشت.

محمد جلیل عندلیبی

سرپرست گروه مولانا در تشریح وضعیت موسیقی یک دهه گذشته به خبرنگار مهرگفت : یکی از اشتباهات بزرگ دراین مقطع بازسازی قطعات و آهنگهایی بود که به هیچ عنوان نمی بایست بازسازی می شدند،حتی تغییر اشعار این آثار از جمله بزرگترین لطمات به میراث فرهنگی موسیقایی ما محسوب می شد؛ آثاری از قبیل آثار شیدا، عارف و ... که جزئی از میراث فرهنگی ما است به گونه ای نامناسب بازسازی و تنظیم شدند. برای مثال، تغییر شعر "ای بت چین"از ساخته های شیدا- که خودش شعر و آهنگ آن را ساخته است- از اشتباهات فاحش این دوران محسوب می شود.

محمد جلیل عندلیبی : از سال 60 به بعد، موسیقی ملی ایران، با نگرش و موجی جدید، حیات دوباره را آغاز کرد. در این دوران نسل جدیدی از موسیقیدانان جوان تحصیل کرده دانشگاه، همچون حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، محمد رضا لطفی، و ... به صحنه موسیقی ملی آمدند و رشد مطلوبی را در موسیقی اصیل ایران ایجاد کردند.موسیقی ملی ایران، تا سال 75، از اعتلای چشمگیری برخوردار بود. از سال 75 به بعد به دلیل عدم اطلاع و آگاهی مسئولین موسیقی در مهمترین رسانه ملی، مشکلاتی در موسیقی ملی  پدید آمد. در آن سالها، پخش موسیقی یکنواخت از صدا و سیما، نتوانست با هجوم موسیقی بیگانه، مقابله کند.

آهنگسازی و نوازندگی مبدل به نوعی فن شده است

جواد لشگری، آهنگساز درباره مقایسه آهنگسازی در گذشته با امروز گفت : امروزه کیفیت کار آهنگسازان و نوازندگان موسیقی ایرانی در مقایسه با گذشته افت کرده است و آهنگسازان و نوازندگان بیشتر بر پایه تکنیک عمل می کنند تا بر پایه ذوق و قریحه و طبعا نتیجه کار مشخص است که ماندگار نخواهد بود.

جواد لشگری

این نوازنده ویولن درباره رشد کیفی نوازندگی گفت : در گذشته تعداد آهنگسازان و نوازندگان موسیقی سنتی به مراتب بیشتر از امروز بود. بسیاری از آنان از بین رفته اند و بقیه نیز اغلب به کار گرفته نمی شوند و تعداد موسیقیدانانی که به موسیقی اصیل ایرانی می پردازند به هیچ وجه کافی نیست چرا که اغلب این هنرمندان به انواع دیگر موسیقی می پردازند.

هرچند امروزه  نوازندگان خوبی در حیطه موسیقی ایرانی داریم، اما کار آنها به هیچ وجه قابل مقایسه با کار نوازندگان ارکسترهای قدیمی، چون فارابی و یا گلها نیست. در آن دوران تمامی نوازندگان، با تمامی وجودشان، غرق در موسیقی ایرانی بودند، اما متاسفانه امروزه همه کتابی کار می کنند در نتیجه، شنونده حس عمیقی از شنیدن آهنگهای آنها پیدا نمی کند.

بازگشت به موسیقی های قهوه خانه ای کارساز نیست

مهدی آذرسینا -موسیقیدان و آهنگساز ضمن بیان این مطلب درخصوص مقایسه موسیقی قدیم با موسیقی امروزدر گفتگو با خبرنگار مهر گفت : تحول در عرصه موسیقی و یا آنچه به نام نهضت موسیقایی معروف است ازموسیقی دانشکدة هنرهای زیبا و مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به همت نورعلی برومند و دکتر صفوت آغاز شد جوان هایی که در مکتب برومند و صفوت آموزش دیدند صاحب نوعی بینش ،توانانی و نفوذ درموسیقی اصیل ایرانی شدند وموسیقی زنده ، پربار،جدی و هدفمند را درپیش گرفتند که حاصل آن تولد نسلی از موسیقدان های ارزشمند درراستای اعتلای موسیقی اصیل ایرانی بود که به نظرمن چنین اتفاقی برگرفته ازتفکری سازنده درعرصه موسیقی است.

مهدی آذرسینا

عضو کانون نوازندگان موسیقی ایرانی به تغییراتی که درطول زمان درموسیقی مورد بحث ونوع متداول موسیقی امروز به وجود آمد اشاره کرد و گفت : آنچه باعث شد تا بین موسیقی این مکتب واغلب موسیقی های امروزی تفاوت (شکاف)ایجاد شود تغییرجهت در شناخت مفاهیمی مثل تکنیک و نوگرائی و نهایتا تمام زمینه های ساختارموسیقی بود در حالی که آن دسته ازهنرمندان که درمکتب برومند وصفوت تعلیم دیده بودند بعد از سالها تعلیم و ریاضت  به نوازندگی و ابراز وجود می رسیدند ودر هر کار نو و متفاوتی که ارائه می کردند، پایبندی به اصول و حفظ ریشه های موسیقی اصیل را بیش از هرعنوانی اهمیت می دادند .اما آنچه درموسیقی امروزی متداول شده نگاهی سطحی و گذرا درتکنیک و محتوای آثاراست.

خالق آثاری چون صفیر سیمرغ وخنیاگربا اشاره به  اینکه عیب کار از آنجا آغاز می شود که بعضی ها زحمت یادگیری موسیقی درست و ریشه دار را به خود نمی دهند افزود: در شرایط فعلی فقط به تیز و تند بودن در اجرا بها می دهند و به هر حال اکثر نوازنده ها جوان هستند وانگشت های فرزی دارند و می توانند با سرعت هرچه تمام ترقطعه ای را اجرا کنند انگار مسابقه دو است و می خواهند به اصطلاح رکورد شکنی کنند و این نوع سبک وسیاق مورد تایید من نیست؛چون موضوع موسیقی تنها چالاکی و سرعت  نیست و " هزار نکته در این کارو بار دلداریست ".

موسیقی حاصل شرایط روزگار هر جامعه ای است

از سوی دیگر فرهاد فخرالدینی معتقد است "موسیقی" آیینه زمان است و همواره تصویری جامع از حیات اجتماعی را ارائه می دهد بنابراین اگر زمانه خوب باشد موسیقی هم خوب است و اگر روزگار زشت باشد موسیقی هم به همان کیفیت تولید می شود.

فرهاد فخرالدینی

رهبرارکسترملی درخصوص بررسی سیرکیفی موسیقی ایرانی در یک قرن گذشته گفت : موسیقی در طول حیات خود همیشه با فرازو فرودهای بسیاری مواجه بوده و بنابر شرایط حاکم برجامعه دستخوش تغییرشده است به همین دلیل بررسی رشد کیفی هنرموسیقی باید درمقایسه با زمان خود مطرح شود.

آهنگساز مجموعه تلویزیونی امام علی درباره رشد کیفی موسیقی فیلم گفت : موسیقی فیلم همزمان با رشد صنعت سینما و ساخت مجموعه های تلویزیونی ارزشمند طی 30 سال اخیر بسیار متحول شده است و تکنیک در آهنگسازی امروزحرف اول را می زند ضمن اینکه امروزه موسیقی فیلم با وجود انواع و اقسام وسایل دیداری و شنیداری مانند ماهواره و همچنین دردسترس بودن فیلم های روزجهان پیشرفت چشم گیری داشته است به همین دلیل است که می گویم پیشرفت و یا پسرفت هنررا باید درزمان خود بررسی کرد.

رهبر ارکسترملی درپاسخ به این نکته که بسیاری معتقدند موسیقی گذشته از کیفیت مطلوب تری برخوردار است گفت : البته من هم منکر کیفیت و یا به عبارتی گزیده گویی هنرمند موسیقی در آن دوران نیستم چراکه دوره های مختلفی را از زندگی موسیقی را تجربه کرده ام ولی به گمانم کارکردن در شرایط امروز سخت تر از گذشته شده است و باید با وجود همه دل مشغولی هایی که مردم دارند آن نوع موسیقی را تولید کرد که مخاطب برای آن وقت بگذارد و باری به هرجهت به آن گوش نکند ضمن اینکه نوع تفکر،دیدگاه و سلیقه ها هم تغییر کرده و ما نباید انتظار داشته باشیم همه چیز به همان شکل سابق باشد کما اینکه ارکسترملی امروز هم نسبت به گذشته تغییررویه داده و با کیفیت بهتری هم درحوزه نوازندگی و هم ساخت قطعات جدید فعالیت می کند.

هنر موسیقی دچار تغییرات بی دلیل شده است

حسین یوسف زمانی گفت : پیشرفت امکانات و تجهیزات در عرصه موسیقی امروز باعث ایجاد تنوع و تغییر در حوزه آهنگسازی شده است اما به نظر می رسد این امکانات در جای خود مورد استفاده قرار نمی گیرد.

حسین یوسف زمانی

وی درتوضیح افت کیفی آثار گفت : بیش از نیمی از عمرم را صرف هنرموسیقی کرده ام یعنی هم دوران طلایی موسیقی اصیل ایرانی را در برنامه هایی مانند گلها و برگ سبز شنیده ام وهم در جریان تولید آثاری که به نام موسیقی ایرانی در چند سال اخیر از تلویزیون پخش شده بوده ام و درنهایت تاسف باید اعتراف کنم که موسیقی ازجهات مختلف مانند ورود آثارنازل به بازار،عدم معرفی موسیقی درست به مخاطب و همچنین اعمال محدودیت ازسوی متولیان فرهنگی این هنررا دچار آسیب های جدی کرده است.

آهنگسازاثر"بوی باران" به استعداد های جوان درموسیقی اشاره کرد و گفت : به دلیل نگاه منفی که همیشه در حوزه موسیقی وجود داشته تعداد کسانی که در گذشته اجازه ورود به این حوزه را داشتند بسیار اندک بود و کسانی هم که ماندند و آثارارزشمندی را به یادگارگذاشتند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسیدند اما امروز شرایط برعکس شده  به این صورت که ورود به این عرصه آسان و ماندگاری اثر کم شده است ؛البته ناگفته نماند که جوان های با استعداد درموسیقی کم نداریم اما آن تلاش و همتی که در گذشته وجود داشته در بین جوان امروزی کمتر دیده می شود درنتیجه موسیقی امروز نیز دچار شتابزدگی و رکود در حوزه های مختلف آواز، آهنگساری و نوازندگی شده است.

نسل امروز امانت دار خوبی برای موسیقی نیست

احمد ابراهیمی - خواننده  گفت : آنچه از موسیقی در حال حاضر باقی مانده حاصل تلاش بزرگان موسیقی از گذشته تا به امروز بوده است و در این رهگذر افراد و هنرمندان بسیاری آمدند و رفتند که به فراخورحال خود برای هنر ارزنده موسیقی خدمات شایسته ای را انجام دادند اما به نظر می رسد نسل امروز موسیقی با وجود استعدادهای شایسته ای که دارد نسبت به این ارزش ها بی اعتنا هستند نسل امروز هنرمندان موسیقی امانت داران خوبی برای حفظ میراث به جا مانده از گذشته نیستند.

احمد ابراهیمی

وی در تشریح وضعیت موسیقی ازگذشته تا امروز گفت : موسیقی ایران در دوران قاجار حرکت های روبه جلویی را آغاز کرد که نتیجه این حرکت طی سال های طولانی، رشد افرادی چون علی نقی وزیری بود که با جمع آوری نوازنده های توانا در آن دوران ارکسترهای متعددی را فراهم کرد؛ در واقع او به نوعی احیا کننده موسیقی ایرانی بود که درسایه این حرکت رو به جلو، نوازنده ها و خواننده های خوبی مانند مرتضی محجوبی،حسین یاحقی و ابوالحسن خان صبا رشد کردند که درهمان زمان تاثیر بسیاری بر موسیقی اصیل ایران  گذاشتند؛ در سال های بعد از انقلاب به دلیل وجود مشکلات اجتماعی وجنگ تحمیلی و...رشد موسیقی تقریبا متوقف شد اما برخی از دلسوزان این هنر فعالیت خود را با پشتکار فراوان دنبال کردند ومیراث دارموسیقی شدند والبته دردو-سه دهه اخیرآثارارزشمندی خلق شده که از جمله آنها می توان به آثار محمدرضا لطفی ،حسین علیزاده ، ومحمدرضا شجریان و همچنین سایر هنرمندان صاحب تفکر در این حوزه اشاره کرد.

جریان موسیقی ثابت نیست

محمد سریر،آهنگساز گفت : بررسی رشد کیفی موسیقی ارتباط مستقیم با شرایط اجتماعی دارد که تنها خاص این هنرنیست بلکه سایررشته های هنری را نیز دربرمی گیرد؛ درواقع جامعه هنری دروجوه مختلف درحال دگرگونی است وموسیقی مانند هر پدیده اجتماعی و فرهنگی جریان ثابتی نیست و مدام در حال تغییر و تحول است.

محمد سریر

رییس هیئت مدیره خانه موسیقی درباره دلایل عدم رشد کیفی موسیقی گفت : اگرچه هنر موسیقی درچند سال اخیربه دلایل اجتماعی و فرهنگی مانند انقلاب و جنگ دچار افت کیفیت و یا دیده نشدن قابلیت های آن شده اما به نظرمن درنهایت حرکت رو به جلو داشته است به این معنا که حافظه تاریخی ما دوران درخشان موسیقی در دهه  30 به بعد را فراموش نمی کند و در نهایت فکر می کنم تنها حرکت مثبت در جهت رشد کیفی موسیقی ، با حفظ ارزش های فرهنگی ، باز آفرینی وتلاش برای رشد کیفی این هنراست.

رشد موسیقی اصیل ایرانی هرگز متوقف نشده است

داود گنجه ای، موسیقیدان گفت : هرچند سیر تحول هنر موسیقی اصیل ایرانی بنابر شرایط اجتماعی و فرهنگی همواره دستخوش افت و خیزهایی بوده اما رشد و اعتلای آن به هیچ وجه متوقف نشده است .موسیقی ایران، همچون دیگر پدیده های هنری و فرهنگی در بستر تحولات اجتماعی فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است؛ پیش از سال 57، صرف نظر ازتولید وپخش انواع موسیقی هایی که وجه تفنن آن بر وجه علمی اش غالب بوده است، موسیقی ردیفی و دستگاهی ما از قوت بالایی برخوردار بود. در این دوره، موسیقی اصیل ایرانی، چه در شکل اجرای صحنه ای، چه به صورت آثار ضبط شده و چه در فرم آثار ارکسترال یا فرم ارکستراسیون شده مثل ارکستر گلها از سطح کیفی بسیار بالایی برخوردار بودند.

داود گنجه ای

عضو هیات مدیره خانه موسیقی در ادامه گفت : اما متاسفانه،پس از چند سال، این روند صعودی، به علت نبودن برنامه ریزی صحیح و اصولی در این بخش، به طورچشمگیری کند شد و در این میانه، تنها موسیقی تفننی و آن وجه از موسیقی که صرفا جنبه سرگرمی را برای عامه مردم ایجاد می کرد، به طور بی رویه ای رشد کرد، از این دوره بود، که عموم موسیقیدانان و اهالی این هنرنسبت به روند موسیقی اصیل ایران دچار نگرانی و دلواپسی شدند.

موسیقی امروزه آکادمیک تدریس می شود

مصطفی گرگین زاده

مصطفی گرگین زاده آهنگساز، گفت : توجه بیش از حد به فرم و ریتم در موسیقی که بیشتر جنبه سرگرمی دارد از خاصیت های موسیقی امروز است که درافت کیفی آثار تاثیر فراوان گذاشته است از نظر اجرایی، اغلب آثاری که با نام موسیقی پاپ امروزه تولید می شود از کیفیت بسیار نازلی برخوردار است ؛ درواقع به دلیل شرایط سختی که آهنگسازان جوان دارند در برخی موارد مجبور به پذیرش سفارش کار از سوی مراکز دولتی و یا بخش های خصوصی می شوند ودر نتیجه آلبوم هایی با کیفیت بسیار نازل به بازارارائه می کنند ولی در گذشته چنین نبود؛ بیشترهنرمندان برای امرار معاش کار نمی کردند بلکه اهداف آنها تعالی هنرموسیقی بود.

موسیقی در حوزه آموزش پیشرفت کرده است

بهمن مه آبادی-نوازنده ویولن معتقد است حوزه آموزش موسیقی امروز نسبت به گذشته از رشد کیفی خوبی برخوردار شده است.

بهمن مه آبادی

عضوبازنشسته ارکستر سمفونیک تهران گفت : امروزه آموزش هنرموسیقی به عنوان یک نیاز اجتماعی هم در خانواده و هم در سیستم آموزشی کودک و نوجوان مطرح شده است اما در گذشته این آموزش نه تنها مطرح نبود بلکه کسانی که به یاد گیری هنرموسیقی علاقه داشتند از سوی خانواده مورد سرزنش قرار گرفته و حتی طرد می شدند.

رشد کیفی موسیقی امروز از گذشته کمتر است

اعمال محدودیت برای هنرمندان صاحب سبک و خلاق در عرصه موسیقی باعث شد تا روند پیشرفت موسیقی امروز نسبت به گذشته کندتر بشود.

فریدون شهبازیان

فریدون شهبازیان- آهنگسازضمن بیان این مطلب گفت : مقایسه رشد کیفی موسیقی امروز با موسیقی گذشته بحث مفصلی را در شاخه های مختلف موسیقی مانند موسیقی کودک ، برزگسال و سنتی می طلبد ولی آنچه در موسیقی امروز بیش از گذشته می بینیم این است که اختیارعمل از هنرمند صاحب تخصص دراین حوزه گرفته شده و عنان کار دست افراد نابلد افتاده است.

عضو کانون آهنگسازان خانه موسیقی درباره سیرکیفی آثار گفت : مسائل زیادی در مسیررشد کیفی موسیقی قرار گرفت که از آن جمله می توان وقوع انقلاب و پس از آن هشت سال جنگ اشاره کرد. در آن دوران به دلیل شرایطی که بر اجتماع آن روز حاکم بود نوعی موسیقی حماسی  وهمچنین جنگ ، برکل هنرموسیقی سایه انداخت ضمن اینکه بعد از انقلاب ممنوعیت و محدودیت هایی به وجود آمده درعرصه موسیقی موجب خانه نشین شدن هنرمندان صاحب سبک موسیقی شد.

در تصنیف خوانی و تنظیم قطعات پیشرفت کرده ایم

مجید کیانی - موسیقدان و نوازنده سنتور در خصوص بررسی سیرکیفی موسیقی ایرانی در یک قرن گذشته گفت : اگر موسیقی را به دو دسته موسیقی عامه پسند و عارفانه و عالمانه و یا به عبارتی موسیقی خاص تقسیم کنیم به خوبی متوجه رشد یا افت کیفیت می شویم به نظر من موسیقی عامه پسند از جهت کمیت و تعدد آثار، رشد بی حساب و کتابی داشته است و از جهت کیفیت در سطح بسیار نازلی قرار دارد ولی به نظرمن موسیقی امروز در ساخت، تنظیم قطعات، تصنیف خوانی و همچنین گروه نوازی نسبت به گذشته پیشرفت کرده است.

مجید کیانی

این پژوهشگربا اشاره به اینکه موسیقی اصیل ایرانی درگذشته حضور پررنگ تری نسبت به امروز داشته است گفت : با وجود جوان های خوش ذوق ، تولید این نوع از موسیقی همچنان تداوم دارد هرچند که متاسفانه دیده و شنیده ایم که همین تعداد اندک از میراث داران موسیقی گذشته با بی مهری مسئولان

مواجه می شوند.

منبع : خبرگزاری مهر